Tôi đã từng nhiều lần nếm đủ khó khăn, vất vả ngược xuôi cùng đội quy tập hài cốt liệt sĩ thị trấn Khe Sanh, Ban chỉ huy quân sự huyện Hướng Hóa đi tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở những vùng núi phía Tây Quảng Trị. Thế nhưng lần đầu tiên, tôi chứng kiến một chương trình đi tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ có quy mô “hoành tráng”, thu được kết quả dễ dàng nhưng lại đầy nghi vấn do Ngân hàng Chính sách xã hội tổ chức với sự tham gia của một nhà ngoại cảm.
Thông tin tôi nhận được vào sáng 25.7 là đoàn tìm kiếm hài cốt liệt sĩ của Ngân hàng CSXH sẽ tiến hành tìm kiếm hài cốt vào chiều 25.7.
14h, tôi có mặt tại xã Gio Mai, huyện Vĩnh Linh thì trong thấy một cái rạp lớn đã được dựng sẵn. Cán bộ Ngân hàng CSXH nói rằng đây sẽ là nơi làm lễ cầu siêu sau khi cất bốc hài cốt về.
Cũng theo lịch đã định sẵn thì vào sáng hôm sau (26.7) sẽ làm lễ truy điệu, an táng những hài cốt liệt sĩ tìm được tại Nghĩa trang Quốc gia Đường 9, tỉnh Quảng Trị. Dù chưa tiến hành quy tập, chỉ dựa vào sự chỉ dẫn của nhà “ngoại cảm” mà đoàn quy tập hài cốt Ngân hàng CSXH lại tin tưởng tuyệt đối và chuẩn sẵn sàng tất cả nghi lễ khiến những người chứng kiến như tôi phải đặt câu hỏi: Cơ sở nào chắc chắn sẽ tìm được hài cốt liệt sĩ.
2h30, đoàn xe ôtô hàng chục chiếc rẽ vào thôn Lâm Xuân, xã Gio Mai rồi dừng lại tại một trảng cát rộng có ít cây tràm và cỏ dại. Người dẫn đầu là nhà ngoại cảm tự xưng là “cậu" Thủy - thắp một bó nhang lớn. “Cậu” Thủy phán trong vòng 3 trăm mét đổ lại sẽ có hài cốt. Rồi hướng dẫn rằng: Mỗi người trong đoàn và người nhà các liệt sĩ cầm một bó nhang đốt sẵn đi theo quán tính, nếu người nào có biểu hiện khác thường thì đứng lại đợi “cậu”.
Chỉ dăm phút sau, một phụ nữ mang áo màu xanh có đề dòng chữ Ngân hàng CSXH trong đoàn có biểu hiện “lạ”: Mắt nhắm nghiền, miệng méo xạch như muốn nói điều gì đó. Lập tức xuất hiện hai người đàn ông cao to mặc áo xanh dìu người phụ nữ, “cậu” Thủy cũng có mặt để điều khiển.
Đến một gốc cây tràm cách đó hơn 200 mét, người phụ nữ đứng lại, xoay tròn mấy vòng rồi cắm hương xuống đất. Theo “cậu” Thủy thì có 9 hài cốt được chôn tại đây, đầu hướng nào, chân hướng nào đều rõ cả.
Người phụ nữ “nhập vong” - trong trạng thái nhắm nghiền hai mắt - đang thuật lời của “liệt sĩ” cho người nhà liệt sĩ nghe.
15h cùng ngày, Bộ CHQS tỉnh Quảng Trị do chính ủy Trần Minh Thanh yêu cầu được kiểm tra hiện trường. Trước đó, theo kế hoạch thì đoàn tìm kiếm của Ngân hàng CSXH thì họ sẽ quy tập hài cốt lúc trời gần tối.
