Người Chăm dâng lễ tại Tháp Bà.
Theo dự kiến của ban tổ chức, năm nay lễ hội Tháp Bà Ponagar thu hút khoảng hơn 60.000 lượt khách hành hương.
Lễ hội Tháp Bà Ponagar là lễ hội văn hóa lớn nhất của người Chăm ở khu vực Nam Trung Bộ, diễn ra từ ngày 21 đến 23/3 âm lịch hàng năm, nhằm tưởng nhớ công ơn của Thiên Y Ana Thánh Mẫu (người Chăm gọi là Po Inư Nagar)- Bà mẹ xứ sở đã có công dạy người dân cách làm ăn, sinh sống. Các nghi lễ chính của lễ hội Tháp Bà Ponagar gồm lễ mục dục (tắm tượng), lễ tế gia quan (lễ thay y) diễn ra vào giờ Ngọ ngày 20.3 âm lịch.
Theo nghi thức, lễ cúng thánh mẫu thường mở đầu bằng lễ khai kinh cầu quốc thái dân an. Lễ tế sanh do các bô lão thực hiện, bắt đầu vào giờ Tý, đêm 22 âm lịch. Lễ cầu cúng chính thức diễn ra vào lúc 4 giờ sáng ngày hôm sau. Việc hành lễ do chánh lễ, bồi tế, đông hiến, tây hiến và đội học trò thực hiện, lần lượt dâng rượu, dâng trà, đọc văn tế rất cung kính, tôn nghiêm.
Sau cùng, từng đoàn người Chăm, người Kinh…đại diện cho các palei, thôn xóm…múa bóng, múa hoa quả, múa quạt…ca ngợi công đức, bày tỏ lòng biết ơn “Bà mẹ xứ sở”.
Trong sử sách cũng như tiềm thức của người Chăm, vai trò của nữ thần Po Inư Nagar đặc biệt quan trọng, đó là biểu tượng người phụ nữ duy nhất được tôn thờ độc lập. Mọi người tin Po Inư Nagar là vị thần đầy quyền năng, sáng tạo, không chỉ nâng đỡ người Chăm từ những bước đi đầu tiên thời lập quốc mà luôn luôn dẫn dắt đời sống tinh thần của từng gia đình cũng như cả cộng đồng.
Tôn thờ mẫu hệ, mỗi làng Chăm đều có nơi thờ cúng Mẹ xứ sở, nhưng tháp Bà Ponagar ở Nha Trang là công trình kiến trúc tôn giáo lớn nhất do người Chăm xây dựng từ thế kỷ thứ IX đến XIII chỉ để thờ cúng nữ thần Po Inưgar.
Theo các nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa, năm 1653, những lưu dân Việt từ phía Bắc, theo chúa Nguyễn vào phương Nam mở cõi, dừng chân bên cửa sông Cái (Nha Trang), tạo lập nên làng mạc, xóm thôn và mang theo phong tục thờ cúng Mẫu của người Kinh ở đồng bằng Bắc bộ vào đây.
