Vì sao người xưa nói 'lợn không mua thịt cổ, cá không mua cá diếc'?

Người xưa có cả kho kinh nghiệm về lựa chọn thực phẩm khi đi chợ nhằm chọn được những nguyên liệu ngon, tươi, an toàn cho bữa cơm gia đình. "Thịt lợn không mua thịt cổ, cá không mua cá diếc" là một trong những lời khuyên được lưu truyền trong dân gian.

Vì sao người xưa nói 'Thịt lợn không mua thịt cổ, cá không mua cá diếc'?

Về vế "thịt lợn không mua thịt cổ", kinh nghiệm của người xưa khá phù hợp với quan điểm khoa học hiện đại. Đây là phần thịt nằm ở phía sau cổ của lợn, có nhiều hạch bạch huyết, nơi chứa nhiều vi khuẩn, virus và độc tố.

Ngoài ra, thịt cổ lợn cũng có hàm lượng chất béo cao, nếu ăn nhiều sẽ gây tăng mỡ máu, dẫn đến các bệnh tim mạch và tăng nguy cơ đột quỵ, rất nguy hiểm cho sức khỏe. Do đó người nội trợ nên hạn chế mua thịt cổ lợn về chế biến dù phần này có giá rẻ hơn hẳn những phần khác.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (nguyên giảng viên khoa Công nghệ Thực phẩm, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) cũng khẳng định, cổ lợn là một trong những bộ phận không nên ăn. Khi lợn bị giết, vùng cổ là nơi có rất nhiều máu tích tụ. Đây cũng là vùng hay bị tiêm thuốc của con lợn. Cổ cũng là nơi có số lượng lớn hạch bạch huyết và các tuyến trao đổi chất, là nơi chứa các chất độc cũng như xác vi khuẩn, virus. Phần thịt này vì thế kém lành mạnh hơn.

Còn vì sao “mua cá không mua cá diếc”? Cá diếc là loại cá nước ngọt có thịt mềm, thơm ngọt, lành tính, có lợi cho sức khỏe nhưng lại nhiều xương dăm và rất ít thịt, vì thế người xưa không đánh giá cao.

Điều kiện kinh tế ngày xưa rất khó khăn, các gia đình thường không đủ điều kiện mua nhiều thịt, cá. Vì thế khi mua cá, người ta thường không ưu tiên cá diếc mà thích mua những loại nhiều nạc để cùng một lượng cá, các thành viên trong gia đình gỡ được nhiều thịt hơn để "đưa cơm". Việc mua cá diếc về ăn bị coi là lãng phí.

Mặt khác, cũng do thực phẩm giàu đạm là thứ quý hiếm, thịt, cá hay các đồ ăn ngon khác thường được dành cho người già, trẻ em là chính. Trong khi đó, cá diếc đã ít thịt lại còn nhiều xương, không phù hợp với người già hay trẻ nhỏ vì nếu bị hóc xương sẽ rất nguy hiểm.

Ngày nay, khi người dân có điều kiện sống tốt hơn, đối với thực phẩm thì coi trọng nhất yếu tố dinh dưỡng và hương vị, do đó cá diếc lại rất được ưa chuộng. Theo Đông y, cá diếc vị ngọt, tính bình, có tác dụng kiện tỳ, bổ vị, điều khí, trừ thấp, giúp ăn ngon miệng, phòng chống lạnh bụng, lợi tiểu, tiêu thũng, cầm máu... Loại cá này được dùng chế biến thành những món ăn bài thuốc dành cho phụ nữ băng huyết, thai phụ mệt mỏi do tỳ vị hư yếu...

Cá diếc có hương vị thơm ngon, chế biến được thành nhiều món ăn khoái khẩu như rán, kho, nấu canh... Do đó, câu "Thịt lợn không mua thịt cổ, cá không mua cá diếc" mà người xưa truyền đạt chỉ đúng một nửa.

Cách chọn mua thịt lợn ngon

Để mua thịt lợn ngon, bạn hãy ấn ngón tay vào thịt và quan sát, nếu không có vết lõm hay bị dính tay thì đó là thịt tươi. Nếu mua thịt trong siêu thị, bạn nên chọn những miếng khô ráo, chưa rỉ nước ra khay hay bao gói. Thịt không nên quá mềm khi được bảo quản trong ngăn lạnh.

Dựa vào màu sắc thịt, bạn cũng có thể chọn được miếng ngon nhất. Nếu màng thịt bên ngoài khô, có màu đỏ tươi hay đỏ sẫm thì đó là miếng thịt tươi. Miếng thịt ôi thiu sẽ có màu nâu, xám, đỏ thâm hay xanh nhạt.

Đường vân chất béo trên bề mặt miếng thịt càng rõ thì càng ngon. Tuy nhiên, bạn không nên chọn miếng thịt lợn có đường vân mỡ lớn vì thịt dễ bị cứng. Còn thịt bò hay gà còn non sẽ có vân màu trắng, những con già lại có vân mỡ màu vàng.

Cách chọn mua cá diếc ngon

Hiện nay, ngoài cá diếc tự nhiên, trên thị trường còn có cá diếc lai tạo với tốc độ sinh trưởng nhanh gấp 3 lần cá diếc thông thường. Tuy không thể tự sinh sản, loại cá diếc này có khả năng kháng bệnh mạnh, chịu được tình trạng thiếu oxy và nhiệt độ thấp.

Đặc biệt, kích thước cá diếc lai có thể rất lớn, nhiều con to gấp ba lần cá diếc thường. Vì vậy, muốn mua loại cá diếc thuần tự nhiên (chưa lai tạo), bạn không nên tham mua cá quá to. Cá diếc tự nhiên có mùi vị thơm, ngọt hơn hẳn.

Cá diếc tự nhiên có giá đắt, còn cá diếc lai rẻ hơn nhiều.