Trên đảo Quan Lạn chỉ có 2 bãi biển có thể săn bắt sá sùng là bãi Quan Lạn và bãi Minh Châu. (Ảnh trong bài được chụp tại bãi Quan Lạn)
Mùa khai thác sá sùng (người dân đảo Quan Lạn gọi là con mồi) từ tháng 3 đến tháng 7. Người dân lựa đúng dịp con nước xuống thì ra bãi đào bắt.
Khoảng 7 giờ sáng, những người phụ nữ đảo Quan Lạn đã tỏa ra bãi biển để bắt đầu một ngày "săn" sá sùng.
Mỗi người phụ nữ mang theo 1 cái mai và chiếc rổ nhỏ để phục vụ công việc đào bắt. Hễ nhìn thấy dấu hiệu tổ sá sùng là họ nhanh tay cắm sâu chiếc mai xuống đất.
Dưới lớp đất cát, con sá sùng tròn mẩy lộ diện...
Với mức giá 4 triệu đồng/kg sá sùng khô, một ngày đào bắt sá sùng có thể mang về tiền triệu cho người phụ nữ này. Chẳng vậy mà người ta nói đặc sản sá sùng đắt như vàng ròng! Thậm chí, do việc săn bắt nhiều khiến số lượng sá sùng giảm đi nên người có vàng chưa chắc đã mua được.
Công việc "săn" sá sùng là chuỗi động tác di chuyển - đào bắt lặp đi lặp lại trên bãi đất cát từ 7h sáng đến đầu giờ chiều.
Trên cả bãi rộng mênh mông, tôi chỉ thấy những người phụ nữ mải mê đào bắt. Hỏi han một chị mới hay đàn ông trên đảo không tham gia công việc này. Chị nói vui là con sá sùng thấy nam giới thì tự nhiên tụt mất hút. Tuy nhiên lý do thực sự có lẽ là những đàn ông trên đảo đã quá bận rộn với những chuyến đi biển.
Hiện nay do săn bắt nhiều nên thông thường mỗi ngày một người phụ nữ chỉ kiếm được dăm lạng sá sùng tươi. Người dân trên đảo Quan Lạn đã ra quy định bất thành văn là chỉ được dùng mai đào bắt chứ không được dùng các loại máy móc cơ giới để duy trì nguồn lợi từ sá sùng.
Những con sá sùng bắt về sẽ được tập kết tại một gia đình chuyên về chế biến, sấy khô. Người dân cho rằng, đó là sự phân công công bằng mỗi người một việc, người khỏe đi đào bắt còn người không bắt được thì ở nhà chế biến.
Nhìn những người phụ nữ phơi mình trên bãi biển bắt từng con sá sùng, tôi nghĩ rằng cái giá vàng ròng cũng thật xứng đáng!
Những con sá sùng được lộn ruột, rửa sạch cát rồi sấy bằng than tổ ong trong nhiều tiếng tới khi khô, có màu phấn trắng nhẹ. (Ảnh này của trang Du lịch đảo Quan Lạn)
Sá sùng khô được phân loại thành các nhóm với chất lượng khác nhau. Trong hình là sá sùng khô loại 2 có giá 3,5 triệu đồng/kg. Sá sùng tươi có thể xào chua ngọt, chiên hay nướng. Sá sùng khô chiên là món ăn tuyệt vời để nhậu lai rai cùng gia đình. Vị ngọt tự nhiên thêm chút đậm đà của biển khiến cho sá sùng trở thành món đặc sản nổi tiếng bậc nhất.
