Chiều nay 4-1, phiên tòa sơ thẩm xét xử 2 bị cáo Nguyễn Thanh Long, cựu bộ trưởng Bộ Y tế; Chu Ngọc Anh, cựu bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN), và 36 bị cáo trong đại án Việt Á tiếp tục với phần xét hỏi các bị cáo cùng các đơn vị liên quan.
Bị cáo Nguyễn Thị Thanh Thủy tại phiên toà. Ảnh: Nam Anh
Tại vụ án này, bị cáo Nguyễn Thị Thanh Thủy (cựu chuyên viên Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam) và Nguyễn Bạch Thùy Linh (cựu giám đốc Công ty TNHH MTV SNB Holdings) bị truy tố tội Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi.
Theo cáo buộc, cuối tháng 3-2020, bà Trần Vũ Mai Hoàng (là em họ bị cáo Thuỷ), nhân viên Công ty Capitaland (Công ty thuộc Chính phủ Singapore) có trao đổi thông tin với 2 bị cáo Thủy và Linh về việc Công ty Capitaland sẽ ủng hộ Chính phủ Việt Nam hàng hóa phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 trị giá 1 triệu USD.
Lúc đó, bị cáo Thủy và Linh nói Công ty Giang San của bà Linh là Đại lý cấp 1 của Công ty Việt Á, đồng thời gợi ý cho bà Mai Hoàng báo cáo lãnh đạo Công ty Capitaland mua test xét nghiệm COVID-19 do Công ty Việt Á sản xuất với trị giá 1 triệu USD để tặng Chính phủ Việt Nam.
Sau khi bà Mai Hoàng báo cáo, được lãnh đạo Công ty Capitaland đồng ý mua test xét nghiệm tặng Chính phủ Việt Nam song phải kèm theo điều kiện có Thư cảm ơn của Chính phủ Việt Nam hoặc đại diện Chính phủ Việt Nam phải có mặt tại buổi lễ tiếp nhận ủng hộ, nhằm tăng uy tín cho Công ty Capitaland trên thị trường Việt Nam.
Lúc đó, bà Mai Hoàng đã thông tin lại cho bị cáo Thủy và Linh để trao đổi cho Phan Quốc Việt, tổng giám đốc Công ty Việt Á biết. Điều kiện Công ty Capitaland đưa ra, Chủ tịch Việt Á không thực hiện được, song do bị cáo Thủy có mối quan hệ cá nhân với lãnh đạo cấp cao trong Chính phủ nên cựu chuyên viên nhà xuất bản có thể can thiệp, tác động đến lãnh đạo các Bộ, ngành để có Thư cảm ơn của Chính phủ Việt Nam hoặc đại diện Chính phủ Việt Nam có mặt tại buổi lễ tiếp nhận ủng hộ của Công ty Capitaland.
Do vậy, Phan Quốc Việt đồng ý chi 40% giá trị Hợp đồng cho bị cáo Thủy, Linh để bà Thủy thực hiện tác động, can thiệp theo đề nghị của Công ty Capitaland. Ngày 2-4-2020, Công ty Việt Á ký Hợp đồng bán 40.000 test xét nghiệm COVID-19 cho Công ty Capitaland, giá trị Hợp đồng 23,58 tỉ đồng (tương đương 1 triệu USD).
Để hoàn thành Hợp đồng và nhận được số tiền trên, bị cáo Thủy đã lợi dụng mối quan hệ cá nhân với lãnh đạo cấp cao thuộc Chính Phủ để can thiệp, tác động ông Nguyễn Thanh Long (khi đó là Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế) có mặt tại buổi lễ trao kit xét nghiệm Công ty Capitaland ủng hộ Chính phủ Việt Nam, theo đúng yêu cầu của Công ty Capitaland.
