Nói về hiện tượng “hôi của” hơn 1000 thùng bia ở vòng xuyến Tam Điệp (TP Biên Hòa, Đồng Nai) xảy ra gần đây, nguyên Tổng Giám đốc Jetstar Pacific Airlines, TS Lương Hoài Nam cho rằng, đây không phải là vụ hôi của duy nhất, mà chỉ là một trong vô số những vụ hôi của xảy ra như cơm bữa ở Việt Nam.
“Trong những đoạn clip ghi lại hầu hết những người đi đường và những người sống bên đường đã lao vào hôi của mà không nhìn thấy bất kỳ cảm giác tội lỗi nào trên những gương mặt đó. Vòng xoay Tam Hiệp là một vị trí ngẫu nhiên. Nó có thể là bất kỳ nơi nào trên đất nước này. Vòng xoay Tam Hiệp có thể đủ tính đại diện cho cả xã hội, là một "Việt Nam thu nhỏ", TS Lương Hoài Nam nói.
TS cho rằng, trong số những người hôi của, kể cả hôi của của người chết trong các vụ tai nạn giao thông, chưa từng có ai phải ra toà và bị bỏ tù để làm gương cho những người khác.
Vì thế, TS bày tỏ ý kiến không đồng tình với góc nhìn của không ít người là "thượng bất chính, hạ tắc loạn" để thanh minh cho những hành vi xấu của người dân và những người hôi của có thể được cảm thông.
“Ở một cái xã hội mà mỗi hành vi xấu xa của con người đều đổ lỗi cho xã hội để thoái thác trách nhiệm, cái xã hội đó sẽ đi đến đâu? Quan tham thì đòi xử, dân tham thì bảo tại quan tham, thông cảm cho họ, như thế được sao? Sẽ còn những quan tham phải ra toà, ngồi tù như thế nữa.
Nhưng những người dân tham lam cũng phải được xử lý nghiêm minh. Nếu không, chúng ta mãi mãi phải sống giữa những người có dòng máu ăn cướp trong họ và rất có thể sẽ trở thành nạn nhân của họ trong những hoàn cảnh cụ thể (khi họ có cơ hội bộc lộ như trong vụ này)”, TS Nam nhấn mạnh.
Lấy ví dụ, TS Lương Hoài Nam cho biết, mấy sinh viên Việt ở Singapore ăn cắp thông tin thẻ tín dụng mua hàng trên mạng, họ cho ra tòa xử, tuyên án vài ba năm.“Chúng ta thuyết phục Singapore là gia đình ở Việt Nam của các cháu đó nghèo nên chúng làm thế và hy vọng là tòa án Singapore sẽ cảm thông và tha tội? Không bao giờ”, Tiến sỹ nói.
Mổ xẻ nguyên nhân sâu xa “hôi của” xảy ra, TS Lương Hoài Nam phân tích: “Gần đây, tôi thấy một xu thế phổ biến trong xã hội ta. Đó là, tất cả mọi việc làm xấu xa đều được quy trách nhiệm cho ba "mỹ nữ": cái Nghèo, cái Vô giáo dục và cái Bất công.
Người ta hôi của vì cái Nghèo, cái Vô giáo dục hay vì cái Bất công. Ba "mỹ nữ" này nhận về mình mọi quy kết để cái Xấu cứ tiếp tục hoành hành trong xã hội. Còn cái Xấu thì cứ thế tung tẩy ngoài đường, ai nói gì thì vênh mặt lên, bảo, đi mà nói chuyện với cái Nghèo, cái Vô giáo dục, cái Bất công nhé!
Những người đi đường nghe Nó nói có lý, quay sang mắng mỏ những ai phê phán Nó.
Họ sẽ không thay đổi.
Cho đến một này chính họ bị va quệt, ngã vật ra đường và cái Xấu xuất hiện. Thay vì đỡ họ dậy thì Nó khoắng sạch tất cả của nả của họ, rồi Nó nhăn nhở cười:
"Đi mà giải quyết với cái Nghèo, cái Vô giáo dục, cái Bất công nhé. Bye!".
Và không chỉ là những rủi ro trên đường. Cái Xấu còn đêm hôm lẻn vào nhà họ, khoắng sạch của cải và xỉa cho họ và người thân mấy nhát. Chỉ khi đó, họ mới ngộ ra là đứa cần xử lý chính là cái Xấu, không phải Ba Đứa Vô Hình kia”.
