Mặt hàng nhau thai đang bị khuyến cáo tiềm ẩn nhiều nguy hại nhưng nhiều người vẫn vô tư thổi phồng công dụng và đẩy giá bán lên cao.
Theo quy định tại quy chế quản lý chất thải y tế của Bộ Y tế thì nhau thai (hay còn gọi là rau thai) là loại chất thải lây nhiễm - một trong những dạng chất thải y tế nguy hại. Việc buôn bán nhau thai hoặc chuyển giao (có thể là cho tặng) là hành vi vi phạm pháp luật.
Quy định tại nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường cũng nêu rõ hành vi chuyển giao, cho, bán chất thải nguy hại có thể bị phạt tiền 10-70 triệu đồng (tùy khối lượng hoặc tính chất).
Quy định như vậy nhưng việc mua bán nhau thai vẫn diễn ra khá công khai ở cửa hàng thuốc đông y trên địa bàn TP.HCM.
Cần là có
PGS.TS NGUYỄN HỮU ĐỨC:
Tiềm ẩn nhiều nguy hại
Theo y học cổ truyền, nhau thai có công dụng bổ khí, dưỡng huyết, ích tinh, thường dùng để chữa các chứng bệnh suy nhược, gầy yếu, phụ nữ thiếu máu, muộn con, thiếu sữa sau khi sinh nở...
Tuy nhiên, cho đến nay chưa có một công trình nghiên cứu khoa học nào chứng minh các công dụng nêu trên, ngoại trừ với chứng suy nhược thì nhau thai có thể giúp bổ dưỡng như thịt gà, thịt bò...
Theo tin đồn, tử hà xa còn có tác dụng bổ thận, tráng dương, tăng cường hoạt động tình dục. Theo các thầy thuốc đông y, việc tìm mua nhau thai để cải thiện tình trạng này là hoàn toàn sai lầm.
Tử hà sa bán trên thị trường không có nguồn gốc rõ ràng, có nguy cơ rất lớn mang mầm bệnh.
Nhau thai nằm trong một cơ thể sống, mà bất cứ cơ thể sống nào cũng có thể nhiễm các bệnh truyền nhiễm do siêu vi, vi khuẩn, ký sinh trùng... Điều này rất nguy hiểm vì có thể bị lây nhiễm các bệnh như HIV, viêm gan B và C...
Theo quy định của Bộ Y tế nước ta, nhau thai người cần phải được xử lý như chất thải trong nhóm chất thải y tế lây nhiễm cần đưa đi tiêu hủy.
Cho nên Bộ Y tế khuyến cáo người dân không nên sử dụng nhau thai.
Người tiêu dùng cần nhận thức dùng nhau thai làm thuốc như điều kiện hiện nay là không an toàn, thực chất nhau thai không có công dụng như lời đồn.
Ông Tuấn, chạy xe ôm trước cổng Bệnh viện Từ Dũ, cho biết nhau thai người có hai loại tươi và khô.
Trong đó, hàng nhau thai khô sau khi được bào chế gọi là tử hà sa chỉ cần đưa tiền cho ông, ra quán ngồi uống ly cà phê đợi sẽ có người mang hàng tới tận nơi.
Đối với nhau thai tươi, ông Tuấn không dám hứa vì phải chờ sản phụ vượt cạn, đồng thời phải quen biết bác sĩ, hộ lý mới tuồn ra được.
Ông Tuấn nói: “Muốn nhau khô thì bao nhiêu cũng có, đồng ý lấy hàng tôi mới kêu người ở phố đông y Hải Thượng Lãn Ông (Q.5) đem tới. Tính luôn tiền hàng và tiền công đi mua là 500.000 đồng/cái”.
Ông này cho hay hiện nhau thai khô của sản phụ đang hút hàng. “Hàng hiếm đang bị cấm bán, nếu ông anh đồng ý thì tôi đi lấy cho” - ông này nói.
Theo ghi nhận, tại khu phố đông y (Q.5) có nhiều cửa hàng chuyên cung ứng nhau thai khô của phụ nữ. Dù biết không được phép bán tử hà xa nhưng các nơi này vẫn vô tư giới thiệu.
Chiều 24-10, tại một cửa hàng trên đường Hải Thượng Lãn Ông, người bán báo giá tử hà sa 200.000 đồng/cái.
Hỏi nguồn gốc của hàng, ông này nói: “Nếu nhớ không nhầm thì phải hợp tác với Trung Quốc làm mới ra chứ Việt Nam chưa đủ trình độ”.
Ông này cho hay do là hàng cấm nên không có sẵn ở cửa hàng, nếu khách đồng ý sẽ lấy về.
