Trao đổi với chúng tôi, ông Dương Danh Dy, nguyên Tổng lãnh sự Việt Nam tại Quảng Châu (Trung Quốc) tái khẳng định, hành động hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam là một bước tiến xa của nước này trong âm mưu, thủ đoạn nhằm thôn tính, làm bá chủ Biển Đông.
Ông Dương Danh Dy cũng cho rằng, trong các đối sách nhằm đấu tranh, chống lại những hành động sai trái của Trung Quốc cần hết sức mạnh mẽ.
"Ngoài việc lên tiếng phản đối và có những hành động quyết liệt, chúng ta cần phải tranh thủ sự ủng hộ từ dư luận quốc tế. Nếu không làm quyết liệt, đến nơi, đến chốn lần này thì chắc chắn Trung Quốc sẽ còn được đằng chân lân đằng đầu. Có thể hôm nay khai thác trái phép ở đây, ngày mai sẽ khai thác trái phép ở chỗ khác. Lúc đó tàu bè của Việt Nam và thế giới sẽ bị ảnh hưởng, gây khó khăn", ông Dy nói.
Khi chúng tôi đề nghị ông Dy phân tích làm rõ lý do tại sao Trung Quốc lại chọn thực hiện các hành vi ngang ngược, bành trướng xuống phía Nam, nhằm vào Biển Đông thuộc chủ quyền của Việt Nam thay vì chọn hướng vươn ra Tây Thái Bình Dương từ Biển Hoa Đông, ông Dương Danh Dy nhấn mạnh:
"Có rất nhiều nguyên nhân để lý giải cho những hành động ngang ngược này của Trung Quốc nhưng cá nhân tôi cho rằng Trung Quốc chọn Biển Đông mà không phải Hoa Đông để bành trướng sức mạnh trên biển là do:
Thứ nhất, hiện nay Biển Đông là một trong những tuyến hàng hải quốc tế quan trọng và tấp nập hàng đầu thế giới, là huyết mạch của nền kinh tế Đông Á và Đông Nam Á, trong đó có Trung Quốc - Nhật Bản - Hàn Quốc - Đài Loan. Ai kiểm soát được tuyến hàng hải này có thể kiểm soát cả khu vực. Điều này có lẽ không phải nói nhiều nữa vì trong thời gian qua đã có rất nhiều ý kiến được đưa ra phân tích một cách rất sâu, chặt chẽ rồi.
Thứ hai, mặc dù cả hai vùng biển Hoa Đông và Biển Đông đều bị Trung Quốc đưa ra các tuyên bố ngang ngược, phi pháp, phi lý về chủ quyền nhưng ở Biển Hoa Đông, Nhật Bản - một cường quốc lớn ở châu Á - cũng khẳng định chủ quyền của mình. Cho dù, có vị tướng về hưu của Trung Quốc từng cho rằng, Trung Quốc đông dân gấp 10 lần Nhật Bản nhưng không phải dễ gì mà Trung Quốc có thể "bắt nạt" được nước láng giềng này..
Trong khi đó tại Biển Đông, vẫn có những diễn biến rất phức tạp, có nhiều nước tuyên bố chủ quyền ở khu vực này. Trung Quốc có thể đang thực hiện âm mưu thông qua việc chia rẽ nội khối ASEAN hòng làm mưa làm gió ở Biển Đông. Tiềm lực kinh tế và quốc phòng các nước này cũng đều kém xa Trung Quốc. Điều này với họ dễ hơn nhiều khi họ đương đầu với Nhật Bản ở Hoa Đông.
Thứ ba, nếu chọn Hoa Đông để thực hiện mưu đồ bành trướng của mình thì Trung Quốc không chỉ phải đối phó với Nhật Bản mà sau lưng Nhật còn là Mỹ.
Chỉ riêng “vòng vây thứ nhất” Mỹ thiết lập bao gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Philippines, Trung Quốc đã không dễ vượt qua. Mặt khác, Tây Thái Bình Dương là địa bàn hoạt động chiến lược truyền thống của hải quân Mỹ, Washington không dễ gì và cũng không thể nhường Bắc Kinh ở đây. Có lẽ vì vậy mà Trung Quốc chọn Biển Đông để bành trướng trước.
Và thực tế, hành động hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 cũng như huy động rất nhiều tàu, máy bay tham gia bảo vệ giàn khoan hoạt động trái phép trong vùng biển chủ quyền của Việt Nam đều nằm trong ý đồ, âm mưu chiến lược của Trung Quốc và họ sẽ chưa dừng lại.
Từ việc thành lập thành phố Tam Sa, tuyên bố mời thầu 9 lô dầu khí trong vùng biển chủ quyền Việt Nam, rồi đề xuất vũ trang cho tàu cá, ngư dân của họ cắt cáp các tàu của Việt Nam…, tất cả đều là đường đi nước bước đã được họ tính toán kỹ lưỡng.
Trước đây Trung Quốc chỉ dám ‘thể hiện’ ở Hoàng Sa, nhưng nay đã tiến sang Trường Sa. Tôi cho rằng đây là bước tiến mới của động cơ leo thang trong mưu đồ bá chiếm biển Đông của Trung Quốc. Chúng ta cần tỉnh táo để nhận ra mưu đồ này của Trung Quốc".
Ông Dy cũng bày tỏ, từ trước tới nay Trung Quốc vẫn nói ‘duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông’, song vẫn ngang nhiên thành lập bộ chỉ huy cái gọi là “thành phố Tam Sa”, đưa khách ra du lịch Hoàng Sa, hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trái phép xâm phạm chủ quyền Việt Nam...
"Không còn cách nào khác là phải bình tĩnh ứng phó, tính đến những khả năng xấu nhất mà Trung Quốc sẽ thực hiện.
Âm mưu của Trung Quốc là nhất quán, tham vọng của họ không chỉ là ‘độc chiếm’ mà tôi phải dùng từ ‘bá chiếm’ Biển Đông.
Trung Quốc đủ mưu mô để xoay sở, giở nhiều ngón nghề để kiếm cớ khiêu khích Việt Nam. Chắc chắn khi chưa đạt được mục đích thì họ chưa dừng lại".
