Sau nhiều ngày điều tra, theo dõi, nhóm phóng viên đã thâm nhập vào các lò mổ lớn để chứng kiến quá trình giết mổ và kỹ nghệ phù phép biến thịt lợn chết thành thịt lợn ngon lừa người tiêu dùng.
Đột nhập lò mổ
Được bà chủ tên Hoa giới thiệu, tuy nhiên sau nhiều lần liên lạc song “trùm Kiên” vẫn nhất quyết từ chối: “Ông là người lạ tôi không gặp đâu. Lợn con, sề ốm chết ngày nào chả có nhưng không bán cho người lạ”, Kiên dứt khoát.
Trước thái độ dứt khoát của “trùm Kiên”, chúng tôi phải mất nhiều ngày mai phục gần nhà bà Hoa để theo dõi hành trình của Kiên. Giao hết hàng cho khách, anh ta đánh xe về “đại bản doanh” để nghỉ ngơi. Kiên khoảng ngoài 40 tuổi, da ngăm đen, cách đây gần 5 năm Kiên được dân giết mổ, kinh doanh thịt lợn tại Hưng Yên gọi là “trùm Kiên”. Lò mổ nơi “trùm Kiên” làm việc nằm ngay gần đầu thôn Lỗ Xá do một người đàn ông tên Tiến làm chủ.
Theo quan sát của chúng tôi, điểm giết mổ nơi Kiên làm việc rộng khoảng 120 m2, tại đây có 7 nhân viên chuyên giết mổ và vận chuyển lợn chết đi cung cấp cho các điểm giết mổ nhỏ lẻ khác. Sau một hồi nói chuyện, Kiên mới chịu thật thà: “Đợt này người ta để ý kinh quá, thấy người lạ đến là sợ lắm. Buôn lợn chết lãi lớn nhưng cũng nguy hiểm. Mấy ngày trước, vì tin theo người lạ quân nhà bà Hoa phải chuyển mấy chục con lợn chết đi chôn vì bị phát hiện. May chôn kịp không đi tù rồi”.
Rời lò mổ của Kiên chúng tôi tiếp tục tiếp cận điểm giết mổ của ông chủ tên Thịnh. Thịnh được người dân địa phương gọi là “trùm giết mổ lợn ốm chết”. “Nhà Thịnh nó buôn đủ các loại, từ lợn con ốm chết, bột ốm chết đến sề ốm chết gì cũng có. Muốn lấy loại nào cứ đến đấy mà lấy”, một người dân địa phương giới thiệu.
12h0 trưa 21/5, lúc vợ chồng Thịnh cùng 2 người làm đang hì hục mổ lợn chết ở khu giết mổ, một chiếc xe ba gác ì ạch tiến đến cổng. Ngay lập tức vợ chồng Thịnh cùng người làm đội nắng ra cổng mang lợn chết vào khu giết mổ. Từ chủ đến người làm, ai nấy đều thoăn thoắt cắt cổ, mổ bụng, lọc thịt lợn chết. Trên nền gạch điểm giết mổ, phân, nước chảy nhoen nhoét, ruồi nhặng bu kín, người làm vô tư đi ủng dẫm đạp lên xác những con lợn chết đã mổ bụng. “Con nào chết lâu quá rồi cứ bỏ riêng ra một góc, con nào thịt con ngon cất riêng một góc mà bán”, Thịnh căn dặn vợ.
Theo quan sát, điểm giết mổ của Thịnh rộng chừng 70 m2, phía sau là khu vực nhốt lợn ốm chết, những con lợn ốm nằm la liệt đè lên những con lợn chết. Nằm ngay bên điểm giết mổ là 3 chiếc tủ lạnh loại lớn đựng đầy thịt lợn chết và một dãy thùng xốp đựng nội tạng. “Lợn chết đợt này nhiều quá mổ không kịp”, Thịnh cho biết.
Theo vợ chồng Thịnh, hoạt động giết mổ lợn chết diễn ra liên tục trong ngày, cứ có lợn chết chở đến nhà là vợ chồng anh ta tiến hành giết mổ ngay lập tức. Cũng như những chủ lò mổ khác, Thịnh kết nối với các “cò lợn chết” gần các trang trại để lấy nguồn lợn chết. Ngoài cung cấp cho các lái buôn, Thịnh còn chở đến tận các nhà hàng, quán ăn gần các khu công nghiệp ở Hưng Yên, Hà Nội để giao hàng.
“Lợn con loại 10 - 15kg tôi bán từ 15 - 20 ngàn đồng/kg. Loại 40kg trở lên mổ ra bán với giá từ 25 - 30 ngàn đồng/kg”, Thịnh cho biết.
Việc giết mổ thịt lợn chết không chỉ làm ảnh hưởng đến người tiêu dùng mà chính người dân địa phương cũng đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Theo các hộ dân thôn Lỗ Xá, nhiều năm trở lại đây nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm nặng. Chăn nuôi gặp nhiều khó khăn.
“Họ chở lợn chết, lợn ốm về làng giết mổ, nước từ các lò mổ chảy lênh láng ra ngoài, nguồn dịch bệnh về làng liên tục nên không ai còn dám xây chuồng để nuôi lợn. Nhiều hôm nắng nóng, mùi lợn chết bốc lên nồng nặc không chịu nổi”, bà Miên, một người dân địa phương bức xúc nói.