Còn tại cửa hàng KD trên đường Lương Như Học (Q.5) khi vừa nhắc đến tử hà sa thì người phụ nữ bán hàng mau mắn kêu cô gái ngồi bên cạnh lấy trong tủ ra một bịch to bằng bàn tay.
Bịch này có ghi chữ nước ngoài không có nhãn mác phụ bằng tiếng Việt, bên trong có chứa bột ngả vàng đã đóng bánh lại.
Người bán hàng cho hay hàng của Đài Loan, loại đã qua bào chế, giá 300.000 đồng/bịch. Trong khi đó người đàn ông ở cửa hàng PS trên đường Lương Như Học ra giá tử hà sa 450.000 đồng/cái, trọng lượng mỗi cái khoảng 50 gram. Nếu người mua đồng ý ông sẽ đi lấy hàng.
Lấy lý do nhau thai người là hàng cấm bán, bà Kiều - người bán hàng trên đường Hải Thượng Lãn Ông - hét giá lên tới 5 triệu đồng/cái.
Khi khách ngỏ ý muốn xem hàng thì bà Kiều nói: “Anh mua mới lấy, không cho xem, hàng cấm mà”. Người đàn ông đang bán hàng cùng bà Kiều góp lời: “Bây giờ bị cấm nên nó hiếm, nó đắt”.
Khi thấy khách thắc mắc về giá cả “sao mà cao thế?” thì bà Kiều bảo: “Không có loại nào mấy trăm đâu nha. Đi kiếm chỗ nào mấy trăm đi”.
Khi hỏi cách sử dụng thì bà Kiều buông một lèo: “Cái đó mua về anh thích làm sao anh làm, ai bày anh làm gì thì anh làm, ở đây không có biết. Ở đây chỉ bán ra thôi”.
Đa số xuất xứ từ Trung Quốc
Chiều 16-10, người phụ nữ bán hàng tại cửa hàng dược liệu Kim Long (Q.5) khẳng định: “Cái đó đắt lắm đó. Mấy trăm ngàn đồng một cái”.
Nói rồi bà này tiếp tục giơ bàn tay lên ví von: “Cái nhau thai nó lớn vậy nè, tròn, khô như bột gạo mình khô lại thôi”.
Theo bà này, đây là loại nhau thai khô từ Trung Quốc về, đàn ông hay phụ nữ đều sử dụng được, dùng để nấu cháo, chưng, hầm canh.
Sau khi gọi ba cuộc điện thoại, bà bán hàng quay lại nói: “Hàng đó giờ về không được, hàng giả quá trời, đâu dám về đâu”.
Bà này cho hay trước giá hơn 200.000 đồng/cái nhưng bây giờ hơn 300.000 đồng/cái mà không có hàng.
Còn ông Phương, người bán hàng ở cửa hàng dược liệu PD (trên đường Triệu Quang Phục, P.10, Q.5), lấy trong tủ ra một bịch nilông chứa khoảng 50 gram bột ngả màu vàng.
Bịch này có ghi dòng chữ Trung Quốc, không có nhãn mác phụ bằng tiếng Việt. Ông này khẳng định đây là nhau thai người và chốt giá 250.000 đồng/bịch.
Ông Phương chắc lời: “Cái này là tử hà sa, nhau người đó. Về mình nấu, chưng. Nấu xương nấu xúp mình bỏ vô một chút”. Theo ông Phương, đây là hàng Trung Quốc, có người giao hàng cho ông để ông bán lại.
Trong khi đó, một nữ nhân viên tại cửa hàng khác trên đường Hải Thượng Lãn Ông giới thiệu tử hà sa loại khô của Trung Quốc có giá tới 450.000 đồng/cái.
Nữ nhân viên này nói: “Cái này là hàng cấm bán. Nhà thuốc bán kèm thôi”. Lúc này, một người đang nằm ghế bố tại cửa hàng nói: “Nhìn giống như cơm cháy vậy đó” rồi nói thêm: “Mua 5-10 cái bớt chẳng được nhiều đâu, bớt tầm 15.000 đồng/cái”.
Theo nhiều chủ cửa hàng dược liệu ở Q.5, tử hà sa hiện không được phép bán, nguồn gốc chủ yếu từ Trung Quốc, hàng được đóng gói niêm yết không có nhãn mác ghi tiếng Việt.
Bà chủ cửa hàng dược liệu tại P.10, Q.5 nói: “Mấy nhau từ Trung Quốc đưa qua không biết có được làm kỹ càng hay không, phải là hàng “sạch” không, nguy hiểm lắm”. Rồi bà cho rằng: “Toàn là hàng của Trung Quốc, hai trăm mấy một cái thiếu gì. Nhưng bảo đảm hay không thì không biết được”.