Dưới sự chứng kiến của đoàn quy tập hài cốt và hàng trăm người dân. Hàng chục cán bộ chiến sĩ đã dùng tay đào 3 hố nghi có hài cốt rồi đối sánh với những khoảnh đất xung quanh. Theo quan sát của PV, những nơi được cho có hài cốt có thể dùng tay đào sâu xuống 1 mét dễ dàng, còn lại những nơi khác dùng tay đào được 20 cm thì gặp rễ cây chằng chịt, đất cát rất cứng. Bên cạnh đó phát hiện nhiều rễ cây đã bị đứt theo hình chữ nhật, các rễ cây này đã khô nằm dưới lớp cát có hài cốt. Đặc biệt, ở độ sâu 1 mét còn phát hiện một nắm lá tràm có màu xanh. Nhiều người dân và người thân các liệt sĩ phải chau mày với phát hiện “thú vị” này.
Trong lúc đó, “cậu” Thủy tái mặt, tỏ ra bực mình vì cơ quan chức năng bỗng nhiên “xen vào”. “Cậu” Thủy nói: “Rễ cây có chặt hay không là việc của nó, làm cho ngã ngủ luôn… Vớ va vớ vẩn, cho nó làm cho rõ trắng đen. Sao mà thiển cận đến thế, tôi làm giả được mấy ngàn người không, láo toét”.
Sau những lời bực bội của nhà ngoại cảm, không ít người trong đoàn xì xầm bàn tán, có người hoài nghi, có người an ủi với “cậu” Thủy rồi sẽ “làm rõ trắng đen”.
Trong lúc đó, bên ngoài trảng cát, người phụ nữ nhập vong (Trong đoàn quy tập hài cốt gọi là Nguyễn Thị Hòa) vẫn trong trạng thái mê man bắt đầu trò chuyện với người nhà các liệt sĩ có danh tính. Người nhà liệt sĩ hỏi, chị trả lời, mắt ngắm nghiền. Chị còn nhập vong và thay liệt sĩ hát một bài “yêu thích” cho người nhà liệt sĩ nghe. Bài hát có tên “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng”, thế nhưng cả 9 liệt sĩ này đều được cho là hy sinh vào năm 1968, còn bài hát trên được nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác vào tháng 4 năm 1975(?!).
Sau khi phát hiện nhiều điểm bất thường tại hiện trường, cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị phải tổ chức nhiều lần hội ý. Quan điểm của đoàn quy tập đến từ Ngân hàng CSXH và “cậu” Thủy muốn được tự tay quy tập và đã được tiến hành ngay sau đó.
17h trời đã bắt đầu tối, nhưng có sự chuẩn bị sẵn từ trước nên đội quy tập vẫn làm việc hiệu quả nhờ có máy phát điện. Thao tác của đội quy tập này rất thông thạo, chỉ một lúc đã tìm thấy 3 di vật là bi đông đựng nước có khắc tên.
Chính Ủy Trần Minh Thanh khẳng định với tôi và toàn thể mọi người khi đội quy tập phát hiện 1 bi đông, nhưng chưa được đưa lên khỏi hố: “Bi đông này có khắc tên là Nguyễn Như Hổ”. Tôi nói rằng: Anh không phải nhà ngoại cảm, sao lại khẳng định như thế được. Ông Thanh mỉm cười nói rằng: “Có mối liên quan với nhau”. Đến khi bi đông được đưa lên, tên dưới đáy bị đông chính xác là Nguyễn Như Hổ.
Theo quan sát của PV, 3 bi đông được tìm thấy nằm ở vị trí 3 hố rất giống nhau, đều không có nắp và có khắc tên, bi đông còn khá mới và không bị ôxi hóa. Lúc này “cậu” ngoại cảm cầm một nắm hương, đứng giữa hiện trường chỉ thẳng xuống hố đang khai quật nói như đinh đóng cột: “Nằm chéo là cái đầu đấy, quê ở Hà Tây, là bạn thân của ông Nguyễn Như Hổ. Răng của người nào để riêng người ấy. Xong phần của bạn thân ông Hổ là 4 ông bên dưới, nằm song song”.
