Phản công không hiệu quả
Trong 2 tháng qua, Ukraine đã cho thấy họ có ý định giành lại thành phố Kherson ở phía Nam trong một cuộc phản công lớn. Điều gì thúc đẩy Ukraine có ý định này hiện vẫn chưa rõ. Pháo binh và tên lửa của Ukraine do phương Tây cung cấp đã phá hủy các cây cầu và kho đạn dược của Nga tại thành phố này nhưng một chiến dịch lớn hơn của bộ binh vẫn chưa diễn ra. Trong khi đó, Nga vẫn đang tăng cường lực lượng và đào hào.
Ukraine có kế hoạch tiến hành một cuộc phản công lớn nhằm giành lại những vùng lãnh thổ quan trọng Nga đang kiểm soát. Ảnh: Anatolii Stepanov
Các quan chức Ukraine từ trước đến nay đều cho rằng, kết cục của cuộc chiến có thể được quyết định ở phía Nam và khẳng định đã thực hiện hàng loạt cuộc tấn công vào sâu trong phòng tuyến của Nga.
Tuy nhiên, thậm chí cả khi hàng tỷ USD vũ khí từ châu Âu và Bắc Mỹ đổ vào Ukraine thì những câu hỏi như liệu số lượng vũ khí đó có đủ hay không hoặc là như thế nào là đủ vẫn còn để ngỏ.
Một số vũ khí, trong đó có hệ thống pháo phản lực HIMARS đã giúp Ukraine tấn công vào các vị trí của Nga ở Kherson. Thành phố Kherson, nằm ở bờ Bắc sông Dnipro là một cửa ngõ để các lực lượng của Nga tiến về phía Tây theo hướng thành phố cảng Odessa. Kherson đã nằm trong tầm kiểm soát của Nga kể từ đầu cuộc chiến nhưng các lực lượng của Nga không thể tiến về phía Tây do sự kháng cự của Ukraine.
Những nỗ lực phòng thủ là chìa khóa để Ukraine giữ Odessa và các cảng Biển Đen khác, tuyến giao thông huyết mạch cho phép vận chuyển ngũ cốc ra thế giới giữa bối cảnh nước này đang cần các nguồn lực kinh tế.
Việc các cuộc phản công của Ukraine được thực hiện với nhịp độ chậm chạp và một số quyết định gây tranh cãi của Kiev được đưa ra đã khiến một số nhà phân tích đặt câu hỏi về chiến dịch này.
Liệu đây có phải đòn nghi binh của Ukraine nhằm khiến quân đội Nga bối rối? Hay đây là dấu hiệu cho thấy Ukraine hiện đang thiếu hỏa lực để đánh bật Nga khỏi các vùng lãnh thổ quan trọng?
"Tại sao Ukraine lại tập trung nói về Kherson? Thực sự thì đây là điều khiến tôi khó hiểu", Konrad Muzyka, một nhà phân tích quân sự và là giám đốc tổ chức tham vấn Rochan Consulting theo dõi chiến tranh cho hay.
"Trên thực tế, từ khía cạnh quân sự, đây là điều vô nghĩa bởi nếu là một chỉ huy quân đội của Ukraine, bạn sẽ muốn chiến đấu với 7 nhóm tác chiến cấp tiểu đoàn của Nga tại phía Bắc Kherson cách đây 1 tháng hơn là 15 hay 20 nhóm như hiện nay", ông Muzyka nhận định.
Khó khăn bủa vây cả Nga và Ukraine
Nataliya Humenyuk, người phát ngôn Bộ Chỉ huy Chiến dịch phía Nam Ukraine cho biết, những cuộc tấn công gần đây nhằm vào 3 cây cầu bắc qua sông Dnipro đã làm gián đoạn nghiêm trọng khả năng tăng cường lực lượng của Nga ở Kherson.
"Các vụ tấn công trên khiến Nga không thể sử dụng những cây cầu này để vận chuyển các phương tiện hạng nặng".
Những bình luận của bà Nataliya Humenyuk được đưa ra sau khi các lực lượng của Ukraine tấn công Antonovsky - cây cầu huyết mạch lớn nhất và cuối cùng nối phía Nam với phía Bắc của khu vực.
Dù vậy, những cuộc tấn công thành công không đi cùng với những tiến triển đáng kể trên thực địa của quân đội Ukraine. Bộ Chỉ huy Chiến dịch phía Nam của Ukraine tuyên bố đã giải phóng hàng chục thị trấn và những ngôi làng nhỏ ở Kherson nhưng họ hầu như không vấp phải sự đáp trả của Nga tại đây. Vì thế, các nhà phân tích cho rằng, giành được phần còn lại của khu vực mới là phần việc thách thức hơn nhiều.
