Vì sao nhiều người có xu hướng ăn cùng một món vào các bữa sáng?

Đối với nhiều người, bữa sáng được xem là bữa ăn quan trọng nhất nhưng cũng kém thú vị nhất trong ngày. Các lựa chọn cho bữa sáng thường phản ánh nhu cầu thiết thực: thực phẩm cho bữa sáng thường đơn giản, nhanh chóng, dễ chế biến và dễ ăn, đồng thời có giá trị tăng cường calo giúp phục hồi cơ thể và não bộ sau một đêm nghỉ ngơi.

Các nhà khoa học phát hiện ra rằng, khi tìm thấy một lựa chọn ưa thích dành cho bữa sáng, nhiều người thường gắn bó với nó, thậm chí ngày này qua ngày khác.

Những yếu tố tác động

Theo nhà báo chuyên về sức khỏe tại Mỹ Mindy Weisberger, các nhà phân tích gần đây đã đánh giá thói quen ăn uống hàng ngày của hàng nghìn đối tượng nghiên cứu ở Mỹ và Pháp, kết quả cho thấy mọi người liên tục ăn cùng một món vào bữa sáng, nhưng họ rất vui khi làm điều đó. Đáng nói, khi những người này ngồi ăn trưa hoặc ăn tối, họ lại mong đợi sự đa dạng hơn và muốn có những trải nghiệm thú vị hơn.

Tại sao nhiều người lại hài lòng khi ăn cùng một món ăn vào mỗi bữa sáng? Các nhà khoa học cho rằng yếu tố tâm lý, sinh học và văn hóa đã định hình kỳ vọng của chúng ta đối với các bữa ăn. Những yếu tố đó - kết hợp với sự nhiệt tình của chúng ta trong việc ăn uống - sẽ có tác động khác nhau tùy thuộc vào thời gian trong ngày.

Trong suốt cả ngày lẫn đêm, cơ thể chúng ta luôn tuân theo nhịp sinh học. Theo Viện Khoa học Y khoa Quốc gia Mỹ, chu kỳ 24 giờ này chi phối những thay đổi về thể chất, tinh thần và hành vi của chúng ta.

Ví dụ, lịch trình ngủ điển hình ở người tuân theo nhịp sinh học sẽ liên quan tới ánh sáng. Hàng chục nghìn tế bào thần kinh trong não sẽ điều chỉnh cái gọi là "đồng hồ sinh học" để chúng ta cảm thấy buồn ngủ vào ban đêm và tỉnh táo hơn khi mặt trời mọc vào ban ngày.

Nhịp sinh học cũng ảnh hưởng đến lịch trình ăn uống của chúng ta. Theo nghiên cứu công bố trên tạp chí Appetite số tháng 1 năm 2022, các nhà khoa học đã chỉ ra mối liên hệ giữa nhịp sinh học với sự biến đổi trong mức độ đa dạng của bữa ăn, cũng như lượng thức ăn mà mọi người tiêu thụ trong mỗi bữa.

Nhóm nghiên cứu đã đặt câu hỏi liệu các yếu tố tâm lý liên quan đến nhịp sinh học có ảnh hưởng đến những gì mà mọi người ăn vào bữa sáng, bữa trưa và bữa tối hay không.

Ông Romain Cadario - tác giả chính của nghiên cứu, đồng thời Phó Giáo sư tại Trường quản lý Rotterdam, Đại học Erasmus (Hà Lan) cho hay: "Tôi là người Pháp, tôi thường tìm kiếm sự đa dạng trong những món ăn mà tôi thưởng thức, đây là điều được xã hội ẩm thực Pháp coi trọng. Tuy nhiên, tôi lại ăn cùng một món ăn vào bữa sáng mỗi ngày. Nhận ra điều này, tôi và các tác giả khác của nghiên cứu bắt đầu đặt câu hỏi về hành vi đó".

Thực tế và Thỏa mãn

Phó Giáo sư Cadario, cùng Giáo sư Carey Morewedge (đồng tác giả nghiên cứu) tại Trường Kinh doanh Questrom, Đại học Boston đã đọc lại các nghiên cứu trước đây và xác định ra 2 mục tiêu chi phối lựa chọn bữa ăn: Tính thiết thực (điều tối quan trọng) và sự khoái lạc (trong đó mức độ thỏa mãn quan trọng hơn cả).

