Tờ Business Insider (BI) cho hay giới trẻ Mỹ hiện nay ngày càng nghiện tệ nạn cờ bạc, thậm chí biến các kênh đầu tư truyền thống như chứng khoán thành nơi "đỏ đen".
Câu chuyện cũng dễ hiểu khi cờ bạc online len lỏi vào từng hộ gia đình, khiến giới trẻ ôm mộng làm giàu nhanh dễ dàng vung tiền vào các kênh đầu cơ chỉ bằng một cái chạm trên điện thoại. Thế rồi hàng loạt những KOL trên mạng khoe mẽ sự giàu có nhanh chóng cùng với tâm lý sợ bỏ lỡ (FOMO) càng thúc đẩy tình trạng này hơn.
Số liệu chính thức cho thấy người dân Mỹ cá cược thể thao (được coi là hợp pháp tại đây) đạt mức kỷ lục 119,84 tỷ USD trong năm 2023, cao hơn nhiều mức 93 tỷ USD năm 2022.
Kể từ khi tòa án liên bang bãi bỏ việc cấm cờ bạc thể thao, hơn 30 bang tại Mỹ đã theo gót áp dụng lệnh này để thúc đẩy một trong những tệ nạn siêu lợi nhuận. Thậm chí 7 tiểu bang tại Mỹ đã hợp pháp hóa đánh bạc trực tuyến (iGaming).
Tuy nhiên đáng sợ hơn, trào lưu đánh cược làm giàu nhanh và phá sản cũng nhanh này của giới trẻ Mỹ đang lây lan sang cả thị trường chứng khoán, tiền số hay thậm chí là bất động sản.
Giờ đây không cần những phân tích kỹ thuật hay chiến lược cụ thể, cũng chẳng cần sự kỷ luật tuân theo các kế hoạch đã vạch ra, nhiều nhà đầu cơ trẻ chỉ đơn thuần là đổ tiền ra "đánh bạc" với hy vọng giá tài sản sẽ tăng cao.
Những người này thay vì đọc các báo cáo của Ủy ban giám quản lý và giám sát thị trường chứng khoán Mỹ (SEC) để tìm cơ hội đầu tư lâu dài thì chỉ đơn giản đổ tiền vào các mã theo xu thế và kỳ vọng ai đó sẽ mua vào theo trong vài giờ hoặc vài tháng, đẩy giá lên và ăn chênh lệch.
"Với nhiều lý do, thị trường chứng khoán hiện nay trông giống canh bạc (casino) hơn so với thời tôi còn trẻ. Dù thị trường đã lớn hơn rất nhiều so với trước đây nhưng nhà đầu tư thời nay dễ bị chi phối cảm xúc và cũng không được đào tạo tốt như thời tôi còn đi học ở trường", Warren Buffett cho biết.
Buồn chán sinh cờ bạc?
Theo BI, trong khi các nhà đầu tư chuyên nghiệp xây dựng một danh mục ổn định thì lượng lớn bạn trẻ do ảnh hưởng từ mạng xã hội, ôm mộng làm giàu qua đêm đang thực hiện những giao dịch rủi ro cực lớn, tương tự như các trò cờ bạc.
Một cuộc khảo sát năm 2023 của NCAA cho thấy cờ bạc thể thao có lượng lớn tham gia là thanh thiếu niên, nhất là sinh viên Mỹ khi họ chẳng cần tốn nhiều thời gian mà chỉ đơn giản là đặt lệnh và "cầu nguyện".
Tương tự, khảo sát của Viện Pew Research năm 2022 cho thấy nam giới dưới 50 tuổi là đối tượng chơi cá độ thể thao, đầu cơ tiền điện tử hay cổ phiếu giá rẻ nhiều nhất trong xã hội.
Tất nhiên câu chuyện chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi cánh đàn ông gặp nhiều rủi ro tài chính hơn phụ nữ. Những áp lực tài chính và đôi khi là sự tự tin thái quá khiến thanh thiếu niên giao dịch nhiều hơn, kiếm lợi nhuận cao hơn và phá sản cũng vô số.
