Sau khi loại biên MiG-21, Không quân Việt Nam (KQVN) lại tiếp tục phải tìm phương án thay thế cho Su-22M4 đang có trong biên chế, khi mà loại máy bay tiêm kích bom này đã trải qua gần 40 năm hoạt động.
Mặc dù đã trải qua đại tu và được nâng cấp đôi chút, nhưng điều đó không đủ để Su-22M4 tiếp tục được phục vụ khi môi trường tác chiến hiện đại cần có những loại máy bay phù hợp hơn. Và Su-34 dường như là lựa chọn khả dĩ và hợp lý nhất khi đã chứng minh được khả năng của mình qua cuộc chiến Syria.
Tiêm kích bom Su-22M4 của Không quân Việt Nam
Sukhoi Su-34 (tên ký hiệu của NATO là Fullback - Hậu vệ) là loại máy bay chiến đấu - ném bom và tấn công tiên tiến 2 chỗ ngồi của Nga.
Su-34 có một buồng lái "nhà kính" hiện đại, với nhiều màn hình màu đa chức năng. Hệ thống điện tử hiện nay dựa trên radar quét mảng điện tử bị động Leninets V004, và hệ thống laser/vô tuyến UOMZ để xác định và dẫn đường chính xác.
Radar chính ở mũi được hỗ trợ bằng một radar V005 phía sau trong đuôi giữa 2 động cơ. Su-34 được trang bị thiết bị tác chiến điện tử toàn diện, bao gồm một hệ thống dò tìm hồng ngoại phát ra từ mục tiêu.
Bộ phận điện tử trên máy bay có một cấu trúc máy tính mở, mạch bộ nhớ, màn hình màu đa chức năng, và những bộ xử lý được thiết kế như những modul xử lý thông tin kín. Nó được trang bị hệ thống máy tính số rất mạnh "Argon" với những bộ xử lý lập trình thông tin riêng biệt và các thông tin đó được sử dụng trong những kênh trao đổi dữ liệu đa thành phần.
Sự kết nối dữ liệu 2 chiều cho phép lên kế hoạch nhiệm vụ và những tính toán về mục tiêu hay cập nhật thông tin về mục tiêu sẽ được thực hiện ngay trong chuyến bay hoặc từ máy bay này sang máy bay khác, từ đó đưa ra lựa chọn sử dụng vũ khí thích hợp.
" Buồng lái kính" của Su-34.
Su-34 được trang bị 2 động cơ phản lực Lyulka AL-31FM1 cho công suất cực đại 132kN trên mỗi động cơ, đảm bảo máy bay có thể đạt vận tốc lớn nhất 1,8 March khi ở độ cao lớn, và 1,2 March khi bay sát mặt biển.
Su-34 có tầm hoạt động 4.500km khi ở chế độ tuần tra, và bán kính chiến đấu 1.200km và có thể tăng thêm nhiều lần nếu được tiếp nhiên liệu trên không, trần bay 14000m. Nó có khả năng mang từ 8-12 tấn vũ khí tùy theo nhiệm vụ, và tác chiến trong mọi điều kiện thời tiết, bất kể ngày hay đêm.
Hệ thống tác chiến điện – điện tử hiện đại
Su-34 được áp dụng rất nhiều công nghệ điện tử hàng không tiên tiến. Radar của Su-34 có khả năng phát hiện mục tiêu ở cự ly 250 km, lập bản đồ mặt đất ở cự ly tới 150 km, mục tiêu mặt đất cỡ lớn có thể được phát hiện ở cự ly 250 km. Radar có thể đồng thời bám đến 10 mục tiêu và tấn công 4 mục tiêu trong số đó.
Ngoài ra, mục tiêu bay có diện tích phản xạ radar cỡ 3m2 có thể bị Su-34 phát hiện từ cự ly 120 km, cho phép Su-34 có được khả năng không chiến tầm xa khá tốt, dù nó được thiết kế chủ yếu cho nhiệm vụ không kích mặt đất, mặt biển.
Tiêm kích đa năng Su-34.
Su-34 được trang bị 1 radar có khả năng giám sát, theo dõi các hệ thống điện – điện tử của đối phương ở khoảng cách 500km, cùng với phạm vi hoạt động rộng lớn cho phép Su-34 thiết lập một vùng tác chiến điện – điện tử có độ hiệu quả hàng nghìn km.
