Theo hãng tin AP, quyết định này, dự kiến được đưa ra trong ngày hôm nay, sẽ đánh dấu lần đầu tiên Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt đối với một đơn vị trong quân đội Israel và sẽ làm gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ giữa hai đồng minh, vốn ngày càng trở nên căng thẳng giữa cuộc chiến của Israel ở Gaza.
Trong khi các quan chức Mỹ từ chối nêu tên đơn vị dự kiến sẽ bị trừng phạt, các nhà lãnh đạo Israel và truyền thông địa phương xác định đó là Netzah Yehuda - một tiểu đoàn bộ binh được thành lập cách đây khoảng một phần tư thế kỷ để tuyển mộ những người Ultra Orthodox (nhánh bảo thủ của Do Thái Giáo Chính thống) vào quân đội Israel.
Lễ tuyên thệ của binh sĩ tiểu đoàn Netzah Yehuda. Ảnh: EPA
Các nhà lãnh đạo Israel đã lên án quyết định được cho là không công bằng này, đặc biệt là vào thời điểm Israel đang có chiến tranh và thề sẽ phản đối quyết định này.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói: "Nếu bất cứ ai nghĩ rằng họ có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với một đơn vị trong IDF [Lực lượng Phòng vệ Israel], tôi sẽ chiến đấu bằng tất cả sức lực của mình."
Đồng minh bất đồng
Theo AP, Netzah Yehuda (hay còn gọi là Judea Forever) trước đây có trụ sở tại Bờ Tây bị chiếm đóng, và một số thành viên của tiểu đoàn này bị cáo buộc có liên quan đến hành vi ngược đãi người Palestine. Netzah Yehuda chỉ chiếm một phần nhỏ trong sự hiện diện quân sự của Israel trên vùng đất này.
Netzah Yehuda từng bị Mỹ chỉ trích nặng nề vào năm 2022 sau khi một người đàn ông lớn tuổi người Mỹ gốc Palestine được phát hiện đã chết ngay sau khi ông bị giam giữ tại một trạm kiểm soát của đơn vị này ở Bờ Tây.
Giữa những tranh cãi với Mỹ, Israel đã chuyển Netzah Yehuda ra khỏi Bờ Tây vào cuối năm 2022 và tiểu đoàn này đã đóng quân ở miền bắc Israel. Netzah Yehuda được chuyển đến biên giới phía nam Israel, tiếp giáp với Gaza sau cuộc tấn công ngày 7/10/2023 của Hamas khiến chiến tranh bùng nổ.
Trong một tuyên bố hôm 21/4, quân đội Israel cho biết các binh sĩ Netzah Yehuda của họ "hiện đang tham gia vào nỗ lực chiến tranh ở Dải Gaza".
"Tiểu đoàn đang tiến hành các hoạt động một cách chuyên nghiệp và dũng cảm theo Bộ quy tắc đạo đức của IDF và cam kết đầy đủ với luật pháp quốc tế", tuyên bố của IDF nêu rõ. Họ nói rằng nếu đơn vị bị xử phạt, "hậu quả của nó sẽ cần được xem xét lại".
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm 19/4 cho biết ông đã đưa ra quyết định sau khi xem xét các cáo buộc rằng một số đơn vị quân đội Israel đã vi phạm các điều kiện để nhận được sự hỗ trợ của Mỹ được nêu trong "Luật Leahy" và sẽ sớm được công khai.
Theo AP, Luật Leahy - được đặt theo tên của cựu Thượng nghị sĩ Mỹ Patrick Leahy - cấm viện trợ của Mỹ đến các đơn vị quân đội nước ngoài đã vi phạm nhân quyền.
Nhà Trắng đã từ chối bình luận cũng như đề cập đến những bình luận của ông Blinken hôm 19/4.
Benny Gantz - cựu Tham mưu trưởng, cựu Bộ trưởng Quốc phòng và hiện tại là thành viên của Nội các Chiến tranh Israel - cho biết trong một tuyên bố rằng, ông đã nói chuyện vào tối 21/4 với Ngoại trưởng Mỹ Blinken rằng quyết định dự kiến là một "sai lầm" vì nó sẽ gây tổn hại đến tính hợp pháp quốc tế của Israel giữa thời chiến và bởi vì hệ thống tư pháp của Israel "mạnh mẽ và độc lập".
Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant, thành viên Nội các Chiến tranh Israel, cho biết ông đã gửi một thông điệp tương tự tới Đại sứ Mỹ tại Israel Jack Lew và cũng dự định nói chuyện với ông Blinken với hy vọng chặn quyết định dự kiến.
Ông Gallant cho rằng việc trừng phạt đơn vị kể trên có thể phủ bóng đen lên toàn bộ quân đội Israel. "Đó không phải là cách cư xử với đối tác và bạn bè", ông Gallant nói.
Theo Telegraph, những người Ultra Orthodox chiếm khoảng 10% trong tổng số 8 triệu dân số của Israel. Ảnh: Getty
Israel: Mỹ vượt qua 'ranh giới đỏ'
Theo AP, hai quan chức Mỹ nắm rõ tình hình cho biết quyết định của Mỹ có thể được đưa ra vào ngày 22/4. Các quan chức Mỹ cho biết khoảng 5 đơn vị quân đội Israel đã bị điều tra.
Cuộc điều tra của Mỹ được tiến hành trước cuộc xung đột với Hamas và không liên quan đến các hành động gần đây của Israel ở Gaza hay Bờ Tây - nơi đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ về bạo lực chết người kể từ khi chiến tranh nổ ra.
Những người theo đường lối cứng rắn của Israel đã chỉ trích quyết định dự kiến của Mỹ. Itamar Ben-Gvir - Bộ trưởng An ninh Quốc gia theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan của Israel - chỉ trích Mỹ đã vượt qua "ranh giới đỏ". Và Tally Gotliv - một thành viên đảng Likud của Thủ tướng Netanyahu - cáo buộc Mỹ có chủ nghĩa bài Do Thái.
Nhưng ngay cả người đứng đầu phe đối lập, cựu Thủ tướng Israel Yair Lapid, cũng phản đối động thái này của Mỹ. Ông cho biết các biện pháp trừng phạt dự kiến là "một sai lầm và chúng ta phải hành động để hủy bỏ chúng". Ông Lapid lưu ý rằng "nguồn gốc của vấn đề không phải ở cấp độ quân sự mà ở cấp độ chính trị".