Trung tá Phạm Văn Hiệu, Phó trưởng khoa huấn luyện chó chiến đấu, trường trung cấp 24 Biên phòng cho biết: Ở trong lực lượng bộ đội biên phòng, chúng tôi có một lực lượng đặc biệt, đó là chó nghiệp vụ. Chúng tôi huấn luyện chó nghiệp vụ sử dụng vào các cái mục đích như sau: tuần tra bảo vệ biên giới; tấn công, trấn áp các loại tội phạm; canh gác, bảo vệ an toàn các mục tiêu đồn, trạm biên phòng; sử dụng chó trong tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, giảm nhẹ thiên tai; tìm kiếm phát hiện ma túy trên phương tiện, ở trên khu vực và hỗ trợ cho công tác điều tra hình sự.
Đây là một buổi huấn luyện những chú chó nghiệp vụ trấn áp tội phạm tại trường Trung cấp 24 Biên phòng. Trong tình huống giả định vây bắt tội phạm, phát hiện đối tượng (là những chiến sĩ đóng thế), từ khoảng cách 50m, những chú chó nghiệp vụ lao lên. Đây là những chú chó chiến đấu dòng Becgie Đức và Bỉ, to khỏe và hung dữ. Chú chó dùng thân hình lực lưỡng của mình uy hiếp đối tượng. Đây là một trong những bài tập thường xuyên của những “chiến sỹ không sao” này.
Đối với dòng "khuyển binh" chiến đấu, để được lựa chọn, các chú chó phải đáp ứng các yêu cầu khắt khe từ hệ thần kinh, ngoại hình tốt, các bộ phận đặc biệt là khứu giác, thị giác và thính giác phải nhạy. Chó chuyên bảo vệ, truy bắt, truy vết phải có hệ thần kinh mạnh, hung dữ, ngoại hình to lớn, khả năng trấn áp.
Đối với các chú chó theo được huấn luyện ể giám định nguồn hơi... trường lựa chọn dòng chó có hệ thần kinh cân bằng, tính đồng hóa, hiền lành hơn. Như chú chó tên Jun, dòng Labrador này dù đã gần 10 tuổi, sắp đến lúc "nghỉ hưu" nhưng thính giác vẫn cực kỳ nhạy bén. Với những bài tập luyện từ cơ bản đến nâng cao không thể làm khó được chú.
Mỗi lần tập luyện thành công, Jun và những "chiến sĩ không sao này" lại được chỉ huy thưởng nóng bằng đồ ăn ngon và nghỉ ngơi ở nơi bóng mát. Cũng theo lời của những huấn luyện viên quân khuyển, các chú chó của đơn vị có tính cách giống những em bé, thích được cưng nựng, chuyện trò cùng và cũng biết cúi mặt lo lắng khi bị phạt lỗi.
Thiếu tá Đặng Hùng Sơn, Huấn luyện viên Khoa Giám định nguồn hơi, Trường Trung cấp 24 Biên Phòng chia sẻ: Trong huấn luyện là có động viên và có xử phạt. Khi động viên, khen thưởng thì khác và khi mà mình xử phạt, tức là mắng thì khác. Khi mà mình mắng thì mặt của nó sẽ rất ủ rũ luôn. Bởi vì nó là một cơ thể sống, nó cũng hiểu được là cái tình cảm của chủ đối với nó và nó cũng biết sai.
"Con chó nào cũng có những bản năng nhất định. Khi mình được giao một chú chó nghiệp vụ mới thì mình phải làm quen với nó. Làm quen bằng cách nào thì đầu tiên, chúng ta phải biết đặc tính của con chó này. Nó có hung dữ hay không? Nếu hung dữ thì chúng ta sẽ làm quen từ từ bắt đầu bằng những cái vuốt ve, âu yếm. Hoặc khi cho ăn thì chúng ta làm quen bằng thức ăn, rồi chải lông cho chó. Đấy là đầu tiên để làm quen với một chú chó nghiệp vụ, sau đó thì đến các bài tập khoa học tiếp theo nhà trường đã nghiên cứu", Thiếu tá Đặng Hùng Sơn nói.
Để có được những chú chó tinh thông như vậy, không chỉ đòi hỏi tiêu chuẩn ở những chú chó nghiệp vụ mà cả huấn luyện viên cần tổng hợp rất nhiều kỹ năng. Từ kỹ thuật, phương pháp huấn luyện đến nền tảng thể lực, dũng cảm và tinh thông các kỹ năng phá án.
"Ngôi sao sáng" ở ngồi trường này mà nhiều người biết và yêu mến, đó chính là chú chó Pocka - quân khuyển 8 tuổi từng tham gia nhiều vụ cứu hộ trong nước, luôn xông xáo nhất đoàn. Năm 2017, Pocka cứu sống một em bé và tìm được ba nạn nhân trong vụ lũ quét tại Mường La (Sơn La); năm 2020 tham gia tìm kiếm 13 cán bộ chiến sĩ gặp nạn ở Tiểu khu 67, thủy điện Rào Trăng (Thừa Thiên Huế). Năm 2023, Pocka cùng những chú chó khác tham gia cùng lực lượng cứu hộ Việt Nam tại Thổ Nhĩ Kỳ, sau 10 ngày tìm kiếm tại 31 điểm đã xác định 15 vị trí có người, lực lượng cứu hộ sau đó tìm thấy 38 nạn nhân.
Không chỉ gian khổ trong công tác huấn luyện, mà cả trong chăm sóc, nuôi nấng những chú chó nghiệp vụ, các huấn luyện viên cũng kỳ công không kém.
Đơn vị có 1 nhân viên bếp riêng để phục vụ từng bữa ăn cho các chú chó. Những chú chó tinh khôn này không bao giờ phải ăn cơm thừa canh cặn mà được ăn theo khẩu phần với định lượng dinh dưỡng phải được tính toán cụ thể, khoa học.
Gắn bó, sát cánh với nhau trong huấn luyện và chiến đấu bởi vậy khi mỗi chú chó "nghỉ hưu", những huấn luyện viên không tránh khỏi sự hụt hẫng. Ròng rã gần chục năm trời cùng luyện tập, cùng chiến đấu, cùng nhau “nằm gai nếm mật” nhưng quy luật có phần khắc nghiệt của yêu cầu chiến đấu, người lính phải nén cảm xúc lại mà chia tay “đồng đội” thân thiết của mình.
CLIP: "Quân khuyển” Biên phòng phô diễn các kỹ năng đánh bắt tội phạm