Xung đột Israel-Iran có thể phá vỡ nền kinh tế thế giới như thế nào?

Kiên Bùi |

Vụ tấn công hôm 1/4 vào đại sứ quán Iran ở Damascus do Israel thực hiện được coi là sự leo thang lớn. Điều gì sẽ xảy ra nếu xung đột Iran-Israel nổ ra?

Một phần đại sứ quán Iran tại Damascus sau vụ tấn công.

Một phần đại sứ quán Iran tại Damascus sau vụ tấn công.

Các chuyên gia của RIA cho biết, sự leo thang căng thẳng hơn nữa giữa Iran và Israel có nguy cơ xảy ra một cuộc xung đột khu vực quy mô lớn, điều này sẽ ngay lập tức gây phản tác dụng đối với nền kinh tế thế giới vốn đã mong manh.

Thị trường dầu mỏ

Theo Marc Ayoub, nhà nghiên cứu chính sách năng lượng người Lebanon và là thành viên không thường trú tại Viện Chính sách Trung Đông Tahir, sự thù địch giữa Iran-Israel có thể có tác động rất lớn đến thị trường dầu mỏ ngay từ đầu.

Chuyên gia Ayoub nói: "Nếu bất kỳ sự leo thang nào xảy ra, nó sẽ tồi tệ hơn nhiều so với những gì chúng ta đã thấy từ căng thẳng ở Biển Đỏ, bởi vì những gì xảy ra ở Biển Đỏ có tác động tối thiểu đến thị trường dầu mỏ.

Và cho đến nay, tất cả các thị trường đã ổn định. Nhưng tôi nghĩ đặc biệt là nếu eo biển Hormuz rơi vào tình trạng căng thẳng và nếu Iran có thêm quyền lực để đóng Hormuz, thì tất cả các tàu chở dầu ở vùng Vịnh sẽ không thể đi qua".

Vị chuyên gia này đặc biệt chú ý đến thực tế là giá dầu thô đã tăng lên ngay cả trước khi có thể có phản ứng của Iran đối với Israel về vụ tấn công khiến các quan chức ưu tú của nước này thiệt mạng.

Ngay sau vụ tấn công, giá dầu thô Brent tăng 1,03% lên 87,90 USD, trong khi giá dầu thô West Texas Middle (WTI) tăng 1,45% lên 84,38 USD. Nhìn chung, giá dầu đã tăng hơn 10% trong năm nay.

Chuyên gia Ayoub cho biết thêm: "Chúng tôi thực sự có thể thấy giá dầu vượt qua mốc một trăm đô la và thậm chí đạt mức từ 140 đến 150 đô la/thùng, dựa trên ước tính trước đây của Ngân hàng Thế giới.

Điều này là do căng thẳng nhưng cũng do sự gián đoạn chuỗi cung ứng, đặc biệt là nếu Iran đóng Hormuz cùng với Biển Đỏ bị đóng bởi Houthi".

Theo Rodney Shakespeare, giáo sư thỉnh giảng về kinh tế nhị phân tại Đại học Trisakti ở Jakarta, Indonesia, sự gia tăng xung đột giữa Iran và Israel cũng có thể gây ra hậu quả địa chính trị, ảnh hưởng đến các nước láng giềng, bao gồm Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan, Syria, Iraq và Lebanon.

Phá vỡ trật tự tài chính

Học giả cảnh báo, với quy mô căng thẳng và tầm quan trọng của khu vực đối với nền kinh tế toàn cầu, một loạt hậu quả tiêu cực có thể phá vỡ trật tự tài chính đã được thiết lập.

Chuyên gia Shakespeare nói: "Vì mức nợ khổng lồ – cá nhân, tập đoàn, chính phủ, thời điểm sụp đổ lớn đang đến gần và các khu vực rộng lớn của nền kinh tế toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng nặng nề. Các quốc gia mắc nợ nhiều (ví dụ ở Châu Phi) sẽ bị hủy hoại nền kinh tế".

Shakespeare dự đoán: "Vàng sẽ tăng gấp đôi, dầu sẽ tăng gấp đôi. Các mặt hàng khác sẽ tăng ít hơn. Chính phủ sẽ buộc phải in tiền và do đó sẽ có lạm phát về giá cả, đồng thời, nhu cầu sẽ giảm đi".

Tuy nhiên, vị chuyên gia dự đoán rằng một nước Nga bị trừng phạt và bị phương Tây "ép buộc" phải độc lập về tài chính sẽ tránh được cơn bão khủng hoảng nếu xung đột Israel-Iran nổ ra.

Rủi ro leo thang

Ngày 4 tháng 4, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã tạm dừng việc nghỉ phép đối với tất cả các đơn vị chiến đấu trong nước. Aharon Haliva, người đứng đầu Tổng cục Tình báo Quân sự của IDF đã cảnh báo về mối đe dọa tấn công tiềm tàng từ Iran trong những ngày tới.

Trước đó, tờ Jerusalem Post ngày 3/4 đưa tin, IDF tuyên bố sẽ sử dụng lực lượng dự bị của Israel để tăng cường cho lực lượng phòng không của Không quân.

Lời cảnh báo được đưa ra sau vụ không kích vào đại sứ quán Iran ở thủ đô Syria hôm 1/4 khiến 12 người thiệt mạng.

Trong số người thiệt mạng có Tướng Mohammad Reza Zahedi, chỉ huy Lực lượng Quds, lực lượng tinh nhuệ của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), phó tướng Mohammad Hadi Hajriahimi và 5 sĩ quan khác.

Iran coi cuộc tấn công vào đại sứ quán của mình là một cuộc tấn công vào lãnh thổ có chủ quyền của mình theo luật pháp quốc tế.

Trong một nỗ lực rõ ràng để biện minh cho cuộc tấn công, người phát ngôn của IDF, Chuẩn Đô đốc Daniel Hagari tuyên bố với CNN rằng cơ sở đại sứ quán trên thực tế là cơ sở quân sự.

Hagari nhấn mạnh: "Đây không phải là lãnh sự quán và đây không phải là đại sứ quán".

Giới chuyên gia đang tranh cãi về phản ứng mà Iran có thể sử dụng: một số người nói rằng Tehran sẽ phản ứng bất cân xứng hoặc lợi dụng cuộc tấn công của Israel để thúc đẩy sự lên án toàn cầu đối với cuộc chiến của chính phủ Netanyahu ở Gaza và sự cô lập ngày càng tăng đối với nhà nước Do Thái.

Những người khác nhấn mạnh rằng Iran có thể buộc phải trả đũa để ngăn cản Tel Aviv thực hiện các hành động khiêu khích tiếp theo.

Trong khi đó, Washington vội vàng tránh xa cuộc tấn công của Israel vào đại sứ quán Iran ở Damascus. Các quan chức Lầu Năm Góc khẳng định với báo chí rằng Israel chưa thông báo cho họ về vụ tấn công.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc Sabrina Singh nói với các nhà báo hôm 2/4: "Căng thẳng đang tăng cao trong khu vực, chúng tôi muốn nói rõ trên các kênh riêng rằng Mỹ không liên quan đến cuộc tấn công ở Damascus".

Chính quyền Mỹ lo ngại rằng một loạt hành động quân sự của Israel ở Syria và Gaza có thể kéo Washington sâu hơn vào cuộc xung đột ở Trung Đông.

Đường dây nóng: 0943 113 999

Soha
Báo lỗi cho Soha

*Vui lòng nhập đủ thông tin email hoặc số điện thoại