Vào một ngày tháng 9 năm 1989, những người nông dân ở thị trấn Đại Dương Châu, huyện Tân Can, tỉnh Giang Tây đã tình cờ phát hiện ra hơn một chục món đồ bằng đồng khi đang đào đất. Điều này lập tức khơi dậy sự chú ý cao độ của ban di tích văn hóa địa phương.
Họ một mặt truy tìm nguồn gốc của các di vật văn hóa, mặt khác tiến hành khai quật ở khu vực phát hiện đồ đồng . Các chuyên gia vốn đã chuẩn bị tâm lý và xác định sẽ có một phát hiện lớn, nhưng không ngờ rằng phát hiện này còn vượt xa sức tưởng tượng của họ rất nhiều.
Trong cuộc khám phá khảo cổ học này, chỉ có một ngôi mộ của triều đại nhà Thương được khai quật.
Tuy nhiên, các di tích, cổ vật văn hóa được khai quật là vô cùng phong phú, số lượng lên đến hơn 1.500 món đồ, đặc biệt là hơn 480 đồ đồng được tìm thấy. Đây được coi là một bước đột phá lớn sau cuộc khai quật Di tích Ân Khư (tàn tích nhà Ân) ở An Dương, Hà Nam và Sanxingdui ở Quảng Hán, Tứ Xuyên.
Tại thời điểm đó, không có cuộc bình chọn mười phát hiện khảo cổ học mới hàng đầu trong nước, nếu không cuộc khai quật lăng mộ nhà Thương ở trấn Đại Dương Châu chắc chắn sẽ lọt top.
Hổ đồng hai đuôi khiến các chuyên gia hiện trường vô cùng sửng sốt khi phát hiện ra nó. Hình dáng của nó đặc biệt đến mức các nhà khảo cổ chưa từng thấy trong những cổ vật đồ đồng trước đây.
Trong quá trình khai quật tại chỗ, các chuyên gia đi từ hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác, và mỗi phát hiện khiến họ phải nín thở. Những món đồ đồng được tìm thấy được làm một cách tinh xảo và thể hiện tay nghề thủ công tuyệt vời của người cổ đại.
Hình dạng và hoa văn của chúng phù hợp với văn hóa Trung nguyên trong khi vẫn giữ được những đặc điểm độc đáo của riêng mình. Thậm chí, một số cổ vật văn hóa còn gây tranh luận kéo dài vẫn chưa lắng xuống.
Điển hình như hổ đồng hai đuôi được tìm thấy trong cuộc khai quật lần này. Cổ vật này đã khiến các chuyên gia hiện trường vô cùng sửng sốt khi phát hiện ra nó. Hình dáng của nó đặc biệt đến mức các nhà khảo cổ chưa từng thấy trong những cổ vật đồ đồng trước đây. Và chắc chắn nó được xếp vào hạng cổ vật văn hóa cấp quốc gia.
Như tên gọi, món cổ vật này có hình dáng của một con hổ. Tuy nhiên, điều khác biệt với những hình tượng chúa sơn lâm oai hùng mà chúng ta thường thấy, con hổ đồng này được chế tác với bề ngoài trông ngộ nghĩnh, thậm chí là một chút dễ thương và đặc biệt là có hai đuôi.
Tuy nhiên, từ những chiếc răng nanh lộ ra khỏi vòm miệng, đôi mắt mở to, con hổ đồng vẫn mang lại cho người xem một cảm giác về sức mạnh bất khả xâm phạm.
Con hổ đồng này lại có hai bí ẩn rất khó hiểu. Trước hết, hổ đồng có hai đuôi, đây là đặc điểm khác biệt duy nhất trong số tất cả các đồ đồng được biết đến. Các chuyên gia khảo cổ cho biết họ chưa bao giờ tìm thấy một con hổ hai đuôi từ các di tích cổ vật văn hóa khác. Thứ hai, là trên lưng của nó, có hình tượng một con chim nhỏ đậu lại với thái độ bình tĩnh và thoải mái, và dường như nó không hề sợ hãi con hổ.
Trên mình hổ có nhiều hoa văn rất đặc trưng được bao phủ dày đặc, chẳng hạn như hoa văn mặt thú, hoa văn uốn cong, hoặc hoa văn hình tia chớp …
Những hoa văn này dày đặc nhưng không không lộn xộn, là điển hình cho phong cách trang trí phổ biến nhất trong thời nhà Thương, phản ánh đặc điểm phong cách của thời đại và ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa Trung nguyên khi đó.
Tuy nhiên, con hổ đồng này lại có hai bí ẩn rất khó hiểu. Trước hết, hổ đồng có hai đuôi, đây là đặc điểm khác biệt duy nhất trong số tất cả các đồ đồng được biết đến.
