Nhắc đến cam Xã Đoài ở vùng đất Nghi Diên (Nghi Lộc, Nghệ An), có lẽ ai cũng biết đến bởi thương hiệu cam ngon, mọng nước và thơm ngọt nức tiếng. Nhưng hiện nay, cam Xã Đoài không chỉ nổi tiếng bởi sự thơm ngon mà còn ở giá cả đắt đỏ và khan hiếm.
Thời điểm hiện tại, các vườn cam ở Xã Đoài chỉ còn lẻ tẻ vài quả, nhà nhiều nhất cũng chỉ được hơn chục quả, nhưng giá cũng lên đến 70-80 nghìn đồng/quả.
Giống cam quý chỉ vùng đất này mới có, nhưng điều đặc biệt không phải người Xã Đoài nào cũng trồng được để cho ra quả cam ngon.
Trong số những người trồng cam Xã Đoài, vườn của Ông Nguyễn Duy Hảo (62 tuổi, trú xóm 9, xã Nghi Diên, Nghi Lộc) là một trong ít những hộ còn lưu giữ được cây cam Xã Đoài chính gốc.
Hiện vườn ông Hảo còn có 70 gốc cây cam được trồng từ những năm 1982.
Do trải qua nhiều năm, những gốc cam này cũng đã già cỗi. Vì sợ mất giống gốc nên ông Hảo đã tự tay chiết cành và trồng ngay trên chính vườn mình để lưu giữ nguồn gen quý của cam Xã Đoài.
Hàng ngày, gia đình ông Hảo vẫn chăm sóc gần 100 cây cam. Tuy vất vả nhưng ông không dám thuê người vì sợ tay nghề không “chuẩn” sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cam khi thu hoạch.
Mỗi năm, gần 100 gốc cây cam trong vườn ông Hảo cho thu hoạch khoảng 1000 quả bán với giá trung bình từ 60-80 nghìn đồng/1 quả.
Tuy giá cam cao nhưng tính trừ chi phí, công chăm sóc, mỗi năm gia đình ông Hảo cũng chỉ thu nhập được 50-60 triệu đồng nhờ vườn cam này.
Dù giá cả đắt là vậy, nhưng không phải ai muốn mua cũng có. Bởi số cam Xã Đoài chính gốc và số người trồng ra hiện nay chỉ còn được đếm trên đầu ngón tay.
“Tuy cam đắt nhưng cứ đến gần Tết là chúng tôi cũng không có mà bán. Hầu hết khách họ đã đến đặt trước từ mấy tháng rồi. Khi nào gần Tết họ mới đến hái cam về.
Như bây giờ trong vườn tôi chỉ còn lại khoảng 10 quả cam. Hôm trước có người đến hỏi mua, nhưng tôi nói thật là trả 1 quả cả trăm nghìn tôi cũng không bán được bởi vì họ đặt hết rồi, không còn mà bán nữa”, ông Hảo chia sẻ.
Chính vì sự đắt đỏ, quý hiếm là vậy, nên nếu muốn mua được những quả cam ngon ngọt “chính gốc”, khách hàng phải đến tận vườn đặt hàng từ khoảng 3 tháng trước khi cam chín.
Cam Xã Đoài ngon nên không chỉ bán quả tươi, người dân nơi đây còn hái những quả nhỏ hoặc xấu cuối mùa do khách hàng không hái để ngâm thành đặc sản rượu cam xứ Đoài.
Tuy mỗi bình rượu được bán 400 nghìn/1 can 5 lít nhưng ai cũng tìm đến mua bởi rượu nơi đây mang nét đặc trưng và mùi thơm, ngọt của cam xứ Đoài.
“Mỗi bình rượu chúng tôi lấy 3 chai rượu nếp thật ngon ngâm với 5 quả cam. Rượu phải ngon thì mới hút được chất từ trong cam ra. Cam ngâm cũng không được cắt ra, nếu không rượu sẽ không ngon.
Mỗi bình rượu như thế chúng tôi bán giá 400.000 đồng nhưng ai cũng đến hỏi mua. Uống rượu cam Xã Đoài cũng sẽ thưởng thức được mùi thơm và ngon đặc biệt của cam nơi đây mà không nơi nào có được”, ông Hảo nói.
Cũng vì cam bán được giá và tận dụng hết những quả to, nhỏ nên những người trồng ra cam cũng thừa nhận chẳng bao giờ dám ăn mà dành để bán lấy tiền.
