Bí ẩn cột đá ở ngôi chùa nghìn năm tuổi

Hải Nguyên |

(Soha.vn) - Tới nay, các nhà khoa học vẫn chưa có kết luận chính xác về biểu tượng của cột đá đứng sừng sững trên núi Lãm Sơn.

Đại Lãm Thần Quang Tự là tên chữ của chùa Dạm, ngôi chùa 1.000 năm tuổi nằm trên dãy núi Lãm Sơn (xã Nam Sơn, TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh). Những nét hoa văn từ thời Lý còn để lại dấu ấn trên từng công trình còn lưu sót lại ở đây. Dù trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, trải qua các đời Lý, Trần, Lê… chùa Dạm đã được trùng tu, xây dựng lại nhưng quy mô và giá trị nghệ thuật của ngôi chùa xưa vẫn như trường tồn cùng dòng chảy của lịch sử.

Theo ông Nguyễn Xuân Bắc (phụ trách người cao tuổi thôn Tự Thôn, xã Nam Sơn, TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh) thì nhìn tổng thể chùa Dạm như một tòa sen, vừa có dáng dấp theo kiểu cung đình vừa có dáng dấp theo kiểu chùa

Theo ông Nguyễn Xuân Bắc (phụ trách người cao tuổi thôn Tự Thôn, xã Nam Sơn, TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh), chùa Dạm được xây dựng trên mặt bằng rộng 7.500m2. Nhìn tổng thể chùa Dạm như một tòa sen.

Chùa Dạm được chia làm 4 cấp, các cấp nền chùa đều có xếp đá chống xói lở, chân hơi choãi. Đá xếp đều khai thác tại chỗ, đẽo gọt vuông vắn như viên gạch dài rộng chừng 50 cm - 60 cm.

Chùa Dạm được chia làm 4 cấp, nền chùa đều có xếp đá chống xói lở, chân hơi choãi. Đá xếp đều khai thác tại chỗ, đẽo gọt vuông vắn như viên gạch dài rộng chừng 50 cm - 60 cm.

Con đường đi từ chân núi lên chùa, điểm dừng đầu tiên là ở Bãi Hội

Con đường đi từ chân núi lên chùa, điểm dừng đầu tiên là ở Bãi Hội

 

Cấp nền thứ 2 là nền chùa chính. Đây cũng là nơi lưu giữ những di tích quan trọng nhất, đứng nhìn xuống là cảnh non nước mênh mông
Cấp nền thứ 2 là nền chùa chính. Đây cũng là nơi lưu giữ những di tích quan trọng nhất, đứng nhìn xuống là cảnh non nước mênh mông
Nổi bật trên nền chính là cây cột đá
Nổi bật trên nền chính là cây cột đá
Đây là một cột đá lớn nguyên khối được dựng trên bệ tròn cao 1m, đường kính khoảng 4,5m. Tổng chiều cao của cột đá là 5m.
Đây là một cột đá lớn nguyên khối được dựng trên bệ tròn cao 1m, đường kính khoảng 4,5m. Tổng chiều cao của cột đá là 5m.
Đoạn dưới khối trụ tròn chạm nổi là đôi rồng phong cách thời Lý với mào bốc lửa, bờm thành búi như cờ đuôi nheo bay lướt, thân tròn lẳn uốn khúc thoăn thoắt, chân chim năm móng.

Đoạn dưới khối trụ tròn chạm nổi là đôi rồng phong cách thời Lý với mào bốc lửa, bờm thành búi như cờ đuôi nheo bay lướt, thân tròn lẳn uốn khúc, chân năm móng.

Thân rồng to, mập uốn khúc quanh cột mang đậm phong cách thời Lý. Đây là đôi rồng từ thời Lý còn sót lại cho tới ngày nay
Thân rồng to, mập uốn khúc quanh cột mang đậm phong cách thời Lý. Đây là đôi rồng từ thời Lý còn sót lại cho tới ngày nay
Trên thân cột đá cũng có nhiều nét chạm trổ tinh xảo. Hiện nay, có nhiều ý kiến khác nhau về ý nghĩa của cột đá chùa Dạm. Có nhà nghiên cứu cho rằng, những cột đá này là biểu tượng sinh thực khí Linga và Yoni đã được Việt hóa, mang mơ ước mưa thuận gió hòa, đời sống ấm no thịnh trị. Có ý kiến cho rằng cột đá mang dáng dấp của cột Chùa Một cột

