Trước đó Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch (VH-TT&DL) đã có văn bản xin ý kiến Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước khi trình Hội đồng thẩm định Nhà nước, tổng mức đầu tư cho chương trình được đưa ra là 350.000 tỷ đồng.
Trong công văn gửi Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (cơ quan thường trực của Hội đồng thẩm định nhà nước) đề nghị làm rõ cơ sở, phương pháp xác định số tiền 350.000 tỷ đồng đề xuất đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia chấn hưng, phát triển văn hóa.
Dự thảo mới nêu một số căn cứ xác định nhu cầu vốn ngân sách trung ương mà chưa nêu cơ sở, phương pháp xác định tổng vốn đầu tư của chương trình là 350.000 tỷ đồng trong 11 năm (2025-2035). Tổng vốn đầu tư của chương trình cũng chưa được tính toán dựa trên mục tiêu, quy mô chương trình.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị làm rõ cơ sở, phương pháp xác định số tiền 350.000 tỷ đồng đề xuất đầu tư của chương trình. Ảnh: Nguyễn Thắng.
Bên cạnh đó, cơ cấu nguồn lực thực hiện chương trình như Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đề xuất chưa thể hiện rõ cơ cấu từng nguồn vốn, chưa thống nhất giữa các tài liệu. Cơ quan soạn thảo cần rà soát, chỉnh sửa tổng vốn đầu tư chương trình theo hướng chia từng nguồn và phân kỳ đầu tư theo giai đoạn.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư chưa thể hiện khả năng huy động các nguồn lực theo thứ tự ưu tiên hợp lý để đảm bảo tập trung, có hiệu quả theo Luật Đầu tư công. Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cần bổ sung khả năng huy động các nguồn lực theo thứ tự ưu tiên.
Cơ quan soạn thảo ước tính đến năm 2030 sẽ cần 182.000 tỷ đồng, gồm vốn ngân sách trung ương 110.000 tỷ đồng (vốn đầu tư phát triển 82.500 tỷ, vốn sự nghiệp 27.500 tỷ), vốn địa phương 36.000 tỷ, nguồn khác 36.000 tỷ đồng. Số tiền còn lại dành cho giai đoạn sau.
Tuy nhiên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết đến thời điểm này chưa có cơ sở đề xuất nguồn lực cụ thể cả hai giai đoạn của chương trình mục tiêu quốc gia.
Theo Luật Đầu tư công, trước ngày 30/6 năm thứ tư của kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn trước (tương đương ngày 30/6/2024), Bộ Kế hoạch và Đầu tư phải trình Thủ tướng phê duyệt định hướng, tiêu chí phân bổ mức vốn đầu tư công trung hạn dự kiến cho các bộ ngành, địa phương. Vì vậy, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu phương án cụ thể nguồn vốn đầu tư từ ngân sách trung ương cho chương trình để đảm bảo khả thi.
Nguồn vốn địa phương cũng mới chỉ dự kiến việc huy động, chưa nêu tỷ lệ vốn đối ứng và chưa thể hiện rõ nhu cầu của các địa phương.
Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cần làm rõ cơ sở huy động vốn địa phương và các nguồn vốn hợp pháp khác. Đề xuất cho các cơ quan chỉ đạo địa phương được trích 1,5% nguồn ngân sách hỗ trợ trực tiếp Chương trình và áp dụng mức khoán chung 3% vốn đầu tư xây dựng cơ bản, làm kinh phí hoạt động, cũng phải làm rõ cơ sở.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư chương trình dù đã lấy ý kiến chuyên gia, các cơ quan nhưng giải trình và thuyết minh còn sơ sài. Tên chương trình chưa bám sát các văn bản của Đảng, Quốc hội.
Bộ Thông tin và Truyền thông nêu quan điểm hiện nay, các chương trình mục tiêu quốc gia, đề án, dự án đang thực hiện các nội dung liên quan đến việc bảo tồn, phát huy, phát triển văn hóa... Vì vậy, bộ này để nghị cơ quan soạn thảo để tránh trùng lặp, làm rõ nguyên tắc xử lý đối với các nội dung của chương trình, đang thực hiện ở các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, nhu cầu tiếp tục đầu tư giai đoạn tiếp theo, thực hiện chuyển sang chương trình này, hay thực hiện lồng ghép thông qua các chương trình khác.
Bộ Nội vụ cũng đề nghị Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch nghiên cứu, rà soát kỹ kinh phí trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, nguồn tài lực quốc gia hạn chế, phải triển khai nhiều chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội. Việc này nhằm đảm bảo bố trí ngân sách phù hợp, có trọng tâm và đạt hiệu quả cao.
Viện Nghiên cứu văn hóa cho rằng nên đặt tên chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa giai đoạn 2025-2035, bỏ từ "chấn hưng, phát triển".
Bởi, hai từ này thể hiện quan điểm chọn lọc, không phù hợp trong lĩnh vực văn hóa khi có khả năng dẫn đến sự đồng phục hóa văn hóa, trái ngược với quan điểm tôn trọng đa dạng văn hóa.
Bộ Công An đề nghị nghiên cứu tiếp thu, chỉnh sửa bổ sung một số nội dung, trong đó có những yếu tố ngoại lai có điều kiện xâm nhập, phát triển, ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống văn hóa tinh thần xã hội.