Giáo sư tâm thần học lâm sàng Timothy Fong tại UCLA cho biết sự hưng phấn khi đạt mức lợi nhuận quá cao, nỗi sợ FOMO khi chứng kiến người khác làm giàu nhanh đã thúc đẩy giới trẻ ngày nay lao vào tệ nạn cờ bạc hay đầu tư đầy rủi ro trên thị trường chứng khoán.
Vào thập niên 1980, giới đầu tư được dạy rằng tham lam là tốt nhưng vẫn cần có sự quản lý rủi ro bởi có rất nhiều cách để làm giàu khác. Giờ đây câu chuyện đã hoàn toàn thay đổi khi giới trẻ chỉ muốn làm giàu nhanh chóng.
Tuy nhiên thao giáo sư Fong, câu chuyện tại Mỹ còn phức tạp hơn thế. Thanh thiếu niên nước này chứng kiến bạn bè cùng trang lứa làm giàu nhanh và họ cũng muốn tham gia. Nhiều người trong số họ chỉ có chút vốn nhỏ, chẳng thể khởi nghiệp hay sinh lợi nhuận thêm nên muốn dùng số tiền nhàn rỗi này "đánh bạc" theo phong trào.
Đặc biệt, đại dịch Covid-19 khiến nhiều người Mỹ bỗng nhận được khoản trợ cấp lớn, trong khi ngồi rảnh rỗi ở nhà khiến họ buồn chán và muốn "đầu cơ" thứ gì đó.
Giờ đây, những mẩu quảng cáo cờ bạc trực tuyến tràn lan trên Internet khi vô số loại hình tệ nạn mới được ra đời để mời chào những con mồi trẻ. Điều đáng buồn là ai cũng hiểu để thắng lớn thì vô số người chơi khác sẽ phải mất tiền hay phá sản, nhưng ai cũng kỳ vọng kẻ đó không phải mình.
"Hãy nhớ chỉ có nhà cái là thắng trong các canh bạc", Warren Buffett cảnh báo sau khi tích trữ kỷ lục 167,6 tỷ USD tiền mặt thay vì đem đi đầu tư.
Chứng khoán thành nơi "đỏ đen"
Theo Buffett, việc "Trò chơi hóa" (Gamification) các giao dịch khiến chúng trở nên quá dễ dàng là một phần nguyên nhân cho tình trạng hiện nay. Tất cả những gì các bạn trẻ cần làm là rút điện thoại ra và đặt cược mà chẳng cần gọi cho nhà môi giới hay tham khảo ý kiến tư vấn từ chuyên gia.
"Công nghệ đang làm mờ ranh giới giữa cờ bạc, trò chơi trực tuyến, đầu tư và chứng khoán", giáo sư Fong thừa nhận.
"Trò chơi đánh bạc trên thị trường chứng khoán giờ có thể thực hiện ở nhà hàng ngày, qua đó cám dỗ những nhà đầu tư non trẻ tham gia vào đó", Warren Buffett có đồng quan điểm.
Nhà đầu tư từ Omaha này nhận định việc đặt lệnh mua bán quá dễ dàng trên thị trường thông qua trực tuyến khiến nhiều người dính bẫy đỏ đen trên thị trường, trở thành nhà đầu cơ chỉ biết lướt sóng ăn chênh lệch.
Thậm chí chính Chủ tịch Gary Gensler của SEC đã từng than thở rằng công nghệ khiến giao dịch chứng khoán dễ dàng hơn nhưng cũng khiến nhà đầu tư không được bảo vệ trước nhiều cám dỗ.
Hiện Buffett đang cực kỳ lo ngại việc "Trò chơi hóa" giao dịch chứng khoán sẽ làm gia tăng nạn đầu cơ và máu cờ bạc của nhà đầu tư, tạo nên những cuộc hoảng loạn thường xuyên hơn khi thị trường biến động.
