“Người lao động và Nhà nước đang bị móc túi"
- Thưa ông, trong những ngày gần đây dư luận “nóng” với kết luận thanh tra của Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Mạnh Hà về việc chấp hành các quy định pháp luật về lao động, tiền lương ở một số doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn. Cụ thể, sau thanh tra, các cơ quan chức năng phát hiện lương “cao bất thường” của một số người đứng đầu các doanh nghiệp như lương giám đốc Cty Thoát nước Đô thị TP.HCM (TNĐT) là 2,6 tỷ đồng/năm, Giám đốc Cty chiếu sáng Công cộng (CSCC) 2,2 tỷ đồng/năm,… Ông có nhận xét gì về vụ việc trên?
Ông Lê Như Tiến: Dư luận “nóng” là đúng, nói chính xác ra là rất bức xúc. Bản thân tôi cũng cảm thấy bức xúc trước thông tin trên. Phải nói thẳng là mức lương “khủng” của các vị giám đốc ở công ty trên thực chất là kết quả của một quá trình “móc túi”. Người lao động và Nhà nước đang bị họ móc túi, mà móc túi một cách có bài bản, có hệ thống và diễn ra trong suốt một quá trình lâu dài.
Thử hỏi đó là các doanh nghiệp Nhà nước, nếu tính theo cách tính hệ số lương áp dụng cho các công chức nhà nước hiện nay thì làm gì có mức lương nào cao “khủng khiếp” như vậy, lên tới 200 triệu đồng/tháng, mà như lời của Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam họp báo công bố vừa rồi là mức lương trên của vị giám đốc Công ty thoát nước đô thị TP HCM cao gấp… 15 lần lương của Thủ tướng!
Lấy ngay như chính cá nhân tôi mà suy ra, cộng cả mức lương là chuyên viên cao cấp và lương phụ trách là Phó chủ nhiệm UBGDTTN & NĐQH cũng chỉ khoảng 10 triệu đồng/tháng, nghĩa là chỉ bằng 1/20 của vị giám đốc kia mà thôi. Nói thế không phải để hàm ý so sánh thiệt hơn mà để thấy rõ một điều rằng cách tính lương trên không đúng, vi phạm nghiêm trọng, mà như tôi đã nói ở trên, thực chất đó là sự “móc túi” người lao động lẫn ngân sách nhà nước.
- Cũng có ý kiến cho rằng các vị giám đốc trên được hưởng mức lương cao như thế là do doanh nghiệp ăn nên làm ra, họ được hưởng theo phần trăm lợi nhuận của doanh nghiệp theo kiểu “tự thưởng”, ông nghĩ sao về ý kiến trên?
Ông Lê Như Tiến: Tôi không cho đây là một sự “tự thưởng”. Trong cơ chế tính mức lương cho công chức nhà nước cũng không có điều khoản nào quy định hay cho phép “tự thưởng” cả. Có thưởng nhưng theo cơ chế khác. Anh là doanh nghiệp nhà nước, hoạt động theo cơ chế của nhà nước, vốn của nhà nước nên khi doanh nghiệp của anh ăn nên làm ra, anh vẫn phải đóng các khoản tiền đó cho nhà nước theo quy định và chỉ được phép giữ lại một phần nhất định nào đó để tái đầu tư sản xuất, ai cho phép anh “tự thưởng” cho mình mức lương cao ngất ngưởng như thế?
Phải xử lý nghiêm
- Trong khi mức lương của vị giám đốc “siêu khủng” thì lương của nhân viên cấp dưới – những người trực tiếp làm các công việc nặng nhọc chỉ dao động từ khoảng 3 – 5 triệu đồng/tháng, theo ông sự bất hợp lý trên là do đâu?
Ông Lê Như Tiến: Rõ ràng là bất hợp lý trong phân phối tiền lương. Như trên tôi đã nói, sự bất hợp lý là do cách quản lý và phân phối tiền lương, thu nhập và cả lợi nhuận khi doanh nghiệp làm ăn hiệu quả không tốt. Lương của giám đốc cao thế thì còn đâu quỹ lương mà trả cho nhân viên nữa, thành ra những nhân viên cấp dưới – những người phải đảm nhiệm những công việc nặng nhọc nhất, nguy hiểm nhất lại là những người thiệt thòi nhất, phải hưởng mức lương thấp nhất, nhiều khi đó chỉ là mức lương tối thiểu, không đủ để tái sản xuất sức lao động.