Các chuyên gia khảo cổ cho biết họ chưa bao giờ tìm thấy một con hổ hai đuôi từ các di tích cổ vật văn hóa khác. Thứ hai, là trên lưng của nó, có hình tượng một con chim nhỏ đậu lại với thái độ bình tĩnh và thoải mái, và dường như nó không hề sợ hãi con hổ.
Liên quan đến hai bí ẩn này, không chỉ cho tới thời điểm hiện tại, mà ở địa điểm khai quật lúc bấy giờ các chuyên gia cũng đã suy nghĩ và tranh luận rất nhiều.
Theo lời kể lại của các phóng viên tiếp cận hiện trường khi đó, có một chuyên gia trong số họ sau khi ngẩn người suy nghĩ, bỗng nhiên như tỉnh ngộ, tay vỗ trán và hưng phấn nói: Cuối cùng chúng ta cũng tìm được ngươi! Sau đó, vị chuyên gia này thốt lên hai từ: "Hổ phương".
Trong các bản khắc trên giáp cốt văn, những cái tên như "Quỷ phương", "Hổ phương" thường được nhắc đến. Sau một thời gian dài tìm hiểu, nhìn chung mọi người đều hiểu đây là tên của các bộ lạc thời bấy giờ, tương đương với nước chư hầu dưới quyền cai trị của nhà Thương.
Họ đôi khi phục tùng chính quyền trung ương, đôi khi chống lại triều đình, nhưng cuối cùng sau khi trải qua sự dung hợp văn hóa không ngừng cũng trở thành một thành viên của gia đình lớn Trung Hoa, và biến mất vào dòng sông dài của lịch sử.
Hổ phương chính xác là ở đâu? Đã có những tranh cãi về khái niệm này trong một thời gian dài, và hai quan điểm dần hình thành. Một nhóm cho rằng đây là thượng nguồn của sông Hoài, trong khi nhóm còn lại cho rằng đây là quê hương của Kinh Sở ở miền nam nhà Hán.
Tuy nhiên, dù được giải mã ra sao thì sự xuất hiện của con hổ đồng hai đuôi với hình tượng con chim đậu trên lưng đã khiến Giang Tây trở thành điểm tham quan không thể bỏ qua.
Rõ ràng, cổ vật vật văn hóa này không phải là vật dụng thông thường trong đời sống hàng ngày, mà nó phải là vật dụng dùng trong hoạt động tế thần. Rất có thể, nó đại diện cho vật tổ của địa phương. Mãnh hổ là tín ngưỡng của bộ tộc Hổ phương, con hổ này có hai đuôi, khác biệt hoàn toàn so với những con hổ khác, nó thể hiện sự tự tin và sức sống tinh thần của bộ tộc.
Trong truyền thuyết thời nhà Thương, thủy tổ của hoàng tộc nhà Thương là do Huyền Điểu sinh ra, thậm chí trong "Kinh thi" cũng có đề cập đến việc "Thiên mệnh huyền điểu, giáng nhi sinh Thương".
Vì vậy, các thương gia luôn sử dụng hình ảnh huyền điểu làm vật tổ của họ. Hình tượng con chim nằm trên lưng con hổ, hiển nhiên thể hiện bộ tộc Hổ Phương đã tiếp nhận sự cai trị của nhà Thương và thể hiện lập trường phục tùng của mình. Đồng thời, bộ tộc Hổ phương cũng hy vọng sẽ trở nên thịnh vượng dưới sự lãnh đạo của vua Thương.
Cổ vật vật văn hóa này không phải là vật dụng thông thường trong đời sống hàng ngày, mà nó phải là vật dụng dùng trong hoạt động tế thần. Rất có thể, nó đại diện cho vật tổ của địa phương. Mãnh hổ là tín ngưỡng của bộ tộc Hổ phương, con hổ này có hai đuôi, khác biệt hoàn toàn so với những con hổ khác, nó thể hiện sự tự tin và sức sống tinh thần của bộ tộc.
Trong trường hợp chưa có bằng chứng bằng văn bản thì tất nhiên đây cũng chỉ là suy đoán một phía của các chuyên gia. Tuy nhiên không thể phủ nhận, hình tượng con hổ hai đuôi trên lưng xuất hiện con chim, một nhu một cương, một mạnh một yếu, một lớn một nhỏ, tạo thành một sự tương phản rõ nét, đồng thời lại mang vẻ đẹp tự nhiên.
Không chỉ vì có hình dáng độc đáo, mà với cân nặng 6,2 kg, hổ đồng này quả thực là một cổ vật văn hóa bằng đồng đặc biệt chưa từng được phát hiện trước đây. Không có gì ngạc nhiên khi nó đã được công nhận là một quốc bảo ngay khi ra khỏi lòng đất.