Hiện nay, khó khăn đang bủa vây cả Nga và Ukraine. Trong khi Ukraine không thể thúc đẩy mạnh mẽ các chiến dịch phản công như mong đợi thì những cuộc tấn công vào các cơ sở hậu cần của Nga cũng đang làm khó những mục tiêu của Moscow.
"Thậm chí nếu Nga có thể sửa chữa đáng kể những cây cầu này thì chúng vẫn là những mục tiêu dễ bị tấn công", một đánh giá của tình báo Anh cho hay ngày 13/8.
Việc tái cung cấp hậu cần của quân đội Nga hiện buộc phải dựa vào 2 cầu phao. Báo cáo trên cũng cho rằng, với nguồn ung hậu cần bị hạn chế, quy mô các kho vũ khí hiện nay của Nga ở bờ Tây sông Dnipro là nhân tố quan trọng để lực lượng này tiếp tục chiến đấu.
Đánh bật các lực lượng khỏi những vị trí phòng thủ là một trong những mục tiêu thách thức nhất trong cuộc chiến trên bộ ở Ukraine. Các lực lượng của Nga đã thể hiện ý chí chiến đấu và sẵn sàng đổ máu để bảo vệ từng tấc đất ở Donbass mà họ kiểm soát được sau 6 tháng giao tranh. Đây là một thực tế không mấy dễ dàng cho Ukraine và vẫn có những câu hỏi đặt ra về việc liệu Ukraine có đủ lực lượng và pháo binh để phản công thành công hay không.
Anh đã dẫn đầu trong việc huấn luyện cho hàng nghìn binh lính Ukraine trong những tuần gần đây ở Đông Nam nước này và một số quốc gia khác gồm Canada, Thụy Điển, Phần Lan, Đan Mạch, Hà Lan và New Zealand cho biết họ sẽ sớm tham gia vào nỗ lực trên.
Tại cuộc họp ngày 11/8 ở Copenhagen, Đan Mạch, 26 nước phương Tây và EU đã cam kết thông qua một gói hỗ trợ quân sự nữa cho Ukraine, chủ yếu tập trung vào việc cung cấp thêm đạn dược.
Trong khi đó, Nga đã đưa quân từ khu vực Kharkiv và khu vực Donetsk tới phía Nam Ukraine để củng cố tuyến phòng thủ quanh Kherson, đồng thời tăng cường lợi thế về số lượng binh lính và vũ khí.
Quân đội Nga hầu như vấp phải rất ít sự kháng cự trong những ngày đầu của chiến dịch quân sự khi họ kiểm soát hầu hết khu vực Kherson, một thành phố chiến lược nằm ở ngay phía Bắc Crimea. Kể từ đó, Nga đã tăng cường phòng tuyến và trong những tuần gần đây đã xây dựng khả năng phòng thủ nhằm phản ứng trước những cuộc tấn công có thể xảy ra của Ukraine.
Cả Nga và Ukraine đều đang mắc sai lầm?
Mykola Bielieskov, một học giả nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia Ukraine cho rằng cuộc phản công của Ukraine sẽ không thể sớm diễn ra, giữa bối cảnh Kiev "thiếu vũ khí hạng nặng" để tiến hành một chiến dịch như vậy.
"Đó là một sai lầm lớn", chuyên gia này đánh giá.
Tuy nhiên, ông Bielieskov cũng cho rằng việc Nga tái triển khai lực lượng ở Kherson cũng là một sai lầm chiến lược.
"Tôi muốn nói rằng Nga đang khiến tình hình của họ trở nên bấp bênh hơn khi tăng cường số lượng binh lính. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ cần nhiều nguồn cung hậu cần hơn và chúng dễ trở thành các mục tiêu bị tấn công”.
Kiev dường như cũng nhận ra điều đó khi tấn công các tuyến đường sắt và những cây cầu quan trọng bắc qua sông Dnipro nhằm cản trở việc di chuyển của quân đội Nga.
Dù vậy, ông Bielieskov nhận định, việc buộc Nga phải dịch chuyển trọng tâm chiến dịch và huy động lực lượng có thể được coi là "một thành tựu" cho Ukraine.
"Đây là lần đầu tiên trong một cuộc chiến lớn Nga phải điều chỉnh kế hoạch sau những hành động của Ukraine", chuyên gia này nhận định.
Ông cũng dẫn ra rằng sự phòng thủ mạnh mẽ của Ukraine ở Kiev đã khiến Nga phải thay đổi kế hoạch tấn công và rút về khu vực an toàn hơn ở phía Đông./.