Mới đây, Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an (A09) đã khởi tố vụ án "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí", xảy ra tại Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil và một số cơ quan, tổ chức liên quan. Đồng thời, cơ quan an ninh điều tra cũng ra quyết định khởi tố bị can, thực hiện lệnh bắt tạm giam đối với nhiều đối tượng liên quan trong vụ án.
Hai lãnh đạo của Xuyên Việt Oil là Mai Thị Hồng Hạnh, sinh năm 1979, Giám đốc Xuyên Việt Oil và Nguyễn Thị Như Phương, sinh năm 1992, Phó Giám đốc cũng bị khởi tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí". Bản thân doanh nghiệp này cũng bị Bộ Công Thương thu hồi giấy phép xuất, nhập khẩu xăng dầu từ ngày 11/8.
Xuyên Việt Oil liên tục báo lỗ, nợ ngân hàng gần 5.500 tỷ đồng
Theo tìm hiểu, Xuyên Việt Oil có trụ sở chính tại 465-467 Hai Bà Trưng, phường Võ Thị Sáu, quận 3, TP.HCM. Công ty này là 1 trong số gần 40 doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu lớn trên cả nước, được quyền xuất nhập khẩu xăng dầu, sở hữu 13 cửa hàng bán lẻ xăng dầu thuộc sở hữu và 49 đại lý bán lẻ xăng dầu thuộc hệ thống phân phối.
Doanh nghiệp này được Bộ Công Thương cấp Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu lần lượt vào các năm 2016 và 2021.Xuyên Việt Oil được ty thành lập tháng 5/2005 do bà Mai Thị Hồng Hạnh làm Giám đốc. Vốn điều lệ ban đầu 50 tỷ đồng, trong đó bà Mai Thị Hồng Hạnh và Đỗ Thị Bảo Quyên mỗi người góp 50%.
Năm 2016 là lần đầu công ty thay đổi đăng ký kinh doanh, bà Hồng Hạnh nắm giữ 95% vốn góp, còn lại là bà Bảo Quyên. Sau nhiều lần tăng vốn và biến động cơ cấu cổ đông, mới đây nhất tháng 9/2022 Xuyên Việt Oil cập nhật thông tin công ty có vốn điều lệ 3.000 tỷ đồng. Bà Mai Thị Hồng Hạnh góp đến 98% tương ứng 2.940 tỷ đồng và bà Mai Thị Ngọc Trinh góp 2% còn lại.
Theo số liệu của chúng tôi, trong giai đoạn 2017-2020, Xuyên Việt Oil hàng năm vẫn về hàng chục nghìn tỷ đồng doanh thu. Tuy nhiên, công ty này đã liên tục báo lỗ trong quãng thời gian đó. Ví dụ như năm 2020, doanh thu của doanh nghiệp này ở mức gần 9.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau khi trừ chi hí Xuyên Việt Oil lỗ 957 tỷ đồng, gấp đôi so với khoản lỗ năm trước đó.
Cũng theo số liệu mà chúng tôi thu thập được, vào cuối tháng 8/2023, Xuyên Việt Oil có dư nợ gần 5.500 tỷ tại 4 ngân hàng trong nước, tất cả đều thuộc nhóm nợ xấu. Trong đó có 3 ngân hàng thuộc nhóm ngân hàng TMCP Nhà nước và một ngân hàng TMCP tư nhân.
Cụ thể, ngân hàng B có 2 khoản cho vay tại Xuyên Việt Oil với giá trị lần lượt là gần 789 tỷ đồng và 1.365 tỷ đồng. Tất cả đều thuộc nhóm nợ xấu. Ngân hàng V. cho Xuyên Việt Oil vay gần 815 tỷ đồng và hiện đang nằm trong nhóm nợ xấu. Ngân hàng A. cho Xuyên Việt Oil vay gần 78 tỷ đồng. Đây là khoản nợ thuộc nhóm có khả năng mất vốn.
Ngân hàng tư nhân S. vào cuối tháng 8 cho Xuyên Việt Oil vay gần 953 tỷ đồng và 60,8 triệu USD (tương đương 1.450 tỷ đồng). Khoản nợ này cũng đã rơi vào nhóm nợ xấu.
Ngoài các khoản nợ tại ngân hàng, theo Cục Thuế TP.HCM, tính đến hết ngày 30/6/2023, Xuyên Việt Oil nợ 1.531 tỷ đồng tiền thuế, tức chiếm đến gần 19% tổng số nợ của địa phương này. Số tiền Quỹ Bình ổn xăng dầu hình thành tại doanh nghiệp này cũng là con số rất lớn, lên tới hàng trăm tỷ đồng.
