PGS Hoàng Toàn Thắng – Viện Y học bản địa Việt Nam cho biết sốt là một phản ứng tự vệ của cơ thể con người. Nhưng sốt cao từ 400C trở lên và kéo dài có thể dẫn tới những hậu quả rất tai hại như sốt cao co giật, gây ra các biến chứng rối loạn điện giải.
Theo PGS Thắng, nguyên nhân phổ biến nhất gây hiện tượng sốt đó là do tình trạng cơ thể bị nhiễm khuẩn, nhiễm vi rút, cảm do thời tiết...
Sốt là sự tăng cao thân nhiệt quá mức bình thường (370C) làm cơ thể mệt mỏi, uể oải, kém ăn…rối loạn các chức năng sinh lý. Khi sốt nhịp tim tăng, thở mạnh cả về cường độ và tần số, cơ thể mất nước, điện giải nên trẻ đái ít, nước đái đỏ, đặc và khai…
Vì thế, cần cho trẻ em uống nhiều nước, tốt nhất là oresol, nghỉ nơi thoáng mát, cởi bớt quần áo… để giảm sốt cao rồi đưa trẻ đi khám ngay để xác định nguyên nhân gây sốt và điều trị theo nguyên nhân.
Cần theo dõi nhiệt độ của trẻ thường xuyên
Không nên vội vã dùng thuốc hạ sốt khi trẻ bị sốt. Theo PGS Thắng, cha mẹ cần phải có thái độ bình tĩnh, đo nhiệt kế, ghi lại theo dõi, thấy sốt trên 40 độ thì chườm nước ấm nơi động mạch đi qua như cổ, nách, bẹn và trán, lau mát thường xuyên.
Nếu cơn sốt không giảm mới tiếp đến bước xử lý dùng thuốc, đưa tới các cơ sở y tế để khám, chữa. Không nên vội vàng cho trẻ uống kháng sinh.
4 bài thuốc dân gian
Ngoài ra, có thể áp dụng các bài thuốc hạ sốt trong dân gian:
PGS Thắng cho biết bài thuốc này đều được ông và gia đình dùng trong nhiều năm nay để hạ sốt cho người lớn cũng như trẻ con.
Bài thứ nhất: Lá chanh và lá tía tô, mỗi thứ một nắm to. Tất cả đem rửa sạch vảy ráo nước rồi giã nát (bằng cối chày, bằng xay nghiền…) sau đó đổ vào một ít nước ấm rồi đảo đều. Vét tất cả lá đã giã nát vào một tấm khăn xô hoặc mùi xoa sạch, túm lại, vắt lấy nước cốt cho uống.
Phần bã còn lại thì xoa vào người từ đầu, mặt xuống tới ngực, lưng, bụng, tay chân. Xoa tới đâu cảm giác mát trở lại tới đó, chỉ sau mươi phút cơn sốt có thể hết. Bài thuốc này rất hiệu quả để cắt những cơn sốt cao 3905 - 400C.
Bài thứ hai: Dùng chanh quả tươi để hạ sốt (nếu có) bằng cách cắt chanh thành từng lát mỏng. Dùng những lát chanh này xoa vào trán, mặt, dọc sống lưng, nách, bẹn và mặt trong khuỷu tay, khuỷu chân.
Giã lá chanh, lá tía tô để lấy nước uống, bã chườm làm mát cơ thể
Bài thứ ba: Ở những vùng hoặc gia đình có chuối tiêu thì chặt lấy một đoạn thân chuối rồi đốt trên ngọn lửa cho chín thấu khúc giữa. Sau đó, dùng hai tay nắm hai đầu đoạn thân chuối còn lại mà vắt lấy độ lưng bát con nước từ thân chuối chảy ra.
Đem nước ấy cho bệnh nhi uống, có tác dụng hạ sốt và không bao giờ dẫn tới hôn mê, co giật. Lắp lại việc cho uống nước thân chuối trong ngày. Nếu chưa dứt sốt thì cho uống liên tục trong 2 ngày là trẻ có thể hết sốt hoàn toàn.
Bài thứ tư: Dùng rau diếp cá, một nắm to, rửa sạch, giã nát nhuyễn, đổ vào một bát nước vo gạo đặc. Tất cả đem đun sôi nhỏ lửa khoảng 15 phút, sau đó chắt lấy nước để nguội dùng cho trẻ uống dần, lượng tùy thích, uống trong 2 -3 ngày có thể khỏi sốt hoàn toàn, có thể thêm chút đường cho ngọt, nếu trẻ thích.
Để tăng hiệu quả chữa sốt có thể dùng bã rau diếp cá sống giã nát đắp vào trán, cho vào bao rồi kẹp vào nách trẻ. Làm thế này chỉ một lần trẻ đã đỡ sốt 80 -90%, làm lặp lại lần nữa có thể khỏi hoàn toàn.
Ở bất kỳ nơi nào, thành thị hay nông thôn cũng có thể tìm được các loại cây, lá quen thuộc để giảm sốt cho trẻ em một cách dễ dàng, an toàn và tiện dụng, kể cả khi trẻ bị sốt cao
Khi hạ sốt bằng các bài thuốc dân gian, PGS Thắng nhấn mạnh cha mẹ vẫn luôn nhớ cặp nhiệt độ, ghi chép, phát hiện các triệu chứng mới như co giật, nôn vọt, tiêu chảy, loét miệng họng và các triệu chứng khác để bác sỹ định hướng khám chưa kịp thời.