Hôm qua (16/4), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã dùng quyền phủ quyết đối với một nghị quyết, từng được lưỡng viện Mỹ thông qua, nhằm chấm dứt sự hỗ trợ quân sự của Mỹ trong cuộc chiến do Saudi Arabia dẫn đầu tại Yemen. Bất chấp lo ngại về 1 cuộc khủng hoảng nhân đạo “tồi tệ nhất” có thể xảy ra, Tổng thống Mỹ quyết ủng hộ đồng minh Saudi Arabia trong cuộc chiến tại Yemen.
Hồi tháng 3 và đầu tháng 4, lần lượt Thượng viện và Hạ viện Mỹ đã thông qua 1 Nghị quyết, viện dẫn Đạo luật Quyền lực chiến tranh, để yêu cầu Tổng thống Donald Trump rút các lực lượng vũ trang nước này khỏi chiến sự tại Yemen và dừng mọi hành động có thể tác động tới tình hình Yemen, trong khoảng thời gian 30 ngày.
Tuy nhiên, theo Tổng thống Mỹ, nghị quyết này là “không cần thiết” và cho đây là 1 nỗ lực nguy hiểm, làm suy yếu thẩm quyền của ông, đe dọa đến tính mạng của công dân và quân nhân Mỹ, tại thời điểm hiện tại và tương lai.
Tổng thống Donald Trump cho biết, ông luôn ủng hộ Quốc hội trong việc kéo nước Mỹ ra khỏi những cuộc chiến bất tận tại các khu vực trên thế giới, như Afghanistan, Syria. Tuy nhiên, Yemen là một ngoại lệ. Mỹ cần ủng hộ liên quân Arab trong việc chống lại phiến quân Houthi. Theo một số báo cáo được truyền thông khu vực trích dẫn, Mỹ đã chi hàng tỷ USD cho các hoạt động tình báo và vũ khí hỗ trợ liên quân Arab.
Nhiều nghị sĩ Mỹ ủng hộ Nghị quyết ngay lập tức đã chỉ trích hành động phủ quyết của Tổng thống. Trên trang Twitter, Chủ tịch Hạ viện, bà Nancy PeLosi viết: “Cuộc xung đột tại Yemen là 1 cuộc khủng hoảng nhân đạo khủng khiếp, thách thức lương tâm của toàn thế giới. Tuy nhiên, Tổng thống đã lựa chọn cách chống lại lưỡng Đảng, lưỡng viện, để duy trì sự tham gia đáng xấu hổ của Mỹ trong cuộc khủng hoảng đau lòng này”.
Nhiều nghị sĩ Mỹ thậm chí còn cho rằng, Tổng thống Donald Trump đã vượt quá quyền hạn của mình, khi tiến hành 1 cuộc chiến tranh mà không được Quốc hội cho phép. Tuy nhiên, để lật ngược quyền phủ quyết của Tổng thống, Quốc hội Mỹ vẫn cần tới 2/3 số nghị sĩ ủng hộ và điều này thực tế là khó có thể xảy ra. Được biết, đây là lần thứ 2 Tổng thống Donald Trump sử dụng quyền phủ quyết trước Quốc hội, sau lần phủ quyết thứ nhất để ban bố tình trạng khẩn cấp nhằm xây tường biên giới với Mexico.
Nhiều người tỏ ra lo ngại, lần phủ quyết này của Tổng thống đang chứng tỏ 1 mối quan hệ “bất chấp” giữa Mỹ và Saudi Arabia thời gian qua, bao gồm cả việc Tổng thống Donald Trump từng phản ứng “yếu ớt” trước vụ Saudi Arabia sát hại nhà báo Khashoggi bên trong lãnh sứ quán nước này ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong 1 phản ứng quốc tế đầu tiên, Ngoại trưởng Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) – 1 trong những quốc gia đi đầu trong cuộc chiến do Saudi Arabia phát động tại Yemen, đã hoan nghênh quyết định phủ quyết của Tổng thống Mỹ. Ngoại trưởng UAE Anwar Gargash cho biết, hành động cho thấy sự ủng hộ tích cực của Nhà lãnh đạo Mỹ đối với Liên quân Arab. Đây là 1 quyết định “kịp thời và chiến lược” của Mỹ.
Hiện Yemen vẫn đang chìm trong cuộc xung đột đẫm máu, giữa lực lượng Chính phủ của Tổng thống Mansour Hadi - được quốc tế và các nước Arab ủng hộ, với lực lượng đối lập phiến quân Houthi - được cho là Iran hậu thuẫn. Cuộc chiến kéo dài hơn 4 năm qua đã khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng, hàng triệu người phải di tản và bên bờ vực của nạn đói. Dịch bệnh tràn lan khiến đời sống người dân Yemen càng thêm cùng cực.
Ông Ismail Al Mansouri, một đại diện y tế ở thủ đô Sanaa cho biết: “Dịch tả đã bùng phát từ giữa tháng 3 ở nhiều tỉnh khác nhau của Yemen và nó có nguy cơ lan rộng. Các nhân viên và tổ chức y tế đã phải làm việc 24/24 giờ để ứng phó với dịch bệnh. Nguyên nhân của đợt dịch là bởi sự ô nhiễm nguồn nước, thực phẩm và môi trường”.
Kể từ tháng 4/ 2017, Yemen đã đối mặt với 2 đợt dịch tả nghiêm trọng, khiến hơn 3.000 người thiệt mạng và hơn 1,5 triệu người mắc bệnh. Quốc gia nghèo nhất Trung Đông này cho rằng, đây là đợt dịch tả tồi tệ nhất lịch sử cho tới thời điểm hiện tại./.