“Thay tên” cho thịt lợn chết
Sau nhiều ngày thâm nhập vào các điểm giết mổ lợn ốm chết, nhóm phóng viên điều tra không khỏi bàng hoàng khi tận mắt chứng kiến những chiêu trò phù phép biến thịt lợn chết thành thịt lợn ngon. Dân trong nghề gọi công đoạn này là “thay tên” cho thịt lợn chết.
Quá trình giết mổ lợn ốm chết tại thôn Lỗ Xá được diễn ra liên tục, thịt lợn chết nhanh chóng được phân loại bỏ vào tủ lạnh để phù phép phù hợp với mục đích sử dụng. Thấy khách có vẻ hơi lo ngại vì thịt đã rệu rã, bắt đầu bốc mùi thum thủm, một bà chủ lò mổ tên Toàn trấn an: “Yên tâm lấy về dùng đi. Làm một thời gian mà xem, lãi kinh lắm, bọn chị buôn bán thịt lợn chết mấy năm nay có thấy ai chết đâu mà sợ”.
Vừa lọc thịt con lợn chết đang nằm phanh thây giữa nền gạch bẩn thỉu, bà Toàn bỏ phần thịt đã lọc vào một thau nước bên cạnh sau đó bỏ lên phản phơi, khoảng 20 phút sau, bà ta mang toàn bộ thịt gói gém vào một mảnh vải bông.
“Loại này chết gần 3 ngày rồi. Thịt rệu ra hết nên phải ngâm với muối, hoặc hàn the sau đó quấn bằng khăn bông, cất vào tủ lạnh cho thịt nó cứng lại, để vào tủ lạnh một lúc là tươi rói lên hết. Tuỳ theo từng loại thịt mà ngâm hàn the hoặc nước muối. Làm xong đố ai biết đây là thịt lợn chết”, bà Toàn tiết lộ.
Cũng theo bà Toàn, dù mang tiếng là thịt lợn chết nhưng chưa bao giờ bà bị ế hàng. Toàn bộ thịt lợn chết đều được bà bán lại cho các đầu nậu hoặc nhập cho các quán ăn, nhà hàng bình dân cạnh các khu công nghiệp hoặc khu tập trung người lao động nghèo.
“Rẻ người ta mới thích, rẻ các chủ nhà hàng người ta mua về làm mới có lãi. Có bao nhiêu tôi tiêu thụ hết bấy nhiêu”, bà Toàn cho biết.
Theo điều tra, hàng ngày cứ khoảng 4h sáng, 17h chiều, các thương lái, đầu nậu, chủ quán cơm lại hối hả đến lò mổ của bà Toàn để lấy thịt lợn chết đi tiêu thụ. “Chú xem, lợn chết nhưng tiêu thụ được hết. Da có đội quân làm bì lợn đến lấy, lòng có đội quân cháo lòng tận thu, còn thịt thì dễ lắm. Con nào mới chết để bán thịt con nào chết lâu quá xay thịt ra bán cho các quán làm chả, làm nem, làm ruốc, quán bán bún chả, bún mọc…”, Toàn tiết lộ.
Sáng sớm ngày 27/5, chúng tôi bám theo hành trình của vợ chồng Toàn, chiếc xe tải đông lạnh loại nhỏ nhanh chóng rời khỏi thôn Lỗ Xá tiến thẳng đến Khu công nghiệp Phố Nối. Đến một quán cơm gần cạnh Khu công nghiệp, Toàn dừng xe giao hàng cho một chủ quán cơm bình dân.
“Lợn chết mấy ngày rồi đây, sao rệu rã hết thế này”, bà chủ quán cơm vừa trả tiền cho Toàn vừa nói. Tiếp đó, vợ chồng Toàn tiếp tục đi giao hàng cho nhiều quán cơm, quán bún khác dọc theo tuyến quốc lộ 5 về Hà Nội.
“Trừ hết mọi chi phí, mỗi con lợn chết hơn 70kg cũng kiếm được trên củ (triệu đồng), có con còn được vài củ. Bình quân mỗi con trên 70kg mua về từ “cò” chỉ mất 200 - 300 ngàn đồng, trả thêm cho “cò” 100 ngàn tiền vận chuyển nữa. Mổ ra bán ít nhất mỗi cân cũng được 20 ngàn, nhiều con thịt ngon còn bán được 30 ngàn đồng/kg. Lãi lớn nhưng cũng nguy hiểm, bị bắt thì đi tù như chơi”, Toàn cho biết.
Nhận tin báo, ông Nguyễn Bá Nam, Chủ tịch UBND xã Nhân Hoà (Mỹ Hào, Hưng Yên) cho biết, xã có nghe được thông tin và đã nhiều lần nhận được phản ánh từ người dân. Tuy nhiên, khi kiểm tra lại không thể phát hiện được.
“Hầu hết các điểm giết mổ ở thôn Lỗ Xá đều là điểm giết mổ nhỏ lẻ và không được cấp phép. Nhiều hộ tiến hành giết mổ chui, giết mổ vào ban đêm nên rất khó phát hiện. Cả làng có gần 40 hộ làm nghề giết mổ lợn, lượng người giết mổ nhiều trong khi lực lượng thú y quá mỏng nên không thể kiểm soát nổi ”, ông Nam nói.
Cũng theo ông Nam, tới đây chính quyền xã sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan tổ chức các đoàn kiểm tra, giám sát việc giết mổ, nếu phát hiện sẽ xử lý nghiêm.
