Bộ trưởng Tiến nói gì về việc mua thuốc dễ như mua rau ngoài chợ?

Giá thuốc mỗi nơi mỗi kiểu

Sáng nay, theo chương trình kỳ họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã thay mặt Thủ tướng Chính phủ trình bày dự thảo Luật Dược (sửa đổi) trước Quốc hội.

Trước thực trạng giá thuốc mỗi nơi mỗi kiểu, mua thuốc dễ như mua rau, thuốc giả còn nhiều... bên lề kỳ họp chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến.

PV: Thưa Bộ trưởng, có một thực trạng đang diễn ra là cùng một loại thuốc nhưng ở mỗi nơi lại có loại giá khác nhau. Luật sửa đổi có đóng góp gì để khắc phục thực trạng này?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Việc quản lý giá rất  công khai minh bạch và thực hiện theo các luật hiện hành là Luật về giá, Luật đấu thầu và thực hiện theo Nghị định hướng dẫn về đấu thầu thuốc mà Chính phủ đã ban hành.

Theo đó, việc đấu thầu thuốc sẽ có một số nội dung chính sửa đổi là ưu tiên cho thuốc gốc, thuốc nội.

Hai là đấu thầu tập trung ở cấp quốc gia và có một số thuốc tập trung ở cấp tỉnh và sẽ ban hành danh mục thuốc tập trung đấu thầu cấp quốc gia, thuốc có hình thức mới là đàm phá giá và danh mục sản xuất trong nước.

Thứ nữa là có những thuốc phân quyền để đấu thầu tập trung ở địa phương.

Về cơ quan quan lý giá, Bộ Y tế sẽ chịu trách nhiệm trước Chính phủ về quản lý giá. Tuy nhiên phân công rõ ràng trách nhiệm của các bộ, ngành liên quan để thực hiện đúng luật đấu thầu và luật giá.

Ở đây thay vì sử dụng tuân theo Luật phải kê khai niêm yết giá mà mặt bằng giá ngang với các nước có cùng trình độ y tế, kinh tế tương đương thì cái này không khả thi mà chúng ta phải tuân theo hai hình thức:

Một là theo thị trường; hai là quản lý giá một cách công khai, minh bạch với thuốc mà do ngân sách Nhà nước cấp, ví dụ thuốc chi trả từ Quỹ BHYT và các chương trình mục tiêu quốc gia cũng như thuốc phòng chống dịch.

Như vậy cũng khắc phục được cơ bản là chênh lệch giá quá lớn giữa các địa phương, sẽ không có tình trạng kê khai giá một cách cao quá mức.

Hình thức này sẽ công khai, minh bạch, tập hợp được để bảo đảm cung ứng đủ chất lượng và giá cả chấp nhận được, và nó hội nhập với các quy định hiện nay của các nước về quy trình quản lý giá và đấu thầu thuốc.

PV: Có nhiều ĐB cho rằng hiện tại việc mua thuốc dễ như mua rau ngoài chợ, không cần đơn thuốc. Quan điểm, suy nghĩ của Bộ trưởng về việc này như thế nào?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Đúng là hiện nay có thực trạng là mua thuốc không cần đơn tại tất cả các toa thuốc mặc dù luật năm 2005 đã quy định bán thuốc theo toa và mua thuốc ko có toa và đã có quy định về quy tắc thực hành các nhà thuốc.

Tuy nhiên, có mấy nguyên nhân dẫn đến tình trạng ghi toa thuốc tràn lan và người dân tự tiện mua thuốc không ghi toa.

Thứ nhất, người dân họ đơn giản, họ không muốn đi khám bệnh. Hệ thống chăm sóc sức khoẻ ban đầu của mình chưa thể bao phủ đến hết người dân cho nên người dân mỗi khi có bệnh đều đến các tiệm thuốc tự mua.

Thứ hai là quy định các nhà thuốc đạt chuẩn GPP thực hành tốt  bán hàng thuốc không thực hiện nghiêm luật bán hàng theo toa.

Thứ ba  là cán bộ y tế, thầy thuốc cũng ghi toa một cách tương đối dễ dàng, có thể là ghi 1,2, 3 thuốc cần phải chỉ định chặt chẽ. Tình trạng này cái nguy hiểm nhất là có thể dẫn đến kháng thuốc, kháng kháng sinh  mà Bộ Y tế hiện nay đang quyết liệt vào cuộc.

Trong thời gian tới, để khắc phục, Bộ lại tiếp tục ban hành quy định về bán thuốc cần phải có toa ở các quầy thuốc bán lẻ.

Thứ hai là kiểm tra gắt gao, chỉ đạo các địa phương, sở y tế, các cơ quan thanh tra các địa phương thanh tra các cơ sở bán thuốc lẻ, tuyên tuyền rộng rãi đến người dân phải mua thuốc theo đơn.

