Khi một cặp đôi tầm tuổi ngoài 60 bước vào quầy tự thanh toán tại siêu thị Walmart ở Thâm Quyến, trung tâm công nghệ cao của Trung Quốc, người phụ nữ rút điện thoại ra thanh toán thay cho việc rút ví tiền như bình thường.
Thực ra điều này cũng chẳng có gì khác thường ở một đất nước mà đã có quá nhiều người sử dụng các phần mềm thanh toán kiểu như Alipay. Tuy nhiên lần này có điểm khác, cặp đôi này tham gia vào chương trình thử nghiệm đồng nhân dân tệ số của chính phủ Trung Quốc.
Cặp đôi mua vài chai nước tẩy rửa và một số mặt hàng khác, quét mã QR để thanh toán, gói hàng lại và đi về. “Tôi thường sử dụng điện thoại thông minh để trả tiền, nhưng làm bằng cách này tôi cảm thấy an toàn hơn”, người phụ nữ nói.
Chính quyền Bắc Kinh đang tiến gần hơn đến mục tiêu phát hành đồng nhân dân tệ số trước Olympic Bắc Kinh năm 2022, động thái mà theo nhiều chuyên gia phân tích tài chính là tiến gần hơn một bước để siết chặt kiểm soát giao dịch tài chính của người dân.
Lo lắng về khả năng bị tụt lại, chính phủ các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới G7 đã đẩy mạnh việc thiết lập khung pháp lý và nâng cao tính minh bạch trong quá trình tạo ra hệ thống thanh toán số.
Trong đợt thử nghiệm bắt đầu từ ngày thứ Hai tuần này, chính quyền thành phố Thâm Quyến phân phối 10 triệu nhân dân tệ tức khoảng 1,5 triệu USD tiền số cho khoảng 50.000 người dân được lựa chọn trên cơ sở ngẫu nhiên.
Như vậy, mỗi người dân sẽ có 200 nhân dân tệ tức khoảng 30USD để chi tiêu tại bất kỳ điểm nào thuộc hệ thống các nhà hàng và cửa hàng thuộc danh sách được lựa chọn.
Đợt thử nghiệm kết thúc vào ngày thứ Hai tuần tới. Chính phủ Trung Quốc cũng đã thực hiện một số thử nghiệm đồng tiền số khác trong lĩnh vực công trước đây, tuy nhiên đây là lần đầu tiên họ thử nghiệm với người dân thường. Người dân không mất khoản phí nào để tham gia vào chương trình. Hơn 1,91 triệu người dân đã tham gia, tỷ lệ được chấp thuận tham gia chưa đầy 3%.
Nhìn chung, dự án đồng nhân dân tệ số của Trung Quốc giúp cho đồng nhân dân tệ có tính quốc tế cao và thân thiện hơn với người dùng hơn. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia phân tích cho rằng nó cũng giúp cho giới chức Trung Quốc kiểm soát tốt hơn dòng tiền.
Năm 2018, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) đã khởi động nền tảng thanh toán NetsUnion, đây là hệ thống xử lý giao dịch trung tâm mà mỗi hệ thống thanh toán di động đều buộc phải đăng ký và chịu sự kiểm soát. Điều đó cũng có nghĩa rằng xét về mặt kỹ thuật, giới chức sẽ hoàn toàn có thể kiểm soát được các giao dịch.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã khẳng định mong muốn phát triển đồng nhân dân tệ số trong bài phát biểu mới đây nhất của ông tại buổi lễ kỷ niệm 40 năm đặc khu kinh tế Thâm Quyến.
Trước đó vào ngày thứ Ba, trong buổi họp của Bộ trưởng Tài chính và đại diện Ngân hàng Trung ương các nước công nghiệp phát triển G7, chính trị gia các nước đã bàn luận rất nhiều về việc phát triển các dịch vụ thanh toán số.
Khi được hỏi về dự án đồng tiền số của Trung Quốc, Bộ trưởng Tài chính Nhật Taro Aso thể hiện sự hoài nghi: “Đó có phải là cái khiến tôi hỏi: “Này người Trung Quốc, các ông sẽ xử lý thế nào về vấn đề minh bạch?”.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Haruhiko Kuroda cũng thể hiện quan điểm tương tự.
“Nếu có nước nào đó ngoài G-7 phát hành đồng tiền số, việc đó cần phải làm theo cách đảm bảo tối đa sự minh bạch”, ông Kuroda nói với các phóng viên.
Nếu đồng nhân dân tệ số được chấp thuận trên khắp thế giới thông qua thương mại và nhiều kênh khác, nó có thể tác động đến vị thế của đồng USD trong vai trò đồng tiền của toàn cầu.
Các quy định cấm giao dịch bằng đồng USD cũng sẽ mất đi tính hiệu lực. Còn nếu từ góc độ công nghệ, nếu đồng nhân dân tệ số trở thành chuẩn mực quốc tế, việc các nước khác phát hành đồng tiền số cũng sẽ chịu không ít cản trở.