Trong trường hợp cần thiết một biên đội 2 – 4 chiếc Su-34 có thể thiết lập vùng vô hiệu hóa điện – điện tử, làm mù hoàn toàn hệ thống trinh sát điện tử của đối phương.
Minh chứng rõ ràng nhất cho sự hiệu quả của radar trên Su-34 cũng đã được thể hiện qua việc Nga chuyển các máy bay sang chiến trường Syria vào tháng 9/2015, bay qua không phận Iran – Irag mà NATO không hề hay biết.
Hệ thống trinh sát điện – điện tử trên Su-34 còn cho phép nó trở thành 1 chiếc máy bay chỉ huy cảnh báo sớm trên chiến trường (mini – AWACS) khi cần thiết, điều mà KQVN đang còn thiếu và nên sớm được trang bị
Nhưng trên hết, Su-34 nếu được mua sẽ thay thế khoảng trống của Su-22M4 để lại và đảm nhiệm tạm thời vị trí máy bay mini – AWACS cho biên đội tác chiến trên không.
Tiêm kích bom Su-22 mang được một số loại tên lửa tương đối hiện đại.
Khả năng mang vũ khí đa dạng và phù hợp với trang bị đang có trong biên chế KQNDVN
Su-34 có thể mang hầu hết những vũ khí mà KQVN hiện đang có trong biên chế. Bên cạnh đó, khả năng tích hợp vũ khí, trang bị mới lên Su-34 cũng được khẳng định là cực kì dễ dàng khi nó sử dụng hệ thống điện – điện tử theo dạng modul tích hợp có khả năng tùy biến theo yêu cầu của nhiệm vụ.
Độ chính xác và tin cậy của hệ thống điều khiển vũ khí trên Su-34 cũng là ưu điểm quan trọng giúp nó trở thành lựa chọn xứng đáng thay thế vị trí của Su-22M4. Nó có khả năng tiêu diệt các mục tiêu mặt đất ở cự li từ 20 – 50km với bom và tên lửa có điều khiển.
Khả năng thao diễn và hủy diệt mục tiêu chính xác đã được chứng minh khi giành được ưu thế lớn trong cuộc chiến chống lại ISIS tại Syria vừa qua
Tiêm kích đa năng Su-34.
Vị trí quan trọng cần loại máy bay mới thay thế nhiệm vụ Su-22M4
Hiện nay, sau khi MiG-21 bị loại biên và Su-22M4 đang sắp hết niên hạn bay, thì khoảng trống của MiG-21 để lại được Su-30MK2 tạm thời đảm nhiệm, vì nhiệm vụ gần như tương đương nhau, giữa tiêm kích đánh chặn tầm ngắn MiG-21 với Su-30MK2 tiêm kích hạng nặng tầm xa.
Nhưng câu chuyện lại khác nếu Su-22M4 bị loại biên, thì vị trí tiêm kích bom chiến thuật tiền tuyến mà Su-22M4 để lại không loại máy bay tương tự đang có trong biên chế KQVN có thể gánh vác nổi. Điều đó bắt buộc Việt Nam phải trang bị loại máy bay mới.
Với những đặc tính kĩ chiến thuật và khả năng đảm nhiệm nhiều vị trí mà Su-34 đã thể hiện được trong thời gian qua, thì hoàn toàn có cơ sở để tin rằng KQVN sẽ sớm trang bị Su-34 sau khi Su-22M4 hết niên hạn sử dụng và bị loại biên như MiG-21.
Ngoài ra, bài toán thiếu hụt máy bay chỉ huy, cảnh báo sớm vẫn đang còn bỏ ngỏ, cần có lời giải trong dài hạn, thì Su-34 gần như là giải pháp tạm thời tốt nhất trong thời điểm hiện tại.
Nếu để thay hoàn toàn tiêm kích bom Su-22 bằng tiêm kích đa năng Su-34, thì số lượng phải mua mới sẽ không nhiều vì mỗi máy bay hiện đại này có thể đảm nhiệm sức chiến đấu của 3-5 máy bay cũ, thậm chí nhiều hơn. Do vậy, chỉ cần khoảng trên 20 chiếc Su-34 là đủ để giúp Không quân Việt Nam thay đổi căn bản về chất.