Giữa thời buổi kinh tế khó khăn như hiện nay, khi mà Đảng, Nhà nước và Chính phủ đang ra sức thắt chặt đầu tư công, kêu gọi cán bộ, công nhân viên chức và người dân thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và khi mà các doanh nghiệp khác đang gặp rất nhiều khó khăn, thì mức lương “khủng” của các vị giám đốc của các doanh nghiệp nói trên rõ ràng là một nghịch lí, một sự bất bình thường.
- Sau khi kết luận thanh tra của các cơ quan chức năng TP.HCM được đưa ra, nhiều người cho rằng khoản“lương siêu khủng” của các vị giám đốc công ty thoát nước, công ty chiếu sáng,… nói trên chỉ là phần nhỏ của “tảng băng trôi”, nghĩa là đã và đang có nhiều vị lãnh đạo tập đoàn, công ty nhà nước nhận “đặc quyền đặc lợi” như thế, ông có cho rằng như vậy không?
Ông Lê Như Tiến: Tôi cũng nghĩ như vậy. Vụ việc trên chỉ là phần nhỏ, phần nổi bên trên của “tảng băng trôi” mà thôi, phần chìm của tảng băng thì có lẽ còn lớn hơn rất nhiều mà các cơ quan chức năng và dư luận chưa nhìn thấy được.
Tôi cũng đã nghe nói rất nhiều về lương "khủng" của các vị đứng đầu một số tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước, thậm chí là một số doanh nghiệp nhà nước dù đang làm ăn thua lỗ nhưng lương của người đứng đầu vẫn cao. Trước thông tin trên thì có lẽ các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc để điều tra làm rõ, không thể để tình trạng bất hợp lý về lương diễn ra lâu dài như thế được, mà theo tôi đây chính là sự “chảy máu” ngân sách nhà nước, là một dạng thức tham nhũng.
- Từ một số vụ việc trên, ông có nghĩ trong công tác quản lý, thanh-kiểm tra và giám sát về tiền lương của ta hiện nay có tồn tại những hạn chế không?
Ông Lê Như Tiến: Rõ ràng là còn tồn tại những hạn chế trong việc triển khai thực hiện cơ chế quản lý, kiểm tra và giám sát về tiền lương. Cơ chế quản lý và giám sát tiền lương công chức của ta còn quá lỏng lẻo.
Như trường hợp ở TP.HCM mà các cơ quan chức năng vừa phát hiện gần đây là rõ nhất: tiền lương “khủng” của các vị giám đốc nói trên đã nhận từ lâu rồi, đâu phải mới chỉ vài tháng, Nghĩa là sai phạm đã có từ lâu, có quá trình sai phạm hẳn hoi mà các cơ quan chức năng vẫn không phát hiện ra được. Nhưng dù sao thì phát hiện muộn vẫn còn hơn không. Trong thời gian tới, cần phải chấn chỉnh về vấn đề này.
- Sau khi vụ việc được đưa ra trước dư luận, có vị giám đốc nhận lương “khủng” hứa sẽ hoàn trả, thậm chí vay ngân hàng để trả. Tuy nhiên lại có người cho rằng như vậy vẫn chưa hợp lý, bởi nếu đã là vi phạm thì phải xử lý. Ông nhận xét như thế nào?
Ông Lê Như Tiến: Quan điểm của tôi là đã có vi phạm thì phải xử lý. Anh làm sai thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Việc vị giám đốc nhận lương “khủng” hứa hoàn trả là điều bắt buộc, anh đã nhận sai thì phải trả lại cho ngân sách nhà nước.
Song đó không và chưa phải là biện pháp xử lý. Anh đã sai thì các cơ quan buộc phải xử lý, còn nếu chỉ hoàn trả lại tiền là coi như xong chuyện thì tôi nghĩ chưa thỏa đáng. Ở đây, sai phạm của họ đã rõ ràng, cần phải xử lý nghiêm minh theo đúng pháp luật.
Mức độ xử lý tùy theo mức độ vi phạm, có thể nhẹ thì cách chức, buộc thôi việc, thậm chí nếu mức độ vi phạm đã nghiêm trọng, coi như là một dạng biến tướng của tham ô, tham nhũng thì hoàn toàn có thể truy tố trước pháp luật.
- Xin trân trọng cảm ơn ông.