Nếu không rất ảnh hưởng đến sức khoẻ, đặc biệt là tình trạng kháng kháng sinh.

Chống thuốc giả bằng cách nào?

PV: Về sản xuất thuốc trong nước, chúng ta hiện có 180 nhà máy và xưởng chế biến thuốc tân dược, dược liệu, nhiều đại biểu cho rằng phát huy nội lực sản xuất thuốc trong nước chưa đạt yêu cầu và chưa đủ tố.

Bộ Y tế sẽ triển khai thế nào để phát huy tiềm năng nguồn dược liệu?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Tức là thay vì khuyến khích sản xuất  nguồn nguyên liệu nói chung mà nhiều nước không làm được điều đó.

Nhất là các nước châu Âu phải nhập nguyên liệu  thuốc từ Trung Quốc và Ấn Độ thì chúng ta tập trung phát triển thế mạnh là ưu tiên phát triển nguồn nguyên liệu từ dược liệu.

Thứ hai là khuyến khích thuốc chế biến từ nguồn dược liệu và thuốc dược liệu  cũng như thuốc y học cổ truyền  và khuyến khích phát triển y học cổ truyền, có chương riêng về dược liệu, thuốc từ dược liệu và thuốc y học cổ truyền.

Trong phần công nghiệp dược có chính sách ưu đãi, cụ thể hơn ưu tiên phát triển công nghiệp dược như luật đang dự thảo

PV: Việt Nam nhập khẩu rất nhiều loại thuốc khác nhau nhưng phương thức chưa có quy định việc nhập khẩu thuốc phải đến đấu nước đó kiểm tra thực tế, gây nên sự bất bình đẳng và kiểm soát không tốt.

Theo Bộ trưởng, làm sao để kiểm soát vấn đề này?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Thực ra khi chưa ghi trong Luật  hiện hành, một số doanh nghiệp ở các nước mà chúng ta thấy chất lượng thuốc cần kiểm soát thì Bộ tổ chức các đoàn đi kiểm tra ,thẩm định các cơ sở sản xuất khi họ đăng ký hồ sơ để nhập khẩu thuốc.

Tuy nhiên chưa làm được tất cả. Trong dự thảo Luật Dược sẽ có quy định đối với thuốc nhập khẩu phải có kiểm tra cơ sở sản xuất ở nước ngoài.

Khi họ đăng ký nhập khẩu vào Việt Nam để bảo đảm công bằng giữa nhà sản xuất trong nước và nhà sản xuất có thuốc nhập khẩu từ nước ngoài vào.

PV: Một thực tế là thuốc giả vẫn còn khá phổ biến trên thị trường. Vậy trong thời gian tới, việc khắc phục thuốc giả sẽ được tiến như thế nào, thưa Bộ trường?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Thuốc giả là một cái tồn tại mà nước nào cũng có. Tuy nhiên qua cái tiền kiểm và hậu kiểm Bộ Y tế phát hiện thuốc giả ở VN thấp hơn so với quy định của tổ chức Quốc tế.

Tuy nhiên, việc chống hàng giả, hàng nhái nó vừa thuộc trách nhiệm của BYT lại vừa lien quan đến bộ ban ngành khác.

Hiện chúng ta đang có UBQG 389, chống hàng giả hàng nhái, buôn lậu, rồi kết hợp với các Bộ Công thương, Bộ Công an, đặc biệt là địa phương, người dân để có thể phát hiện, giám sát cơ sở sản xuất thuốc giả cũng như đưa nguồn thuốc giả ở ngoài vào lưu hành.

PV: Nhưng vẫn có ý kiến cho rằng hiện thuốc giả ở VN rất nhiều, Bộ trưởng có thấy thế không?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đánh giá Việt Nam là nơi ít thuốc giả, tỷ lệ thấp so với các nước.

Tuy nhiên, điều này cũng tiềm ẩn hiểm hoạ và Bộ đang tích cực thành kiểm tra, rút giấy phép, dừng lưu hành một số thuốc và đặc biệt là xử phạt rất nặng đối với nơi sản xuất thuốc giả.

Chỗ này có sự vào cuộc của rất nhiều bộ ban ngành, đưa ra chính sách để làm sao thuốc cung cấp đủ, giá cả hợp lý.

Cái chính là phối hợp liên ngành để thanh kiểm tra đột xuất cũng như định kỳ và xử phạt nặng đặc biệt là rút giấy phép hoàn toàn, đình chỉ hoạt động của cơ sở đó và công bố trên truyền thông.

Vừa qua Cục quản lý dược, Bộ Y tế đã công bố danh tính công khai các cơ sở sản xuất.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!