Đáng chú ý, tháng 1/2020, Xuyên Việt Oil chỉ nợ ngân sách Nhà nước hơn 89,6 tỷ đồng tiền thuế bảo vệ môi trường. Nhưng chỉ 3 năm sau, số nợ đã tăng lên hàng nghìn tỷ. Xuyên Việt Oil lý giải về tình trạng nợ thuế của mình là do thực tế đứt gãy nguồn cung xăng dầu tại TPHCM năm 2022 và sự thay đổi đột ngột chính sách tín dụng của ngân hàng khiến công ty không cân đối kịp nguồn tài chính để nộp các khoản thuế tới hạn theo quy định.
Tuy nhiên, ngày 10/10 vừa qua, Tổng cục Thuế đã có văn bản gửi Cục Thuế TP. HCM, trong đó chỉ ra những bất thường liên quan đến công tác quản lý thuế với Xuyên Việt Oil dẫn đến tình trạng nợ thuế hàng nghìn tỷ chưa thể thu hồi.
Trong văn bản của Tổng cục Thuế nêu rõ việc từ năm 2020 đến tháng 7/2022, Xuyên Việt Oil còn khả năng nộp thuế nhưng Cục Thuế TP. HCM chưa quyết liệt yêu cầu công ty thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước, mà chỉ áp dụng các biện pháp đôn đốc và cưỡng chế sau khi công ty phát sinh số tiền thuế nợ lớn nên mới dẫn đến tình trạng như hiện nay.
Các biện pháp cưỡng chế mà Cục thuế TP.HCM đã áp dụng là trích tiền từ tài khoản, dừng làm thủ tục hải quan, ngừng sử dụng hóa đơn, thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Tuy nhiên đơn vị này lại chưa áp dụng các biện pháp cưỡng chế khác là kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản kê biên; thu tiền, tài sản khác của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế do cơ quan, tổ chức, cá nhân khác đang nắm giữ.
Cầm một loạt tài sản đi đăng ký giaon dịch đảm bảo cho các khoản vay
Hiện chưa có con số chính xác về tổng tài sản của doanh nghiệp này. Tuy nhiên, Xuyên Việt Oil đã đăng ký giao dịch đảm bảo hàng nghìn tỷ đồng tại các ngân hàng, được thế chấp bằng hàng loạt tài sản lớn như tiền gửi tiết kiệm, xăng dầu, xe hơi, cổ phần...
Tài sản được đăng ký giao dịch đảm bảo không không phải là tất cả những tài sản mà doanh nghiệp thế chấp cho toàn bộ các khoản vay. Những tài sản này chỉ mang tính chất giúp bên cho vay hưởng quyền ưu tiên khi xử lý tài sản đảm bảo.
Ví dụ trong thời gian tháng 2-9/2022, Xuyên Việt Oil đã ký nhiều hợp đồng với B chi nhánh Nam Kỳ Khởi Nghĩa để tài trợ cho gói vay 2.000 tỷ đồng. Tài sản được phía doanh nghiệp đăng ký giao dịch đảm bảo là các hợp đồng tiền gửi tiết kiệm 150 tỷ đồng, giá trị công trình xây dựng trên các thửa đất tại là trạm xăng dầu tại Ấp 4 xã Tóc Tiên, Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu.
Còn trước đó trong năm 2020 và 2021, chi nhánh ngân hàng B này cũng từng là nhà tài trợ lớn cho Xuyên Việt Oil với các khoản vay 99 tỷ và 450 tỷ đồng. Tài sản được đăng ký đảm bảo lần lượt là các hợp đồng tiền gửi 97 tỷ đồng và hơn 32,7 triệu lít xăng dầu (đơn giá bình quân 13.751 đồng).
Tại ngân hàng V, Xuyên Việt Oil đã đăng ký 1 xe con thương hiệu Roll Royce và 5 xe chở xăng dầu thương hiệu Hyundai để đảm bảo cho một khoản vay của mình.
Một ngân hàng khác cũng cung cấp khoản vay với tài sản bảo đảm cho các khoản vay này là 56,4 triệu cổ phần của CTCP Cảng Việt Oil, tương đương 94% vốn điều lệ và 22 triệu cổ phần CTCP Dịch vụ thương mại Lâm Đồng, tương đương 55% vốn điều lệ, thuộc sở hữu của Xuyên Việt Oil.
Riêng bà Mai Thị Hồng Hạnh, vào tháng 8/2022, nữ đại gia sử dụng ôtô Lexus biển kiểm soát 51F–216.70 và các thiết bị liên quan để để đăng ký đảm bảo cho một khoản vay tại ngân hàng V chi nhánh 4 TP HCM. Trong tháng 9/2022, bà Hạnh tiếp tục mang giấy chứng nhận toàn bộ cổ phần đang nắm giữ tại Xuyên Việt Oil (tức 98% vốn điều lệ) để đăng ký thế chấp cho ngân hàng S. Bà cũng mang phần vốn góp 96,7% tại Công ty TNHH Thành Phong (giá trị 11,7 tỷ đồng) cho chính chi nhánh ngân hàng này.