Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Ngãi có báo cáo ngày 22-7 về kết quả điều tra phân bố và sinh cảnh sống của loài Voọc Chà vá chân xám tại huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi do Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học Nước Việt Xanh (GreenViet) thực hiện.
Theo đó, Trung tâm GreenViet đã tổ chức 1 đợt điều tra thu thập thông tin thực tế về phân bố của loài Voọc Chà vá chân xám và đặc điểm sinh cảnh rừng tự nhiên tại các khu vực rừng có tiềm năng cao về phân bố của loài từ ngày 17-6 đến ngày 23-6.
Đoàn nghiên cứu đã khảo sát thực địa tại các tiểu khu 451, 456, 460, 461 (thuộc xã Ba Nam), tiểu khu 455 (xã Ba Xa), tiểu khu 452 (xã Ba Lế, huyện Ba Tơ) đã ghi nhận trực tiếp được 3 đàn Voọc Chà vá chân xám riêng biệt và ghi nhận gián tiếp 2 điểm có Voọc phân bố qua dấu vết thức ăn mới. Đánh giá cao về sinh cảnh rừng tại khu vực này rất phù hợp với sinh cảnh sống đặc trưng của loài Vọoc Chà vá chân xám.
Từ thông tin người dân địa phương, các cán bộ làm công tác bảo vệ rừng và đặc biệt là sinh cảnh rừng Ba Tơ, Đoàn nghiên cứu nhận định còn nhiều khu vực khác có tiềm năng phân bố của Vọoc Chà vá chân xám nên đề xuất tiếp tục khảo sát thêm thực địa, dự kiến vào tháng 8-2022 và tháng 3-2023.
Qua khảo sát cho thấy, tại Quảng Ngãi, số lượng cá thể Voọc Chà vá chân xám còn lại ít ỏi tại các khu rừng tự nhiên thuộc huyện Ba Tơ, Trà Bồng, và thấy loài này đang đứng trước nguy cơ bị săn bắn, bẫy, bắt rất cao.
5 cá thể Voọc Chà vá chân xám bị bắn chết hồi tháng 10-2021
Điển hình nhất vào tháng 10-2021, tại xã Ba Trang (huyện Ba Tơ) phát hiện 2 đối tượng dùng súng bắn chết 5 cá thể Voọc Chà vá chân xám được dư luận rất quan tâm và sau đó Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành có công văn chỉ đạo, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi đã có công văn giao Công an tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan khẩn trương điều tra, xử lý vụ việc theo quy định của pháp luật.
Mặc dù, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng đã có rất nhiều nỗ lực trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học nói chung và bảo tồn Voọc Chà vá chân xám nói riêng; tuy nhiên, sinh cảnh sống của loài này vẫn đang ngày càng bị thu hẹp do nhiều nguyên nhân. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là chưa có khu rừng đặc dụng để bảo tồn các nguồn gen quý hiếm này trong khi mức độ đe dọa xâm hại ngày càng cao.
Vì vậy, để bảo tồn, phát triển bền vững tính đa dạng sinh học và các nguồn gen quý hiếm hiện có thì cần phải thiết lập được một hành lang đa dạng sinh học đảm bảo các loài động thực vật, nguy cấp, quý, hiếm được bảo vệ, bảo tồn tối ưu nhất.
Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Ngãi đề nghị UBND huyện Ba Tơ phối hợp cùng Sở hỗ trợ Đoàn nghiên cứu thực hiện khảo sát trên địa bàn trong thời gian đến.
Sở NN-PTNT (Chi cục Kiểm lâm) đã kịp thời chỉ đạo Hạt Kiểm lâm phối hợp với Trạm Quản lý bảo vệ rừng huyện Ba Tơ và chính quyền địa phương các xã trong vùng tăng cường các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức trong cộng đồng, thường xuyên tuần tra, truy quét bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học trên địa bàn.
Voọc Chà Vá chân xám có tên khoa học là Pygathrix cinerea. Đây là loài đặc hữu của Việt Nam được xếp hạng bảo vệ ở mức cực kỳ nguy cấp trong sách đỏ Việt Nam và thế giới. Đặc biệt, trên thế giới, Voọc Chà vá chân xám chỉ còn xuất hiện tại các khu rừng tự nhiên ở các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Gia Lai, Kon Tum, Bình Định của Việt Nam.
Trong những năm gần đây, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản khẩn cấp về việc bảo tồn các loài linh trưởng nói chung và Voọc Chà vá chân xám nói riêng nhằm ngăn chặn những nguy cơ xâm hại đến loài linh trưởng này. Trong đó, Quyết định số 628/QĐ-TTg ngày 10-5-2017 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Kế hoạch hành động khẩn cấp bảo tồn các loài linh trưởng ở Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn 2030 nhằm bảo tồn nguồn gen quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng cao của các loài linh trưởng tại Việt Nam.