"Tốc độ của viễn thông và sự kỳ diệu của ngành công nghệ có thể khiến thị trường thế giới tê liệt ngay lập tức...Những cuộc hoảng loạn diện rộng như vậy chưa xảy ra nhưng với đà này thì cuối cùng kiểu gì cũng sẽ diễn ra", Warren Buffett cảnh báo.
Trong suốt 75 năm sự nghiệp của mình, cánh tay phải của Buffett là Charlie Munger cho biết chỉ có 2 loại người tham gia thị trường chứng khoán là nhà đầu tư (Investor) và nhà đầu cơ (Speculator).
Trong khi nhà đầu tư có tính kỷ luật, chăm chỉ và nghiên cứu kỹ trước khi đặt lệnh mua thì những nhà đầu cơ chỉ mải mê lướt sóng nhằm tìm kiếm lợi nhuận chênh lệch, vốn là điều Munger không ưa thích.
"Nhà đầu cơ rất thích đánh bạc và vấn đề là điều này gây nghiện. Một tỷ lệ nhất định nhà đầu cơ bị nghiện đánh bạc trên thị trường chứng khoán. Điều này thật điên rồ khi mọi thứ trở nên điên loạn. Nền văn minh con người sẽ tốt hơn nếu không có nó", Charlie Munger nói vào tháng 4/2022.
Ai là người hưởng lợi?
Tỷ phú Buffett cảnh báo những nhà đầu cơ chơi chứng khoán như một dạng đánh bạc rằng chỉ có nhà cái là luôn thắng trong các ván bài đỏ đen.
"Một sự thật mà các nhà đầu tư không nên quên là các công ty môi giới muốn mọi người kiếm tiền để lấy được phần trăm hoa hồng, nhưng thứ khiến họ thu lời thực sự lại đến từ những dịch vụ phái sinh hào nhoáng", Buffett nói.
Những công ty môi giới chứng khoán ngày nay thường tung ra vô số những dịch vụ, ứng dụng hào nhoáng, dễ sử dụng để thu hút thêm nhà đầu tư mới. Tuy nhiên họ không làm điều đó vì lợi ích của khách hàng mà chỉ muốn kiếm thêm phí hoa hồng trên mỗi giao dịch.
Nói đơn giản là giao dịch càng nhiều thì công ty môi giới càng thu lời, kể cả khi nhà đầu tư sai lầm và thua lỗ.
Ở khía cạnh này, việc biến thị trường chứng khoán thành một canh bạc đỏ đen gây nghiện lại có lợi cho các công ty môi giới này.
Theo Buffett, trong thời kỳ mà nhà nhà-người người chơi chứng khoán thì bất cứ thứ gì ngu ngốc cũng có thể bị marketing thành điều gì đó hào nhoáng, hấp dẫn để nâng giá cổ phiếu hoặc thu hút nguồn vốn. Chúng không được thực hiện bởi động lực thị trường mà chỉ vì lợi ích của một nhóm nhỏ các công ty môi giới.
CEO của Berkshire cảnh báo các nhà đầu cơ ham trò đỏ đen rằng khi thị trường sụp đổ hoặc điều chỉnh, chẳng có ai hay công ty môi giới nào giúp đỡ đòi lại tiền cho họ. Tiền đã mất sẽ vào túi những người được hưởng lợi sau trò xui khiến đỏ đen.
"Thế rồi các chính trị gia vào cuộc muộn màng, những kẻ hưởng lợi giàu có thì thoát tội hoặc trốn đi trong khi những nhà đầu tư bình dân thì mất tiền, nghèo hơn với tâm lý thù hận. Tất cả những gì mọi người học được sau đó là lợi nhuận đang lấn át đạo đức đầu tư trên thị trường chứng khoán", Warren Buffett nói.
Số liệu của Hội đồng quốc gia về tệ nạn cờ bạc (NCPG) cho thấy khoảng 2,5 triệu người Mỹ đang mắc chứng nghiện cá độ nặng và khoảng 8 triệu người khác cũng mắc chứng này ở cấp độ nhẹ hơn.
