Tháng Tư mặn nồng
Tôi đi Trường Sa và DK1 vào tháng 4.2013, cùng Đoàn công tác của Ủy ban MTTQ TP.Hồ Chí Minh. Vốn dân làng biển, những ngày lênh đênh Trường Sa, tôi luôn dõi mắt tìm những con tàu đánh bắt xa bờ của ngư dân mình. “Tháng Ba bà già đi biển”, mùa êm thuận đánh bắt nhưng chỉ thi thoảng mới thấy bóng dáng tàu ngư dân giữa đại dương mênh mông; những con tàu như chấm nhỏ chốn sóng trùng. Không lẫn vào đâu được, những chiếc có giàn phơi bên trên, đó là tàu câu mực của ngư dân Nam Trung Bộ…
Ở đảo Trường Sa Lớn, trung tá Trần Văn Quế - chính trị viên cụm chiến đấu 3, rủ rỉ với tôi về chuyện gia đình: “Mình đã công tác 2 năm tại đảo An Bang, rồi về Trường Sa Lớn được hơn 2 năm nay. Vợ đang dạy học ở Cam Ranh. Vợ chồng mình “mười điểm, đóng cửa rừng rồi”; con gái đang học lớp 8, con trai đang học lớp 1. Mỗi năm, vợ chồng chỉ gặp nhau một lần thôi. Lính đảo và một số cán bộ chuyên môn thường ra Trường Sa có thời hạn, thế nhưng sĩ quan chuyên nghiệp như mình thì gắn bó với Trường Sa cả cuộc đời binh nghiệp. Vợ rất thông cảm với nhiệm vụ của mình, hầu như ngày nào cũng điện thoại nói chuyện nhà…”. Vui chuyện, anh Quế còn đọc nguyên cả bài thơ tự sáng tác, để gửi gắm lòng mình với người hậu phương.
Ở đảo Trường Sa Đông, tôi được trung úy Nguyễn Văn Tráng (8 năm ở đảo) kể về mối gắn kết của ngư dân từ đất liền ra đây đánh bắt. Anh em lính đảo sẵn sàng hỗ trợ, sẻ chia những khi tàu ngư dân thiếu nước ngọt, lương thực; những cơn đau ruột thừa, bệnh đột xuất, tai nạn lao động trên biển,… Và biết bao lần, đảo đã huy động lực lượng để cứu tàu ngư dân mắc cạn, hư hỏng máy. Số điện thoại của lính đảo và ngư dân xa bờ luôn được sưởi ấm những cuộc gọi thăm hỏi, hẹn gặp nhau những dịp hiếm hoi của đời sóng nước…
Trường Sa giữa lòng đất liền nước Việt
Rời Trường Sa, trong những hành trình tác nghiệp, tôi gặp nhiều cảnh đời gắn với Trường Sa, trong đó có mẹ Niệm. Nhiều năm rồi, đồng đội liệt sĩ Phan Tấn Dư (hy sinh tại đảo Gạc Ma - Trường Sa ngày 14.3.1988) vẫn sớm hôm thăm nom người mẹ của anh là mẹ Lê Thị Niệm (86 tuổi) ở thôn Mỹ Thạnh Nam, xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa (Phú Yên).
Tại Tuy Hòa, “sói biển” Võ Đốc - cựu lính Trường Sa, hiện là thuyền trưởng tàu cá ngừ đại dương PY-92691, đã nhiều lần “cà kê” với tôi về chuyện biển đảo. Cách đây hơn 20 năm, Võ Đốc là lính pháo binh trên đảo Trường Sa Lớn. “Hồi đó, gian khổ tứ bề nhưng sức trẻ nên khí thế lắm. Rời quân ngũ, mình cũng gắn với biển; lênh đênh đi bạn, rồi điều hành chiếc tàu của gia đình. Mình và anh em ngư dân bây giờ vẫn thường ghé các đảo ở Trường Sa. Anh em gặp nhau vui lắm! Đời sống lính đảo bây giờ đầy đủ hơn thời mình rất nhiều. Nhưng nỗi nhớ gia đình thì vẫn nguyên như cũ…”- Võ Đốc xa xăm.
Mẹ Niệm nhớ lại: “Nó hiền khô, chưa làm mất lòng ai bao giờ”. Nước mắt trào ra theo những hồi ức về đứa con trai ngoan hiền không bao giờ có thể trở về ngôi nhà này được nữa. “Tết năm 1988, nó về phép, nói qua tết sẽ ra đảo”- mẹ Niệm kể. Khoảng 2 tháng sau, cả nhà nhận tin anh Dư hy sinh. Giấy báo tử đã về, lễ truy điệu đã được tổ chức, nhưng mẹ Niệm vẫn không tin rằng đứa con trai hiền lành của mình đã nằm lại đâu đó trong lòng đại dương…
Mười mấy năm trước, anh thương binh Trường Sa Nguyễn Văn Dũng (ở TP.Nha Trang, Khánh Hòa) đã tìm đến nhà mẹ Niệm, thắp hương lên bàn thờ liệt sĩ Phan Tấn Dư. Anh Dũng và anh Dư đều là lính thông tin. Đầu tháng 3.1988, anh Dũng được lệnh ra đảo Gạc Ma. Tuy nhiên, thấy anh bị bệnh nên chỉ huy đã điều anh Dư ra đảo. “Khi nhận được tin từ đơn vị báo về: anh Dư cùng 63 người lính hải quân khác đã hy sinh, tôi nghĩ anh ấy chết thay mình” - anh Dũng âm trầm.
Xuất ngũ trở về đời thường, anh Dũng kiên trì tập luyện để vượt qua những di chứng thương tật, rồi “sống được” với nghề nuôi thủy sản. Người lính thông tin ngày nào đã nhiều lần ra Phú Yên, lặn lội đến các làng quê tìm gia đình liệt sĩ Phan Tấn Dư. Sau bao nỗ lực, cuối cùng anh đã gặp mẹ Niệm. Anh được mẹ liệt sĩ Phan Tấn Dư xem như con, và anh cũng xem bà như mẹ của mình…
May mắn, ngày 14.3 vừa rồi, tôi được gặp rất nhiều cựu binh Trường Sa tại cuộc gặp mặt tưởng niệm 26 năm sự kiện Gạc Ma (14.3.1988 - 2014
14.3.1988 - 2014). Cuộc gặp mặt này do Ban Liên lạc cựu binh Trường Sa ở Phú Yên đã tổ chức tại sân nhà riêng cựu binh Trường Sa Phạm Rùm (xã Hòa Hiệp Nam, huyện Đông Hòa, Phú Yên), với sự tham dự của trên 300 cựu binh Trường Sa của 2 tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa.
Tại buổi gặp mặt, nhiều người đã xúc động trước tấm tình thủy chung của những “người Trường Sa”. Họ đã lặng lẽ kết nối, chia sẻ buồn vui, tương trợ nhau trong cuộc sống làm ăn. Họ cũng đã quyên góp tiền của giúp đỡ những đồng đội khó khăn, tri ân các gia đình có người thân hy sinh tại Trường Sa. Thực sự, đã có một Trường Sa ấm áp giữa đất liền nước Việt…
