Ở cái xứ mà tính phóng khoáng được coi là bổn chất thì tấm bảng ấy làm tổn thương biết bao người. Nhưng có ai dè đâu...
Cũng chỉ vì gần nhà, cũng chỉ vì có chút rầu lòng và cũng vì muốn tìm hiểu nguồn cơn cớ sự thay vì chỉ đưa tấm hình rồi bình phẩm cho sự nguội lạnh của lòng người (mà thực ra nó đã nguội lắm rồi), vài người bỗng dưng muốn tìm hiểu coi vì sao mà người ta nỡ “chém” nhau năm ngàn đồng cho một lần hỏi đường.
Và ở cái góc ngã tư đó, nơi luôn đông nghịt xe, dòng người luôn loay hoay vì người muốn quẹo phải luôn bị vướng bởi người đi thẳng nhưng dừng đèn đỏ. Nơi mà chẳng cần đến giờ cao điểm, dòng người đợi từ đèn xanh sang đèn đỏ luôn kéo dài tới gần nhà thờ Tân Định. Nơi mà người ta chọn cách leo lề để có thể luồn lách qua đám đông phía trước. Nơi ấy, có tấm bảng 5.000 đồng cho một lần chỉ đường.
Hỏi chuyện chị bán thuốc lá về tấm bảng mấy nay gây ồn ào giờ đâu. Chỉ tay hất hàm vô người vá xe giọng đầy hờn trách: “Đó, ông vá xe đó đó, cái bảng đó không phải của tui à nhe”. Rồi chị cho hay, “mấy bữa chỉ vì cái bảng của ổng mà người đi ngang hứ há, chỉ trỏ, không thèm ghé vô mua thuốc tui luôn”. Thấy nhiều người cười khì vì câu chuyện của chị bán thuốc, ông vá xe, tác giả tấm bảng năm ngàn một lần chỉ đường quay qua hậm hực: “Thì tui gỡ rồi, như bà thì bà có chịu được hàng ngày không mà nói tui này nọ”.
Lúng túng đôi tay lấy tiền thối cho người mua, chị bán thuốc hình như tự thấy mình “đấu tố” hơi quá bèn phân trần: “Cũng tội ổng mấy chú ơi, vá xe đây chục năm trời rồi, ai hỏi ổng cũng chỉ đường. Chắc tại mấy bữa trời nóng nên ổng đổ quạu”.
Được lời như cởi tấm lòng, ông vá xe nói luôn cái sự ấm ức: “Tui nói thiệt với mấy chú, tui ít ăn học nhưng tui biết lễ nghĩa là gì. Mà sao giờ nhiều người hỏi đường trỏng trỏng kỳ lắm”.
Ông vá xe kể, nhiều người tấp xe vô thay vì “chú cho con hỏi”, họ “quất” luôn: “Này cháu bảo, đi về chợ Bến Thành đường nào thế”, thậm chí vài người hỏi ông mà chẳng cần chủ ngữ, chỉ đơn giản “thế đi qua cầu Công Lý đường nào ấy nhỉ”.
Ông vá xe nói, ông nghe “không lọt cái lỗ tai”. Nhưng điều ông ghét nhất, ông nhấn mạnh: “chúa ghét” là cái kiểu hỏi xong te te đi không thèm một lời cảm ơn, không buồn gật đầu chào cho “ra vẻ có lễ nghĩa”.
Ông kể, có bữa mới bưng tô cơm, chưa lùa được miếng nào vô miệng, thấy có người hỏi, ông cũng tận tình chỉ. “Xong, người ta đi thẳng, không thèm ừ hử với tui một câu”.
Đằng sau tấm bảng này là một tâm trạng bực dọc bởi cách ứng xử thiếu văn hóa của một số người qua đường. Giờ đây nó đã được dỡ bỏ. Ảnh T.L
Ông vá xe hỏi ngược, nếu là mấy chú, mấy chú có cộc không? Ừ thì cũng cộc thiệt, đứng nắng, mua thuốc và nghe hai người phân trần vậy thôi là cũng thấy cộc lắm rồi.
Hoá ra cớ sự của tấm bảng chỉ đường một lần 5.000 đồng là vậy. Ông cũng nói thiệt, treo cái bảng lên cho bõ ghét chứ có lấy của ai đồng nào đâu. Chị bán thuốc thấy vậy cũng than thêm:
“Chú biết không, mấy ông công an đứng sờ sờ ngay đó, rồi mấy chú áo xanh cầm cờ đứng ngay đó. Nhưng không biết sao người đi đường ngại không muốn hỏi mấy ông công vụ đó. Họ toàn né, hỏi tụi tui không à. Tụi tui biết thì chỉ đường, có khi không biết thì bị làu bàu. Cũng khó chịu thiệt”.
Chợt nhớ chuyện những bình nước miễn phí để dọc đường cho người đi bán buôn dọc đường có cái giải khát như dưới quê người ta để chum nước với cái gáo dừa. Chợt nhớ chuyện ngay góc ngã tư gần bệnh viện Từ Dũ, người dân làm luôn cái bảng chỉ đường chi tiết để người hữu sự biết chốn mà đi, khỏi hỏi, khỏi bị cò lừa. Chợt nhớ những chỗ vá xe, bơm xe không lấy tiền của người tàn tật.
Thật ra, ở xứ Sài Thành, vẫn còn nhiều người giữ được ngọn lửa muốn giúp người lắm chớ. Chỉ có điều, muốn giữ lửa thì cũng cần phải có chút rơm, muốn người ta tốt với mình thì xá gì câu cảm ơn hay hỏi với giọng điệu tử tế. Đừng để lòng người nguội dần chỉ bởi “đó là thói quen quê mình” trong cách ứng xử ở một không gian khác.
