Bánh khoái cá kình. Ảnh: Hòa Vang
Theo các bậc cao niên làng Chuồn, món ăn ban đầu có tên gọi là bánh "khói", bởi khi xưa, mỗi lúc chế biến món ăn này thì người ta đứng, ngồi trực tiếp bên bếp củi, khói cay xè cả mắt nên gọi là bánh khói. Sau này, có thể do người Huế đọc chệch thành "bánh khoái".
Sau khi dạo qua một vòng chợ làng Chuồn, tôi ghé lại điểm bán bánh khoái cá kình của O Lành nằm nép mình ở một góc chợ, có "thâm niên" hơn 30 năm bán bánh khoái cá kình. O Lành vừa thoăn thoắt đúc bảy cái khuôn bánh "reo" lèo xèo trên lửa vừa tiếp chuyện với nụ cười duyên xứ Huế. O cho hay, nguyên liệu chính để đúc loại bánh này là bột gạo, cá kình và dầu phộng, giá sống, nước mắm ruốc Thuận An hoặc nước mắm cá nục làng Chài, làng Hà.
Cá kình là loại cá sinh sống ở đầm nước lợ, đặc biệt cá kình sống ở đầm Chuồn, đầm San trên phá Tam Giang thì rất ngon. Trong cái rổ thưa, những con cá kình tươi roi rói màu vàng còn nhảy lách tách. Muốn có những cái bánh khoái cá kình ngon, người chế biến chỉ chọn cá kình chỉ lớn bằng hai, ba ngón tay thì thịt ngọt xương giòn, mềm "thịt" thơm, béo. Giá cá kình hiện nay tại chợ làng Chuồn khoảng 300.000 đồng/kg.
Cá kình có màu sắc bắt mắt, được ứng dụng làm nhân bánh khoái. Ảnh: Hòa Vang
Chợ làng Chuồn thuộc xã Phú An (Phú Vang, Thừa Thiên Huế), cách trung tâm Thành phố Huế 12km. Là cái chợ quê tuy nhỏ, hàng hoá, nông phẩm tuy ít nhưng được bày bán khá đủ thứ. Đặc biệt, tại chợ có nhiều điểm bán bánh khoái cá kình như bà Nậy, bà Hết, bà Hoa, o Lành… mà "chẳng nơi mô có được".
Bánh khoái cá kình bán ở chợ làng Chuồn được làm từ bột gạo, phải là gạo ruộng làng Chuồn làm ra, đem ngâm từ 4 đến 5 giờ mới đưa đi xay thành bột. Nhân bánh chắc chắn là những con cá kình vàng ươm, tươi ngon vừa được "vớt" lên từ đầm Chuồn rộng lớn. Một chiếc bánh ngon sẽ có màu vàng mơ, có vị ngòn ngọt nguyên thủy của tinh bột gạo, của cá kình tươi "nướng sém", có mùi thơm của hành tươi phi mỡ. Bánh khoái sẽ được ăn kèm với giá sống và nước mắm ruốc nguyên chất được bỏ thêm ớt tỏi.
Muốn ăn món bánh dân dã này, cứ vào chợ làng Chuồn chọn một điểm ưng ý, ngồi chồm hổm bên bếp, chủ quán đổ xong cái nào là chấm cái đó với nước mắm ngon ớt tỏi, nóng vừa thổi vừa ăn. Mỗi cái bánh có từ 1 đến 2 con cá kình khi chín có màu xem xém cháy, bốc ra mùi "cá nướng", thơm ngon và hấp dẫn lạ kỳ. Ngoài ra, du khách có thể mua cá kình bán gần đó rồi mang vào nhờ "các O" đúc cho. Du khách chỉ trả tiền nguyên liệu khác và công không bao nhiêu.
Quán chị Huỳnh Thị Lành (còn gọi là o Lành) nằm khiêm nhường ở một góc trong chợ làng Chuồn, có "thâm niên" 30 năm bán bánh khoái cá kình. Ảnh: Hòa Vang
Trong lúc chờ bánh chín, được nghe âm thanh xèo xèo của bột khi được đổ vào khuôn dầu nóng, mắt sẽ được thấy màu sắc của bánh, mũi ngửi được mùi thơm và miệng chuẩn bị sẵn sàng thưởng thức hương vị đặc biệt thơm ngon, quyến rũ của bánh khoái cá kình.
Huế vốn nổi tiếng với món bánh xèo khá ngon ăn kèm rau sống, nước lèo được pha chế công phu có ngay tại thành phố Huế đã làm say lòng bao du khách. Tuy nhiên, nhiều du khách, kể cả chúng tôi vẫn thích thong dong về làng Chuồn để thưởng thức món bánh khoái tại chợ làng Chuồn.
Mê ăn bánh khoái cá kình, dù ở cái vùng ven cách thành phố khá xa, vào những ngày cuối tuần người ta vẫn chịu khó chạy xe về chợ làng Chuồn để ăn. Thưởng thức xong, mua vài chục cái đem lên thành phố làm quà biếu cho người thân. Giá mỗi bánh khoái cá kình (tùy theo cá lớn hay nhỏ) từ 25.000 – 30.000 đồng, 2 người ăn 4 bánh là đủ no bụng.