Theo rất nhiều nghiên cứu, nền văn minh Maya sụp đổ trong khoảng thời gian từ năm 800 đến năm 1000 sau Công nguyên. Nhưng câu chuyện về sự sụp đổ của nền văn minh Maya thực tế phức tạp hơn nhiều.
Ngày nay người Maya vẫn còn ở đây
Người Maya vẫn còn ở đây cho đến ngày nay. Lisa Lucero, giáo sư nhân chủng học và nghiên cứu thời trung cổ tại Đại học Illinois ở Urbana-Champaign, Mỹ cho biết: “Đó là hệ thống chính trị Maya sụp đổ, chứ không phải xã hội của người Maya. Hơn 7 triệu người Maya sống ngày nay ở Trung Mỹ và hơn thế nữa chứng thực điều này."
Người Maya cổ đại không có một nhà lãnh đạo trung tâm, giống như một hoàng đế ở La Mã cổ đại, và không được thống nhất thành một nhà nước duy nhất. Thay vào đó, nền văn minh Maya cổ đại bao gồm nhiều bang nhỏ, mỗi bang tập trung xung quanh một thành phố.
Mặc dù các thành phố này có những điểm tương đồng về văn hóa và tôn giáo, nhưng mỗi thành phố đều có những nhà lãnh đạo địa phương của riêng mình, một số có quyền lực hơn những thành phố khác.
Không có sự sụp đổ duy nhất cho các chính thể này; thay vào đó, một số thành phố của Maya đã thăng trầm vào những thời điểm khác nhau, một số trong khoảng thời gian 800 đến 1000, và một số sau đó, theo các học giả.
Chẳng hạn, trong khi các khu vực ở miền nam Mesoamerica, chẳng hạn như Tikal ở nơi ngày nay là Guatemala, suy giảm trong thế kỷ thứ tám và thứ chín do các vấn đề môi trường và bất ổn chính trị, dân số tăng ở các khu vực khác.
"Sự sụp đổ không phải là một thuật ngữ nên được áp dụng phổ biến cho người Maya. Khu vực Maya rộng lớn, với nhiều chính thể và môi trường, và nhiều ngôn ngữ đã được sử dụng trong gia đình Maya," Marilyn Masson, giáo sư và chủ nhiệm bộ môn nhân chủng học tại Đại học Albany, Đại học Bang New York , Mỹ cho biết.
Masson cho biết thêm: “Người Mayapan có các lãnh chúa, linh mục, hàng trăm cuốn sách chữ tượng hình tôn giáo, thiên văn học phức tạp và đền thờ các vị thần. Phần lớn những gì chúng ta biết về tôn giáo Maya trước đây đến từ những cuốn sách được viết vào thời của người Maya và từ những quần thể hậu duệ đã gặp gỡ và sống sót sau khi tiếp xúc với châu Âu."
Trong khi Mayapán từ chối trước khi tiếp xúc với châu Âu, một phần do chiến tranh, một địa điểm khác trên Bán đảo Yucatán có tên là Ti'ho đang phát triển vào thời điểm người châu Âu đến, Masson cho biết.
Các quốc gia Maya vẫn tiếp tục tồn tại ngay cả sau khi khu vực này bị tàn phá bởi chiến tranh và dịch bệnh do các cuộc chinh phục của người châu Âu ở Trung Mỹ.
Mặc dù các thành phố và tiểu bang cổ điển của Maya đã sụp đổ, và văn hóa đã biến đổi, nhưng các hậu duệ của người Maya vẫn tồn tại ở đây.
Tại sao nền văn minh Maya suy tàn?
Sự kết hợp của các vấn đề chính trị và môi trường thường được cho là nguyên nhân dẫn đến sự suy tàn của các thành phố Maya.
Lucero cho biết: “Phân tích các speleothems, hoặc cấu trúc đá trong các hang động như nhũ đá và măng đá, cho thấy một số đợt hạn hán nghiêm trọng kéo dài nhiều năm xảy ra từ năm 800 đến năm 930 ở khu vực phía nam Mesoamerica.
Và vì các vị vua quyền lực nhất của Maya dựa vào các hồ chứa nước đô thị để thu hút nông dân thần dân trong mùa khô hàng năm để tiếp cận với nước uống sạch, lượng mưa giảm đồng nghĩa với việc mực nước giảm, mùa màng thất bát và các vị vua mất quyền lực. Hơn nữa, lượng mưa ngày càng giảm càng làm trầm trọng thêm bất kỳ vấn đề nào mà các vị vua đang gặp phải.
Thực tế là những người cai trị Maya thường liên kết quyền lực của họ với các vị thần đã tạo ra nhiều vấn đề chính trị hơn. Justine Shaw, giáo sư nhân chủng học tại Đại học Redwoods, cho biết những vấn đề mà người Maya phải chịu đựng do hạn hán khiến người dân mất lòng tin vào những người cai trị của họ, không chỉ là mất lòng tin vào chính phủ khi những người cai trị của bạn bị ràng buộc chặt chẽ với các vị thần.
Hạn hán, kết hợp với bất ổn chính trị, cũng sẽ làm gián đoạn nông nghiệp, việc duy trì hệ thống trữ nước và dẫn đến việc những người cai trị Maya lãng phí tài nguyên vào chiến tranh.
Sau khi nhà nước Maya cuối cùng bị người Tây Ban Nha chinh phục vào năm 1697, người Maya tiếp tục chịu đựng sự phân biệt đối xử và đôi khi nổi dậy chống lại Tây Ban Nha và các chính phủ nắm quyền sau khi chế độ thực dân Tây Ban Nha chấm dứt vào năm 1821.