Trên thân cột đá cũng có nhiều nét chạm trổ tinh xảo. Hiện nay, có nhiều ý kiến khác nhau về ý nghĩa của cột đá chùa Dạm. Có nhà nghiên cứu cho rằng, những cột đá này là biểu tượng sinh thực khí Linga và Yoni đã được Việt hóa, mang mơ ước mưa thuận gió hòa, đời sống ấm no thịnh trị. Có ý kiến cho rằng cột đá mang dáng dấp của cột Chùa Một Cột

Hổ phù
Hổ phù
Bệ cột được chạm hoa văn sóng nước đặc trưng thời Lý
Bệ cột được chạm hoa văn sóng nước đặc trưng thời Lý
Trên nền tầng thứ 2 còn có một nền móng tháp đá vuông, cạnh 7 m, cao 2 m. Ở đây có dựng một tấm bia trên lưng rùa. Thân bia cao 1,5 m, rộng 1 m. Cả hai mặt bia đều mòn mờ. Ông Bắc cho biết, bia đá này hiện nay cũng vẫn đang là
Trên nền tầng thứ 2 còn có một nền móng tháp đá vuông, cạnh 7 m, cao 2 m. Ở đây có dựng một tấm bia trên lưng rùa. Thân bia cao 1,5 m, rộng 1 m. Cả hai mặt bia đều mòn mờ. Ông Bắc cho biết, bia đá này hiện nay cũng vẫn đang là "ẩn số" với các nhà khoa học
Phía dưới, bệ đỡ là những khối đá hình cánh sen được chạm hoa văn sóng nước thời Lý

Phía dưới, bệ đỡ là những khối đá hình cánh sen được chạm hoa văn sóng nước thời Lý. Các khối đá này đều được mang từ các địa phương khác về

Giếng Bống cũng ngự trị ở nền tầng thứ hai. Tương truyền, Tấm đã từng nuôi cá Bống ở giếng này.

Giếng Bống cũng ngự trị ở nền tầng thứ hai. Tương truyền, cô Tấm đã từng nuôi cá Bống ở giếng này.

Đường lên xuống mỗi cấp của chùa Dạm gồm 25 bậc đá
Đường lên xuống mỗi cấp của chùa Dạm gồm 25 bậc đá
Theo ông Bắc cho biết, đá tam cấp ở các bậc đệm đều là đá được lấy ở núi địa phương
Theo ông Bắc cho biết, đá tam cấp ở các bậc đệm đều là đá được lấy ở núi địa phương
Tại cấp nền thứ tư, các chuyên gia đã tìm thấy dấu trụ sỏi cùng dải gạch bó nền, gạch lát nền, ngói mũi sen. Đặc biệt, cũng tại cấp nền này đã tìm được trụ sỏi hình tròn có đường kính lớn 1,7m cùng hệ thống trụ sỏi hình vuông.
Tại cấp nền thứ tư, các chuyên gia đã tìm thấy dấu trụ sỏi cùng dải gạch bó nền, gạch lát nền, ngói mũi sen. Đặc biệt, cũng tại cấp nền này đã tìm được trụ sỏi hình tròn có đường kính lớn 1,7m cùng hệ thống trụ sỏi hình vuông.
Hàng chục chân cột bằng đá kích thước khoảng 0,75 m x 0,75 m chạm cánh sen xuất hiện rải rác trên các cấp nền.
Hàng chục chân cột bằng đá kích thước khoảng 0,75 m x 0,75 m chạm cánh sen xuất hiện rải rác trên các cấp nền.
Trong mỗi chân cột còn sót lại đó có in hình cả những con cá

Trong mỗi chân cột còn sót lại đó có in hình những con cá

Đây trước là đền thờ 9 đời vua nhà Lý, trên lớp đá để lại vẫn còn tạc hình con rồng
Đây trước là đền thờ 9 đời vua nhà Lý, trên lớp đá để lại vẫn còn tạc hình con rồng

 

Đường dây nóng: 0943 113 999

Soha
Báo lỗi cho Soha

*Vui lòng nhập đủ thông tin email hoặc số điện thoại