Một khu đất gần xa lộ ở làng Newington (hạt Kent, Anh), diện tích khoảng 18 mẫu Anh (tương đương 7,3 hecta) được quy hoạch để xây dựng 124 ngôi nhà ở. Tuy nhiên, công trình buộc phải tạm dừng bởi ngay từ giai đoạn đào nền móng, các công nhân đã phát hiện ra những cổ vật kỳ lạ.
Các nhà khảo cổ được mời tới để tiếp tục khai quật. Họ dần nhận ra rằng những gì họ tìm thấy không chỉ là một căn nhà cổ hay một công xưởng, mà là cả một thị trấn La Mã nhỏ từng rất thịnh vượng. Ước tính thị trấn có từ năm 43 sau Công nguyên, tức vào năm đầu tiên người La Mã xâm lược nước Anh và chiếm cứ suốt 400 năm sau đó.
Công trường khai quật thị trấn La Mã - ảnh: SWNS
Khu vực này bao gồm nhiều nhà ở phục vụ cho mục đích sản xuất, một ngôi đền cổ, rất nhiều đồ gốm và tiền xu cổ quý hiếm. Từ đó, họ còn lần tìm ra được một con đường cổ rộng 7 m, chạy từ London đến bờ biển Kent. Con đường này xuyên qua thị trấn cổ vừa được khai quật, kết nối khu di tích này với một ngôi đền và một biệt thự cổ cùng niên đại khác từng được tìm thấy trong khu vực.
Ngôi đền, được gọi là đền Watling, là một kiến trúc thờ cúng đặc trưng của người La Mã, từng được tìm thấy ở khoảng 150 địa điểm khảo cổ khác rải rác khắp nước Anh.
Ông Dean Coles, chủ tịch Newington History Group, nói: "Chúng tôi đã có bằng chứng về một khu chôn cất La Mã và một khu vực từng bị La Mã chiếm đóng ngay lần đó. Cuộc khai quật này cho thấy có một địa điểm sản xuất thịnh vượng ở ngay trung tâm ngôi làng chúng tôi".
Quy mô và chất lượng những gì khai quật được tại đây được đánh giá là cả một kho tàng. Nhà khảo cổ học Peter Cichy, quản lý dự án khai quật, cho biết họ sẽ cần hàng tháng trời miệt mài làm việc. Khu di tích cung cấp nhiều chi tiết đặc biệt về cuộc sống, công việc sản xuất, các nghề nghiệp đặc trưng của người La Mã thời kỳ đó. Nhiều mẫu vật sẽ được chuyển đến phòng thí nghiệm để phân tích.
Các nhà khảo cổ Anh cũng quyết định sẽ lấp lại thị trấn, bảo tồn nó trong lòng đất như cũ sau khi đã khảo sát chi tiết, để nhường lại cho không gian sống hiện đại.
(Theo Independent, Daily Mail)