Những người làm công việc quy tập rất nhanh nhẹn theo sự chỉ đạo của “cậu”. Tôi phát hiện ra rằng người đàn ông đang quy tập hài cốt dưới hố kia chính là người đã dìu Nguyễn Thị Hòa – người phụ nữ bị nhập vong lúc đi chỉ địa điểm có hài cốt trên kia.
Và di vật là một chiếc biđông bị mất nắp và có tên khắc trên đó.
Anh Q., người dân địa phương nói với PV rằng: “Địa điểm này có 3 bi đông bằng kim loại gần nhau sao dân rà phế liệu lại không phát hiện ra. Đi cho mòn đường mòn lối rồi mà sao lại sót, kể cũng lạ”. Rồi anh nói thêm rằng cách đây không lâu có đoàn về đây tìm hài cốt, cũng tại địa điểm này. Ông Thân Văn Toàn, trưởng thôn Lâm Xuân cũng cho biết đã khoảng 2 tháng trước có một số ôtô đến tìm mộ, và nhiều lần lui tới vị trí này.
Đến 22h đêm 25.7, gần như toàn bộ 9 hài cốt đã được đưa vào các tiểu sành. Lúc này, Bộ CHQS tỉnh QT cũng đã có kết luận rằng hiện trường có 9 hài cốt do NHCSXH tỉnh QT đề nghị khai quật được chuẩn bị từ trước bởi có rất nhiều điểm không đúng thực tế: Nhiều rễ cây bị đào bới và chặt phá trước lúc khai quật; Vị trí các hài cốt phát hiện không phù hợp với tư thế chôn cất tự nhiên; Đất lẫn với hài cốt màu nâu vàng không phải là đất tự nhiên tại các vị trí khai quật; Điểm quan trọng là khi đối chiếu với hồ sơ liệt sĩ thì liệt sĩ Tạ Văn Tín hy sinh tại cao điểm 420 chứ không phải tại vị trí này. Bộ chỉ huy quân sự tỉnh QT khẳng định 9 hài cốt trên không đủ cơ sở xác nhận là hài cốt liệt sĩ.
Tiếp xúc với một số người nhà các liệt sĩ trong đoàn tìm kiếm, không ít người tỏ ra hoài nghi vì những chứng cứ “sờ sờ” bị lật tẩy. Thế nhưng, họ vẫn không nuôi hi vọng rằng đó chính là người thân của mình. Bởi, đơn vị đứng ra tổ chức chương trình này là Ngân hàng CSXH, và đây là một hoạt động “uống nước nhớ nguồn” nhằm tri ân đến những người đã khuất.
Nhưng sau khi cơ quan chức năng đã vạch trần sự giối trá: Rằng di vật có khắc tên là giả, xương tìm được gồm nhiều loại lẫn lộn và không cùng một thời điểm. Thì cũng thật khó hiểu khi Ngân hàng CSXH lại mong muốn được đưa hài cốt và di vật của 9 hài cốt tìm được về cho người nhà các liệt sĩ mà không cần phải xét nghiệm theo quy định của Nhà nước. Ngân hàng CSXH còn đưa đến những cựu chiến binh là nhân chứng sống “giả mạo” để nhờ họ kể về những cuộc chiến đấu ác liệt, rồi họ đã khắc tên ở di vật là bi đông như thế nào… Thậm chí, một đội ngũ báo chí hùng hậu cùng đi trong đoàn tìm kiếm, quy tập hài cốt dường như “không trong thấy” những chi tiết nực cười và những kịch bản dựng sẵn bị “bể dĩa”.
“Cậu” Thủy cùng đồng bọn đã thực hiện một hành trình không yên ổn trên mảnh đất tâm linh Quảng Trị, nơi có đến 72 nghĩa trang và là nơi an nghỉ của hàng vạn liệt sỹ. Hiện “cậu” Thủy cùng người vợ đã bị cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị bắt tạm giam 4 tháng để phục vụ quá trình điều tra. Tuy nhiên, vẫn còn khá nhiều mắt xích trong “vở kịch” lừa đảo mà chúng tôi ghi nhận ở trên vẫn còn nghêng ngang ngoài vòng pháp luật.
