Viễn cảnh khốc liệt của quan hệ Mỹ - Trung

Các quan chức và nhà kinh tế Trung Quốc trong những tháng gần đây bất ngờ công khai thảo luận các kịch bản xấu nhất, trong đó nền kinh tế thứ hai thế giới bị loại khỏi hệ thống thanh toán bằng đồng USD hay Washington đóng băng hoặc hủy một phần khoản nợ trái phiếu khổng lồ mà Trung Quốc đang nắm giữ. Theo Reuters, viễn cảnh tàn khốc này từng được xem là xa vời nhưng giờ đây hoàn toàn khả dĩ.

Trước những lo ngại trên, giới chuyên gia ở Bắc Kinh kêu gọi củng cố sức ảnh hưởng toàn cầu của đồng nhân dân tệ để giảm phụ thuộc vào đồng bạc xanh. Ông Shuang Ding, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu kinh tế Trung Quốc tại Ngân hàng Standard Chartered (Anh) và từng là nhà kinh tế tại Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), cho biết: "Quốc tế hóa nhân dân tệ hiện là điều buộc phải làm với Trung Quốc. Mối đe dọa về sự tách rời tài chính Trung - Mỹ đang trở nên rõ ràng và hiện hữu".

Trong một tuyên bố được đưa ra hôm 9-8, Giám đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc Yi Gang cho rằng quá trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ đang diễn ra tốt đẹp khi các khu vực bên ngoài Trung Quốc thanh toán bằng nhân dân tệ đã tăng 36,7% trong nửa đầu năm 2020 so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, việc quốc tế hóa nhân dân tệ gặp rào cản từ các biện pháp kiểm soát vốn nghiêm ngặt của chính Trung Quốc và nguy cơ phản đối từ các quốc gia chỉ trích Bắc Kinh về nhiều vấn đề từ đại dịch Covid-19 cho đến việc áp đặt luật an ninh quốc gia tại Hồng Kông.

Mặc dù khó có khả năng tách biệt hoàn toàn hai nền kinh tế lớn nhất thế giới nhưng chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thúc đẩy một phần quá trình này trong các lĩnh vực then chốt liên quan đến thương mại, công nghệ và tài chính. Washington đã tung ra một loạt biện pháp trừng phạt Trung Quốc, bao gồm đề xuất cấm niêm yết đối với các công ty Trung Quốc không đáp ứng tiêu chuẩn kiểm toán của Mỹ, cấm các ứng dụng TikTok và WeChat thuộc các tập đoàn công nghệ Trung Quốc... Dự kiến ​​căng thẳng Mỹ - Trung tiếp tục leo thang trước thềm cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào ngày 3-11 sắp tới. Các nhà phân tích cho rằng bất kỳ động thái nào của Mỹ nhằm gạt Trung Quốc ra khỏi hệ thống đồng USD hoặc Bắc Kinh trả đũa bằng cách bán một lượng lớn trái phiếu chính phủ Mỹ có thể làm chao đảo các thị trường tài chính và gây tổn hại cho kinh tế toàn cầu.

Theo tờ South China Morning Post (Hồng Kông), nhà kinh tế học Dư Vĩnh Định thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc hôm 12-8 cho rằng kịch bản khả dĩ là Mỹ trừng phạt các ngân hàng Trung Quốc, như đã từng xảy ra vào năm 2012 đối với ngân hàng Kunlun của Bắc Kinh vì làm ăn với Iran. Ông Dư cho hay việc cấm các ngân hàng Trung Quốc giao dịch với hệ thống tài chính của Mỹ chỉ là một trong nhiều biện pháp Washington có thể gây thiệt hại cho Trung Quốc trong lĩnh vực tài chính. Chuyên gia này cũng không loại trừ khả năng Mỹ thu giữ tài sản ở nước ngoài của Trung Quốc nếu xung đột nổ ra. Theo ông Dư, chiến lược "lưu thông kép" của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong đó tập trung vào thị trường nội địa, là lựa chọn đúng đắn trong bối cảnh rủi ro về phân tích tài chính và trừng phạt.