Việt Nam "để mắt" máy bay P-3C của Nhật Bản
Theo tạp chí Diplomat, do những diễn biến phức tạp ở Biển Đông, trong ít nhất 2 năm trở lại đây, Việt Nam đang khẩn trương củng cố năng lực an ninh hàng hải.
Hà Nội đã có những bước tiến cụ thể, tiêu biểu như việc tiếp nhận 5 trong số 6 tàu ngầm lớp Kilo mua từ Nga.
Đáng kể hơn là, những nỗ lực của Hà Nội nhằm thuyết phục Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương đã gặt hái được thành quả vào tháng trước. Trong chuyến thăm tới Việt Nam, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm.
Mặc dù có thông tin Hà Nội mong muốn mua một số khí tài Mỹ như máy bay chiến đấu F-16 Viper, máy bay tuần thám biển P-3 Orion và thiết bị ISR (tình báo - giám sát - trinh sát) nhưng tính khả thi về mặt tài chính của những thỏa thuận này vẫn là một dấu hỏi.
Máy bay tuần thám P-3C của Nhật Bản.
Số tiền 2 triệu USD Mỹ hỗ trợ cho Việt Nam theo chương trình Sáng kiến An ninh Hàng hải (MSI) sẽ không đủ để Hà Nội tiến hành các thỏa thuận lớn như mua máy bay tuần tra P-3 Orion, trong khi đây là phương tiện có thể thay đổi năng lực tác chiến chống ngầm và khả năng nắm bắt các vấn đề hàng hải (MDA) của Việt Nam về cơ bản.
Không ngạc nhiên khi Hà Nội chuyển hướng để mắt tới máy bay P-3 đã qua sử dụng của Nhật Bản. Tờ Nikkei Asian Review cho hay, Hà Nội đang đặc biệt cân nhắc khả năng mua các máy bay cũ rẻ hơn từ Lực lượng Phòng vệ biển Nhật Bản (JMSDF).
Mặc dù không rõ giá thành cụ thể của một chiếc P-3C cũ trong JMSDF là bao nhiêu nhưng một chiếc P-3C đã qua sử dụng của Mỹ sau khi tân trang sẽ có giá vào khoảng 80 triệu USD/chiếc.
Theo bản báo cáo Không quân Thế giới của tờ Flight Global trong năm 2015, hiện JMSDF có khoảng 73 chiếc P-3.
Nhật Bản có thể hỗ trợ tài chính cho Việt Nam mua P-3C
Diplomat nhận định, Việt Nam có thể thấy thoải mái khi lựa chọn Nhật Bản, do cả 2 phía đã có mối quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng từ khi ông Shinzo Abe trở thành Thủ tướng Nhật Bản vào năm 2006.
Không lâu sau khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam vào năm 2014, Nhật Bản đã tuyên bố sẽ cung cấp cho Việt Nam 6 tàu tuần tra biển trong khuôn khổ gói viện trợ 500 triệu yen.
Tiếp đó, tháng 4 vừa qua, các tàu chiến Nhật Bản đã lần đầu tiên tới thăm cảng Cam Ranh của Việt Nam.
Hai tàu hộ vệ của Nhật Bản cập cảng quốc tế Cam Ranh trưa 12-4, bên trái là tàu JS Ariake, bên phải là tàu JS Setogiri. Ảnh: Tuổi Trẻ
Theo Diplomat, có lý do để tin rằng Tokyo sẵn sàng hợp tác về giá cả và thậm chí còn có thể hỗ trợ tài chính để Việt Nam mua máy bay P-3C của JMSDF.
Lý do lớn nhất là vì kể từ khi tái đắc cử cương vị Thủ tướng Nhật Bản vào năm 2012, ông Abe đã tuyên bố mục tiêu của Tokyo là trở thành quốc gia "tiên phong" đóng góp vào nền hòa bình và an ninh trong khu vực.
Dưới thời ông Abe, Nhật Bản đã tỏ rõ sự quan tâm tích cực đối với các vấn đề ở Biển Đông, vùng biển đóng vai trò quan trọng đối với Tokyo trong các hoạt động thương mại, mặc dù có phần xa xôi về địa lý.
Ngoài ra, do mới nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu vũ khí sát thương tự áp đặt nhiều thập kỷ qua nên Nhật Bản đang tìm kiếm khách hàng.
Tokyo tỏ ra thất vọng khi vào mùa xuân năm nay, Australia đã trao hợp đồng cung cấp tàu ngầm trị giá 50 tỷ AUD cho Pháp, thay vì tập đoàn Kawasaki và Mitsubishi của Nhật Bản.
Mặc dù thỏa thuận cung cấp các máy bay P-3 cho Việt Nam sẽ không có quy mô như vậy nhưng nó sẽ giúp Nhật Bản khởi động trên con đường phát triển bình thường của một "người khổng lồ" trong lĩnh vực quốc phòng.
Trước đó, Nhật Bản đã đàm phán cung cấp cho Ấn Độ các thủy phi cơ ShinMaywa US-2 nhưng thỏa thuận này chưa có kết quả.
Theo Diplomat, Việt Nam không phải là quốc gia Đông Nam Á duy nhất để mắt tới các thiết bị quân sự của Nhật Bản. Đầu tháng 6 năm nay, tờ Nikkei Asia Review cho hay, Thái Lan đang cân nhắc khả năng mua máy bay tuần tra biển P-1 cùng thủy phi cơ US-2 của Nhật Bản.
Tokyo cũng đang đàm phán thỏa thuận tương tự với Malaysia và Indonesia. Cho tới nay, nước này mới đạt được thỏa thuận quốc phòng với một quốc gia Đông Nam Á, đó là Philippines.
Theo hợp đồng này, Nhật Bản sẽ cho Philippines thuê các máy bay huấn luyện TC-90 có khả năng thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, cứu nạn khi có thảm họa, hỗ trợ các hoạt động cứu trợ nhân đạo, các nhiệm vụ trinh sát và cảnh báo.