Nhóm nghiên cứu đã tiến hành phân tích dữ liệu thu thập từ một nhóm gồm 1.275 tình nguyện viên người Mỹ và một nhóm khác gồm 2.624 tình nguyện viên người Pháp để tìm ra mô hình chung trong các trải nghiệm ăn uống. Những tình nguyện viên này đã chủ động cung cấp những gì họ lựa chọn trong các bữa ăn khác nhau.

Kết quả cho thấy trong cả hai nhóm, có tới 68% số người tham gia ăn cùng một món vào bữa sáng ít nhất 2 lần trong tuần. Người Pháp làm điều đó thường xuyên hơn người Mỹ (tỷ lệ tương ứng là 73% và 52%).

Trong khi đó, chỉ 9% số người lặp lại món ăn vào bữa tối. Sự lặp lại này chiếm tỷ lệ cao hơn ở người Mỹ (16%) so với người Pháp (6%).

Các yếu tố văn hóa ở Mỹ và Pháp có thể lý giải phần nào lý do mọi người ít tìm kiếm sự đa dạng hơn vào bữa sáng. Theo nhóm nghiên cứu, mô hình lao động tại các quốc gia này khiến nhiều người ít có thời gian để lựa chọn, chuẩn bị và tiêu thụ bữa sáng hơn so với bữa trưa hoặc bữa tối.

Nhịp sinh học cũng đóng góp một phần vào kết quả này. Mọi người có xu hướng tỉnh táo hơn vào đầu ngày, do đó họ sẽ dễ hài lòng với những lựa chọn ăn uống mà không buộc họ phải suy nghĩ quá nhiều. Tuy nhiên, tới trưa hoặc tối, khi năng lượng giảm xuống, họ sẽ thèm những món ăn mang tính kích thích hơn.

Nhóm nghiên cứu cho rằng các yếu tố tâm lý cũng có thể tác động tới nhịp sinh học để thúc đẩy mọi người tiếp tục một số lựa chọn nhất định cho các bữa ăn.

Cụ thể, vào đầu ngày, khi mức năng lượng cao hơn, mọi người sẽ có xu hướng theo đuổi các mục tiêu thiết thực, từ đó đưa ra những lựa chọn thực tế. Họ nhiều khả năng sẽ được dẫn hướng bởi tính thực tế, thay vì sự thỏa mãn, khi lựa chọn bữa ăn sáng. Từ đây, họ sẽ có xu hướng tìm một món ăn ưa thích vào bữa sáng, sau đó ăn đi ăn lại cùng một món này.

Khi thời gian trong ngày trôi qua, năng lượng dần cạn kiệt, tầm quan trọng của các mục tiêu thiết thực sẽ dần giảm đi. Tìm kiếm niềm vui trở thành điều quan trọng hơn. Con người khi đó sẽ có xu hướng tìm kiếm sự đa dạng về mùi vị và kết cấu.

Ngày cuối tuần khác biệt

Mặc dù các yếu tố văn hóa, sinh học và tâm lý đích thực có tác động tới việc đặt ra mục tiêu thiết thực cho bữa sáng nhưng Giáo sư Morewedge cũng lưu ý rằng, "chúng ta vẫn có thể theo đuổi niềm vui và sự đa dạng nếu chúng ta đặt tâm trí vào nó".

Thật vậy, kết quả phân tích nhật ký bữa ăn của những người tham gia nghiên cứu cho thấy, vào cuối tuần, khi mọi người mong đợi bữa sáng trở nên ngon miệng hơn, họ thường đưa vào thực đơn bữa sáng nhiều món ăn hơn.

Phó Giáo sư Cadario cho biết, bằng cách đa dạng hóa một cách có ý thức lựa chọn món ăn vào bữa sáng các ngày trong tuần (dù có thể mất thêm chút công sức), mọi người có thể khiến cho bữa sáng của mình trở nên thú vị hơn rất nhiều, từ đó thiết lập nhịp điệu tích cực hơn cho khoảng thời gian còn lại trong ngày.

"Một chút niềm vui vào buổi sáng sẽ giúp bạn bắt đầu ngày mới thuận lợi" - Ông Cadario nhấn mạnh.