Theo sử sách ghi chép lại, Lễ hội Đả cầu cướp phết tại xã Bàn Giản (huyện Lập Thạch - tỉnh Vĩnh Phúc) có từ đời vua Hùng Vương thứ 3. Khi ấy đất nước gặp loạn lạc, giặc giã nổi lên ở nhiều nơi, nhà vua bèn giao cho các vị tướng lĩnh: Đệ nhất là Xá Sơn, Đệ nhị là Lê Sơn, Đệ Tam là Tròn Sơn và Đệ tứ là Xui Sơn về trấn nhậm các miền Đông Lai, Bàn Giản, Lập Thạch để điều binh, trấn giặc, hộ quốc, phù dân…
Các vị tướng đã lập nhiều chiến công, làm tròn sứ mệnh bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và đồng thời xây dựng phát triển đất nước. Để rèn luyện sức khỏe và tài khéo cho quân lính, các vị tướng đã nghĩ ra một trò chơi khá gai góc, đó là đẽo gọt một quả cầu gỗ tròn nhẵn tựa quả bưởi lớn, bôi dầu mỡ cho trơn rồi lăn ra giữa bãi cho quân lính tranh cướp, ai giành được quả cầu đem về đặt nơi qui ước sẽ được trọng thưởng.
Cũng kể từ đó, Lễ hội Đả cầu cướp phết ở xã Bàn Giản được dân gian truyền lưu đến khá đầy đủ, nguyên vẹn tới ngày hôm nay. Cứ đến ngày mùng 7 tháng Giêng hàng năm, hội lại thu hút được hàng ngàn người ở khắp nơi đổ về dự với mong muốn được một lần nhìn hoặc chạm tay vào quả cầu phết để lấy may, cầu lộc cho cả năm.
Một góc hội Đả cầu cướp Phết tại xã Bàn Giản (huyện Lập Thạch - tỉnh Vĩnh Phúc) năm 2014.
Sau nghi thức tế lễ Thành hoàng, phần hội tiếp theo diễn ra khá sôi động với những trò chơi như bóng chuyền, cờ tướng, giã bánh dầy, đu tiên, bịt mắt bắt dê… và hấp dẫn nhất vẫn là trò đả cầu cướp phết.
Các trai đinh trong làng sẽ làm nhiệm vụ rước kiệu Thánh
Khi kiệu Thánh đi đến giữa sân, trò cướp cầu phết bắt đầu diễn ra.
Các thanh niên từ khắp nơi trong vùng vây quanh, ôm ghì chặt quả cầu phết dưới góc ruộng
Nhiều người tham gia lễ hội cũng chỉ mong được sờ vào quả cầu phết lấy may, lấy lộc trong năm mới
Phần thi cướp quả cầu phết diễn ra rất căng thẳng. Họ giẫm đạp, xô đẩy, đi trên vai, đầu của nhau...
Những đôi chân trần tham gia cướp cầu Phết
Cầu Phết được ùn đẩy vào sân UBND xã Bàn Giản
Hình ảnh hiếm hoi khi mọi người được nhìn thấy quả cầu Phết tung lên cao