Ông Vương Trạch Sơn năm nay 82 tuổi, người Cát Lâm, tốt nghiệp chuyên ngành thuốc nổ khoa công trình pháo binh Học viện công trình quân sự quân đội Trung Quốc năm 1960. Từ năm 1986, ông tham gia giảng dạy tại đại học khoa học công nghệ Nam Kinh.
Theo nhiều nhà phân tích quân sự, những công nghệ mà ông Vương phát triển trong nhiều thập kỉ qua sẽ đem lại lợi thế lớn cho quân đội Trung Quốc trong những cuộc xung đột quân sự tiềm năng ở eo biển Đài Loan hoặc cao nguyên Tây Tạng (nơi Trung-Ấn có xung đột biên giới kéo dài).
Ông Tống Trung Bình, chuyên gia quân sự và nhà bình luận của đài Phượng Hoàng, cho biết một trong những đóng góp lớn nhất của ông Vương chính là thiết lập hệ thống vận hành pháo rất hiệu quả. Theo chuyên gia Tống: “Ông Vương là nhà khoa học tiên phong trong nghiên cứu thuốc nổ. Ông dùng kiến thức về đạn dược, đạn đạo và chất nổ đẩy của mình để phát triển những công nghệ đẳng cấp thế giới. Điều quan trọng nhất của các đơn vị pháo binh là có khả năng bắn càng xa và càng hiệu quả càng tốt. Ông Vương giúp cải thiện cả hai chuyện này”.
Cụ thể, ông Vương đã giúp nâng tầm bắn của pháo Trung Quốc lên 20% và phát triển phương pháp nạp hai mô đun giúp đem lại cuộc cách mạng cho công nghệ đẩy cũng như cải tiến mạnh mẽ lượng thuốc nổ được trữ.
Nhiều phát hiện nghiên cứu của ông Vương được ứng dụng vào các vũ khí của quân đội, như loạt hệ thống pháo hỏa tiễn loạt WS (multiple launch rocket system), biệt danh “Vệ sĩ”. Các hệ thống WS của Bắc Kinh được trang vị GPS và định vị tích hợp, có tầm bắn 200-300km, đủ sức bao phủ eo biển Đài Loan. Hệ thống này có tầm bắn và độ chính xác sánh ngang với Hệ thống Tên lửa chiến thuật của Mỹ, chuyên gia Tống cho hay.
Hệ thống pháo hỏa tiễn loạt WS, biệt danh "Vệ sĩ", của Trung Quốc ứng dụng những thành quả nghiên cứu của ông Vương - Ảnh: UDN
Ngoài ra, ông Vương còn là người đầu tiên phát triển công nghệ có thể tái sử dụng vật liệu nổ đã quá hạn và phát minh vật liệu năng lượng có độ nhạy nhiệt thấp, giúp quân đội Trung Quốc cải thiện khả năng hoạt động trong mọi thời tiết, đặc biệt là ở những nơi lạnh giá như cao nguyên Tây Tạng.
Trước khi được trao giải thưởng công nghệ quốc gia xuất sắc nhất, ông Vương Trạch Sơn từng nhận giải công nghệ tiến bộ quốc gia năm 1993, giải sáng kiến công nghệ quốc gia trong 2 năm 1996 và 2016.
Cùng được nhận giải công nghệ quốc gia xuất sắc nhất năm 2017 với ông Vương là ông Hầu Vân Đức, nhà nghiên cứu virus của Trung tâm ngăn ngừa và khống chế bệnh Trung Quốc. Ông là người tiên phong trong phát triển thuốc biến đổi gien.
Sau đợt bùng phát hội chứng suy hô hấp cấp (SARS) năm 2003 khiến 299 người Hồng Kông và 349 người Đại lục thiệt mạng, ông Hầu và nhóm nghiên cứu của mình đã giúp xây dựng một hệ thống phòng bệnh truyền nhiễm mới. Hệ thống này năm 2009 đã giúp kiểm soát thành công dịch cúm H1N1, được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khen ngợi.