Tầm quan trọng của Idlib
Tỉnh Idlib là thành trì quan trọng cuối cùng của phe nổi dậy và các nhóm thánh chiến nỗ lực lật đổ Tổng thống Assad trong suốt 7 năm qua.
Liên Hợp Quốc cho biết, Idlib là nơi sinh sống của khoảng 2,9 triệu người, trong đó có 1 triệu trẻ em. Hơn một nửa số thường dân ở Idlib được di tản từ các khu vực khác trước đó do phiến quân kiểm soát.
Tỉnh này cũng giáp với Thổ Nhĩ Kỳ, về phía Bắc, nằm giữa các đường cao tốc chính chạy về phía Nam từ Aleppo tới Hama và thủ đô Damascus, và phía tây đến thành phố ven biển Latakia của Địa Trung Hải.
Vị trí của Idlib ở Syria. Ảnh: BBC.
Nếu lực lượng chính phủ chiếm được Idlib, khu vực do các nhóm phiến quân kiểm soát ở Syria sẽ chỉ còn rải rác trên khắp đất nước và có thể là tín hiệu thất bại cuối cùng.
Ai kiểm soát Idlib?
Idlib không bị kiểm soát bởi một nhóm duy nhất, mà là bởi một số phe đối lập chỉ huy tới 30.000 chiến binh.
Hayat Tahrir al-Sham (HTS), một liên minh thánh chiến liên quan đến al-Qaeda kiểm soát các địa điểm quan trọng trên khắp Idlib, bao gồm cả thủ phủ của tỉnh và biên giới Bab al-Hawa với Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhóm này bị Liên Hợp Quốc xếp là tổ chức khủng bố, ước tính có 10.000 chiến binh ở Idlib, bao gồm nhiều người nước ngoài.
Mặt trận Giải phóng Quốc gia do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn (NLF) là liên minh mạnh thứ hai đang kiểm soát Idlib, được thành lập vào năm nay bởi các nhóm khác muốn chống lại HTS. NLF bao gồm nhóm Hồi giáo Ahrar al-Sham và Lữ đoàn Nour al-Din al-Zinki, cũng như những chiến binh khác chiến đấu dưới ngọn cờ của phe đối lập Quân đội Syria Tự do.
Vì sao chính phủ Syria quyết định tấn công vào thời điểm hiện tại?
Cuộc xung đột đã lan rộng mạnh mẽ theo hướng có lợi cho Tổng thống Assad. Cuộc không kích của đồng minh Nga cùng sự hỗ trợ từ hàng ngàn chiến binh từ các đồng minh chính khác của Syria như Iran, đã giúp quân đội Syria đập tan các nhóm phiến quân nổi dậy ở những khu vực khác.
Vào ngày 30/8, Ngoại trưởng Walid Muallem tuyên bố ưu tiên của chính phủ hiện nay là "giải phóng" Idlib. Ông cho biết, muốn hạn chế thương vong dân sự và lấy lại lãnh thổ thông qua "thỏa thuận hòa giải", nhưng quyết tâm đánh bại HTS "bất chấp sự hy sinh".
Nga cũng tuyên bố rằng chính phủ Syria có mọi quyền "giải quyết các mối đe dọa khủng bố trên lãnh thổ của mình".
Điều gì sẽ xảy ra với những người sống ở Idlib?
Hoạt động quân sự toàn diện có thể gây hậu quả tàn khốc. Một quan chức nhân đạo cao cấp của Liên Hợp Quốc cảnh báo, cuộc tấn công vào Idlib có thể gây ra một thảm họa nhân đạo có quy mô chưa từng thấy trong cuộc khủng hoảng này.
800.000 người có thể lâm vào cảnh vô gia cư nếu cuộc tấn công Idilb diễn ra. Ảnh: BBC.
Liên Hợp Quốc dự báo, khoảng 800.000 người có thể lâm vào cảnh vô gia cư. Thổ Nhĩ Kỳ, nơi đã có hơn 3 triệu người Syria đang tị nạn, lo sợ một cuộc tấn công lớn có thể tạo ra một làn sóng di cư mới hướng tới biên giới của nước này.
Hiện giờ vẫn chưa biết liệu những người này có thể đi đâu nếu cuộc tấn công nổ ra bởi Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng cửa biên giới.
Cuộc tấn công Idlib có thể được ngăn chặn?
Đặc sứ của Liên Hợp Quốc tại Syria, Staffan de Mistura, đã kêu gọi Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ không vội vã tham gia vào trận chiến.
Ông đã đề xuất hai lựa chọn - để dành thời gian cho các cuộc đàm phán tiếp theo về một giải pháp chính trị; hoặc "cho phép và tạo điều kiện cho một hành lang nhân đạo đáng tin cậy để dân chúng có thể tạm thời di tản đến một khu vực an toàn hơn", nhiều khả năng là dưới sự kiểm soát của chính phủ.
Thổ Nhĩ Kỳ muốn Syria và Nga hoãn kế hoạch này, và các nhà lãnh đạo của ba nước sẽ gặp nhau tại Iran vào ngày 7/9 để thảo luận về tình hình.