Sau phi vụ, Cơ quan tố tụng xác định bị cáo Thủy và Linh được hưởng lợi 8,085 tỉ đồng tiền % ngoài hợp đồng trên, trong đó bị cáo Thủy hưởng lợi 2 tỉ đồng, bị cáo Linh hưởng lợi 6,085 tỉ đồng.
Trả lời thẩm vấn tại tòa, bị cáo Nguyễn Thị Thanh Thủy thừa nhận phần lớn nội dung cáo trạng truy tố. Bị cáo cho biết từng làm giáo viên một trường trung cấp y tế ở Tuyên Quang, nhiều lần đi tập huấn các chương trình của Bộ Y tế, vì vậy đã làm quen với cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long và bị cáo Nguyễn Huỳnh (cựu thư ký của bị cáo Long).
Theo lời khai của nữ cựu chuyên viên, để đáp ứng yêu cầu của Công ty Capitaland, Mai Hoàng có làm công văn gửi Bộ Y tế và một số nơi nhưng chưa có trả lời. Lúc đó, bị cáo có gọi cho Nguyễn Huỳnh (cựu thư ký thứ trưởng Bộ Y tế) xem công văn mà Mai Hoàng gửi Bộ y tế đã tới chưa. Sau đó, bị cáo tiếp tục gọi cho Nguyễn Thanh Long (khi đó là thứ trưởng Bộ Y tế, sau làm bộ trưởng - PV).
Qua điện thoại, bị cáo Long nói ngắn gọn rằng "tất cả theo quy định, sẽ nhận hàng tại Mặt trận tổ quốc". Sau đó, bị cáo Long có nhắn cho bị cáo Thủy số điện thoại của một người ở Mặt trận tổ quốc.
Theo trình bày của bị cáo Thủy, trước khi tới buổi lễ trao tặng, bị cáo đã gọi điện cho Huỳnh để nhờ xem lịch làm việc của ông Long và được biết cựu bộ trưởng Bộ Y tế có lịch trao tặng kit test bên Mặt trận tổ quốc.
Bị cáo Thủy thừa nhận được bà Linh mang đến cám ơn 2 tỉ đồng. Sau đó, cựu chuyên viên nhà xuất bản giáo dục hỏi bị cáo Linh: "Sao em cho chị nhiều tiền thế", khi đó bị cáo Linh cho biết đó là tiền cảm ơn vì bà Thủy đã can thiệp để có sự xuất hiện của lãnh đạo Bộ Y tế có mặt tại buổi lễ.
Khi vụ Việt Á xảy ra, bị cáo Thủy lo sợ nên đem trả lại tiền vào 9-2022 cho bị cáo Linh. Trả lời câu hỏi của chủ tọa Trần Nam Hà rằng tại sao nhận tiền từ 4-2020 mà đến tận 9-2022, bị cáo mới trả, bị cáo Thủy trình bày vì trước đó có gọi điện cho bị cáo Linh vài lần để trả tiền nhưng chưa trả được. "Hành vi của bị cáo rất sai trái và ăn năn về việc này" - bị cáo Thủy khóc nức nở tại tòa.
Trả lời thẩm vấn trước tòa, bị cáo Nguyễn Thùy Linh cũng khóc nức nở, tỏ ra ân hận, cho rằng ngay cả khi Việt Á bị điều tra, bị cáo vẫn cho rằng lúc đầu mình không có sai phạm gì, đó chỉ là hợp đồng kinh doanh bình thường. Bị cáo chỉ nhận ra sai phạm của mình sau khi làm việc với Cơ quan điều tra. "Bị cáo nhận thức việc kết luận của Cơ quan điều tra là đúng, bị cáo hiểu và tôn trọng góc nhìn của Cơ quan điều tra" - bị cáo Linh khai trong nước mắt.
Tại toà, bị cáo Linh khai đã khắc phục hơn 8 tỉ đồng. Trong lời khai của bị cáo Linh nhiều lần khẳng định bản thân không cố tình vi phạm và không có ý định trục lợi cho bản thân.
