Theo chuyên gia phân tích Maya Carlin tại Trung tâm Chính sách An ninh (Mỹ), Israel được coi là một siêu cường mini vì nhiều lý do. Lực lượng đặc biệt của họ được đánh giá là một trong những lực lượng thiện chiến nhất trên thế giới.
Không có quốc gia nào thành thạo các hoạt động bí mật như Israel. Lực lượng đặc biệt của nhà nước Do Thái bao gồm các đơn vị chuyên môn cao hoạt động trong nước, trong khu vực và tại nước ngoài. Họ đảm trách các nhiệm vụ thu thập thông tin tình báo, chống khủng bố, cứu hộ...
Nói chung, lực lượng đặc biệt Israel chịu trách nhiệm duy trì an ninh của đất nước bằng cách ngăn chặn các đối thủ của nhà nước Do Thái và các tổ chức khủng bố lân cận có cơ hội bổ sung thêm lực lượng.
Trong khi lực lượng phòng vệ Israel chủ yếu đảm nhiệm các hoạt động chiến đấu trong thời chiến hoặc trong các cuộc giao tranh nhỏ lẻ thì lực lượng đặc nhiệm không bao giờ ngừng hoạt động, ngay cả trong thời bình.
Lịch sử hình thành
Lịch sử của lực lượng đặc biệt Israel được hình thành từ trước khi quốc gia này thiết lập được nền độc lập vào năm 1948. Cuối Thế chiến I, Israel nằm dưới sự thống trị của Anh. Trong suốt những năm 1920, các cuộc đụng độ giữa công dân Do Thái và Ả Rập ở Palestine đã bùng nổ dẫn tới bạo lực nhưng lực lượng Anh không muốn can dự.
Trong cuộc bạo động đặc biệt đẫm máu xảy ra vào năm 1921 tại thành phố cổ Jerusalem, quân đội Anh đã buộc phải rút lui mà không thể chấm dứt bạo lực. Lúc này, các công dân Do Thái nhận ra rằng người Anh sẽ không bảo vệ họ. Nhận thức ấy sau đó đã thúc đẩy sự khởi đầu của một loạt phong trào phản kháng ngầm.
Các chiến binh Haganah năm 1936. Ảnh: Wiki
Lực lượng dân quân hoạt động hiệu quả nhất sau cuộc bạo động trên là Haganah. Đến năm 1941, tổ chức này đã thành lập các Đơn vị đặc nhiệm ngầm đầu tiên của Israel, gọi là Các biệt đội Smash.
Chuyên trách thực hiện các hoạt động bí mật để thu mua và chuyển giao vũ khí, Smash đã giúp bảo vệ các công dân Do Thái cho tới khi nhà nước Israel chính thức được thành lập.
Thủ tướng đầu tiên của Israel Ben-Gurion đã chuyển đổi Haganah thành Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) vào năm 1948. Do đất nước không còn nhu cầu đối với lực lượng phòng thủ ngầm mang tính bí mật nên các biệt đội Smash đã nhanh chóng tan rã.
Tuy nhiên, đến năm 1953, ông Ben-Gurion đã thành lập Đơn vị đặc nhiệm đầu tiên của Israel, gọi là Đơn vị Biệt kích 101. Bước sang năm 1954, đơn vị này được sáp nhập vào Tiểu đoàn nhảy dù 890 của Israel.
Mặc dù bị giải tán không lâu sau khi thành lập nhưng Đơn vị 101 đã mang đến những tác động đáng kể đối với lực lượng bộ binh của Israel trong những năm sau đó.
Đơn vị Biệt kích 101. Ảnh: Wiki
Sayeret Matkal - Đơn vị Trinh sát của Bộ Tổng tham mưu Israel - ra đời với tư cách như đơn vị đặc nhiệm tiếp theo của nhà nước Do Thái. Đơn vị tinh nhuệ này đã thực hiện các hoạt động mạo hiểm trong lãnh thổ của đối phương, tiến hành nhiều nhiệm vụ thành công trong những năm 1960, đầu 1970.
Sau cuộc Chiến tranh Sáu ngày năm 1967, Sayeret Matkal đã được điều chỉnh để thực hiện các nhiệm vụ chống khủng bố trong khu vực.
Cơ cấu hoạt động
Do bị bao vây bởi nhiều quốc gia thù địch nên Israel đã áp dụng hệ thống phân cấp lực lượng đặc biệt khá độc đáo.
Không giống như tổ chức phòng thủ của các quốc gia khác, nhà nước Do Thái không đi theo mô hình lực lượng đặc nhiệm tập trung.
Thay vào đó, mỗi lực lượng của quân đội Israel (Lục quân, không quân, hải quân, Bộ Tư lệnh phương Bắc và Cục tình báo Quân đội Israel) đều có các đơn vị đặc biệt hoạt động độc lập với nhau. Trong đó, Sayeret Matkal có lẽ là đơn vị đặc nhiệm được nhắc đến nhiều nhất của Israel.
Một binh sĩ thuộc đơn vị đặc nhiệm Sayeret Matkal. Ảnh: Wiki
Được giao nhiệm vụ chống khủng bố và giải cứu con tin bên ngoài biên giới Israel, Sayeret Matkal đã đứng sau một số hoạt động thuộc hàng 'táo bạo nhất' của Nhà nước Do Thái. Một trong những phi vụ nổi tiếng nhất diễn ra ở sân bay Entebbe ở Uganda năm 1976, trong đó Sayeret Matkal đã giúp giải cứu hơn 100 hành khách của hãng hàng không Air France từ chiếc máy bay bị không tặc.
Đơn vị đặc nhiệm nổi tiếng thứ hai của Israel là Duvdevan. Bộ phim truyền hình 'Fauda' trên Netflix đã được xây dựng dựa trên những hoạt động phức tạp và rủi ro cao mà đơn vị đặc nhiệm này được giao nhiệm vụ thực hiện.
Các binh sĩ thuộc Đơn vị đặc nhiệm Duvdevan trong một cuộc huấn luyện. Ảnh: IDF
Garret Machine, một cựu thành viên của đơn vị Duvdevan, đã kể lại như sau: "Duvdevan là đơn vị đặc biệt trong lực lượng phòng vệ Israel, trực thuộc Sư đoàn Bờ Tây.
Duvdevan được chú ý đặc biệt vì đã tiến hành nhiều hoạt động bí mật chống lại các chiến binh Palestine ở các khu đô thị Bờ Tây do Chính quyền dân tộc Palestine (PA) kiểm soát.
Trong các chiến dịch này, binh sĩ thuộc đơn vị Duvdevan thường lái các phương tiện dân sự đã được hoán cải và mặc quần áo của người dân Ả Rập để ngụy trang. Đơn vị có thể thực hiện các vụ bắt giữ, đột kích, ám sát có chủ đích và một loạt các hoạt động chiến tranh đô thị khác".
Theo chuyên gia Carlin, các đơn vị đặc nhiệm của Israel đóng vai trò quan trọng trong việc gìn giữ an ninh của đất nước Do Thái. Mặc dù rất nhiều hoạt động của các đơn vị này vẫn được bảo mật, nhưng thông tin về những đóng góp đáng kể của họ cho các sứ mệnh của Israel vẫn được công bố. Sự thiện chiến của họ cũng chính là lý do tại sao không có phía nào muốn đụng độ hay đối đầu với lực lượng đặc nhiệm Israel.