Sau nhiều thập kỷ, kể từ khi phóng viên chiến trường kỳ cựu người Mỹ gốc Việt Nick Út được vinh danh với bức ảnh của năm “Em bé Napalm” tại giải Ảnh Báo chí Thế giới (World Press Photo - WPP) từ năm 1972, thì người mang quốc tịch Việt Nam đầu tiên ghi danh tại WPP là cô gái nhỏ bé Nguyễn Thanh Hải (biệt danh Maika Elan - ảnh), với giải nhất tại hạng mục ảnh Vấn đề đương đại cho bộ ảnh “Yêu là yêu”.
Cô gái nhỏ bé Nguyễn Thanh Hải (biệt danh Maika Elan)
Cô gái mảnh mai sinh năm 1986 mang tên đặc nam giới lại vô cùng nữ tính với mái tóc tỉa thẳng giống nhân vật chính trong phim “Maika, cô bé từ trên trời rơi xuống”.
Kẻ mang đôi mắt to tròn luôn long lanh song hành nụ cười trẻ trung trên môi đã làm được một việc “thiên nan vạn nan” khi trọn vẹn mang về cho đất nước một ngôi sao giải thưởng lấp lánh trong thế giới ảnh báo chí rộng lớn, là mơ ước của hàng vạn tay máy chuyên nghiệp.
WPP được coi là giải ảnh báo chí lớn nhất, danh giá, uy tín nhất hiện nay với sự tham gia của các nhiếp ảnh gia khắp thế giới.
Cách đây 6 năm, trên nhiều tờ báo, tạp chí xuất hiện cái tên Maika với góc nhìn hoàn toàn mới lạ, vô cùng hiện đại, trẻ trung mang những trạng thái màu sắc rực lửa và đặc biệt thần thái, khoảnh khắc của “đối tượng ảnh” được nắm bắt vô cùng sắc bén, đắt giá.
Sự rẽ ngang nghề nghiệp như một định mệnh cuộc đời khi Thanh Hải từ một sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành xã hội học trở thành một tay máy tự do cộng tác với một số tờ báo và nhiều tạp chí trong nước.
Thay vì sử dụng máy ảnh số hiện đại như sự lựa chọn mặc định của nghề ảnh báo chí thời nay, Maika luôn khoe với bạn bè những thứ máy ảnh bằng nhựa rẻ tiền chụp phim âm bản.
Thời điểm đó, chiếc máy xịn nhất gắn liền với tên tuổi cô, có hệ thống đo sáng và tự lên phim trị giá không quá vài triệu đồng là chiếc Canon Eos Elan, như ai đó trêu đùa nói rằng đó là một dạng “đồng nát của kỷ nguyên kỹ thuật số”.
Ảnh phim Maika chụp đẹp và “ảo” một cách ma quái trên nhiều tạp chí màu, chủ đề từ thời trang theo đặt hàng cho đến những khoảnh khắc cuộc sống đời thường, du lịch... đặc trưng rực rỡ với những “tông” màu cơ bản nổi trội mang màu thời gian của phim âm bản mang lại.
Mỗi bức ảnh đều lẩn khuất, ẩn kín dưới đó sự thân quen tình cảm đầy nữ tính đắm đuối, mông lung suy nghĩ, khiến người xem như ngấm sâu vào cơ thể từng cơn gắt ký ức ùa về.
Phải chăng sự khắt khe với bản thân khi bước vào nghề với máy ảnh phim đầy bất trắc đã tôi luyện cho Thanh Hải một sự cẩn trọng trong từng cú bấm máy, chậm rãi, nhưng đầy chắc chắn?
Với sự thành công ban đầu khi có thu nhập từ việc cộng tác viên, trên trang Facebook cá nhân Maika thoắt ẩn thoắt hiện khắp các vùng đất trên thế giới, đôi khi cheo leo vách núi Tây Tạng, rồi lại lũn cũn trên lưng lạc đà đâu đó tại Ấn Độ... với nụ cười lanh lảnh trên môi.
Hạnh phúc của những người đồng giới – trích trong bộ ảnh “Yêu là yêu” của Maika.
Dự án chụp “Yêu là yêu” (The Pink Choice) ghi lại hình ảnh gần 50 cặp đôi đồng tính Việt của Maika mang tiếng vang lớn trong giới ảnh báo chí Việt. Đẹp, tình cảm và hoàn hảo tuyệt đối về cái gọi là nghệ thuật ánh sáng.
Một thứ ảnh báo chí hiện đại, hơi kỳ dị, nhưng lại soi sáng một chủ đề khá nhạy cảm và đầy góc khuất. Tôi đã được xem trước một số bức ảnh từ lúc Maika mới bắt tay vào những khuôn hình đầu tiên.
Mỗi bức ảnh là một câu chuyện - đều thể hiện tình yêu rất con người dù quan niệm theo lý thuyết tạo hoá là lệch lạc.
Một số nhân vật là bạn tôi, duy nhất có một người thì tôi biết từ nhỏ và đầy ám ảnh, tôi được nhìn lại ông sau gần 30 năm trong ảnh Maika dễ thương và đáng yêu đến lạ kỳ đã xoá sạch tất cả ký ức của tôi để đọng lại đó là một con người tuổi lục tuần tràn trề tình yêu thương.
Tại Việt Nam, ảnh báo chí lâu nay vốn vẫn chưa được quan tâm một cách đúng mực. Có thể nói sau giải thưởng uy tín WPP, Maika Thanh Hải đã thôi thúc những người đắm đuối với nhiếp ảnh nói chung, giới làm nghề báo chí nói chung một sức mạnh mới để tích cóp năng lượng, tiếp tục mở toang cánh cửa khép hờ ảnh báo chí Việt Nam ra thế giới.
* “Giải thưởng quá lớn với tôi. Khi tham gia, tôi chỉ nghĩ là “gửi cho vui”, còn giờ đây tôi thật sự hạnh phúc. Giải thưởng sẽ cho tôi được gặp nhiều nhân vật hàng đầu trong lĩnh vực ảnh báo chí và sẽ được học hỏi rất nhiều. Với các nhân vật của mình, tôi vô cùng biết ơn sự chia sẻ của họ.
Nhiều cặp đôi vẫn yêu nhau, hoặc đã chia tay trước hay sau triển lãm “Yêu là yêu” tổ chức tháng 10.2012 tại Hà Nội, nhưng phần lớn họ có được sự thông cảm hơn từ gia đình. Tôi đã gọi điện cho một vài cặp đôi về giải thưởng, và họ cũng chia vui với tôi”.
* “Những người bạn đồng tính tôi gặp , tôi thấy họ quá yêu đời và cởi mở, rất nhiều người tài năng, vui vẻ, hòa đồng, khác hẳn những thông tin thường có về họ. Khi chụp họ, tôi xúc động vì sự yêu thương, chia sẻ tình cảm của họ. Ở đâu tôi cũng thấy họ muốn xây dựng một tổ ấm cùng nhau”.
Maika Elan
