Diệp hạ châu hay còn được biết đến với tên cây cau trời là loại thảo mộc xuất hiện chủ yếu ở vùng nhiệt đới. Ở nước ta, loại câu này được trồng chủ yếu ở Lâm Đồng, Phú Yên… Diệp hạ châu có cành mỏng, phủ lá và cao tới khoảng 60cm. Hoa diệp hạ châu nhỏ, màu xanh lá và mọc bên dưới những chiếc lá.
Toàn bỏ cây bao gồm lá, thân và hoa đều có thể sử dụng làm thảo dược tốt cho cơ thể. Loại cây này giúp điều trị nhiều tình trạng bệnh lý liên quan đến tiêu hóa, gan và thận.
Theo y học cổ truyền, cây diệp hạ châu có vị ngọt đắng, tính bình, tác động vào hai kinh can và phế. Loại cây này có công dụng tiêu độc, thanh lọc gan, lợi mật, thông huyết và lợi tiểu. Bên cạnh đó, diệp hạ châu còn được dùng để điều trị viêm họng, mụn nhọt, viêm da thần kinh, viêm ruột gây tiêu chảy...
Với những lợi ích đó, diệp hạ châu đã được sử dụng làm thuốc trong suốt hàng nghìn năm qua. Loại thảo mộc này được sử dụng ở dạng trà, dùng tươi hoặc phơi khô, dùng dưới dạng chiết xuất lỏng, điều chế thuốc. Khoa học hiện đại đã chứng minh được nhiều lợi ích sức khỏe của diệp hạ châu:
Hạ đường huyết
Tác dụng hạ đường huyết của diệp hạ châu đã được chứng minh từ năm 1995. Theo đó, chỉ số đường huyết ở những bệnh nhân tiểu đường đã giảm một cách đáng kể khi cho uống loại thảo mộc này trong 10 ngày.
Bên cạnh đó, những nghiên cứu lần lượt vào năm 2010 và 2016 được đăng tải trên Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ cũng đã chỉ ra các chất chống oxy hóa có trong diệp hạ châu có thể cải thiện lượng đường trong máu khi đói và quản lý đường huyết nói chung.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng dùng chung diệp hạ châu với thuốc trị tiểu đường có thể khiến đường huyết hạ quá mức, vì vậy nên xin tư vấn từ các chuyên gia y tế trước khi sử dụng.
Cải thiện sức khỏe gan
Nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa cao, diệp hạ châu có thể giúp cải thiện chức năng gan và bảo vệ gan khỏi các tổn thương do các gốc tự do gây ra. Loại cây này được dùng trong các bài thuốc Đông y chữa viêm gan, vàng da.
Đồng thời, nghiên cứu năm 2016 cũng đã chứng minh loại thảo dược này có thể góp phần điều trị viêm gan B nhờ một số hoạt chất như phyllanthin, hypophyllathin và triacontanal.
Lợi tiểu, hỗ trợ điều trị sỏi thận
Diệp hạ châu được biết đến nhiều nhất nhờ chức năng chữa bệnh sỏi thận. Loại thảo mộc này có tính kiềm nên có thể ngăn ngừa sỏi thận có tính axit. Diệp hạ châu có chứa alkaloid, hoạt chất có thể giúp chống co thắt cơ vân, cơ trơn, do đó khá hiệu quả trong điều trị các bệnh về sỏi thận, sỏi mật.
Trong nghiên cứu trên 56 người bị sỏi thận, mỗi ngày 2 lần, họ được cho uống 1 cốc nước nóng pha với 4.5g diệp hạ châu. Kết quả cho thấy sỏi thận đã giảm kích thước và số lượng khoảng 2/3 so với ban đầu. Một số nghiên cứu nhỏ khác năm 2010 cũng đưa ra kết quả tương tự.
Hạ huyết áp
Một số nghiên cứu trên Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ đã chỉ ra diệp hạ châu có thể giúp thư giãn các mạch máu, nhờ đó làm giảm huyết áp.
Hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa
Diệp hạ châu có tác dụng kích thích sự thèm ăn và hỗ trợ tiêu hóa. Người Ấn Độ sử dụng loại cây này để chữa các bệnh như viêm gan, vàng da, kiết lỵ, táo bón, thương hàn và viêm đại tràng, đau dạ dày và các rối loạn tiêu hóa khác. Bên cạnh đó, chiết xuất diệp hạ châu cũng được chứng minh là có thể tiêu diệt vi khuẩn gây loét dạ dày do Helicobacter pylori.
Lưu ý khi sử dụng diệp hạ châu
Mặc dù có nhiều lợi ích, song một số người có thể bị dị ứng, dẫn đến tác dụng phụ như đau bụng, buồn nôn… Cần phối hợp cây diệp hạ châu với các vị thuốc khác, không nên uống một mình cây diệp hạ châu và không uông liên tục. Vậy nên cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi quyết định sử dụng loại thảo dược này. Phụ nữ có thai, đang cho con bú không nên sử dụng diệp hạ châu.