"Vấn đề" khiến Tổng thống Zelensky đau đầu, hỏi ý kiến đồng minh mạnh nhất nhưng vẫn bế tắc

Vấn đề của ông Zelensky: Người nổi tiếng nhất ở Ukraine

Tướng Valeriy Zaluzhnyi được coi là anh hùng dân tộc của người Ukraine sau khi đẩy lùi làn sóng tấn công đầu tiên của Nga ở ngoại ô Kiev. 

Nhưng 2 năm sau khi xung đột với Nga bùng nổ, những thất bại trên chiến trường và mâu thuẫn chính trị đã khiến mối quan hệ của ông với Tổng thống Zelensky trở nên xấu đi. 

Mâu thuẫn giữa 2 nhà lãnh đạo là lý giải cho sự thiếu quyết đoán về chiến lược quân sự đang khiến các đồng mình của Ukraine ở Washington lo lắng. Điều này cũng tạo thêm yếu tố bất ổn không mong muốn vào thời điểm khi viện trợ quân sự của Mỹ vẫn đang "treo", quân đội đang thiếu đạn dược một cách nguy hiểm và Nga lại bắt đầu tấn công.

Zelensky có thể sa thải vị tướng của mình và đó có thể là hồi kết. Bloomberg đưa tin, một nhà ngoại giao cấp cao giấu tên của châu Âu bày tỏ thái độ lo lắng về tín hiệu mà việc này gửi đến các đồng minh của Ukraine.

Việc sa thải tướng Zaluzhnyi chắc chắn sẽ làm tổn hại đến tinh thần của cả quân đội và dân thường.

Sức hấp dẫn của vị tướng 50 tuổi một phần xuất phát từ sự tôn trọng sâu sắc đối với quân đội ở một quốc gia đang bị tấn công. Nhưng người Ukraine cũng thích cách ông tập trung vào công việc hơn là xây dựng hình ảnh trước công chúng.

Khi Zaluzhnyi được bổ nhiệm vào tháng 7/2021, ông trở thành tư lệnh quân đội hiện đại đầu tiên được đào tạo ở Ukraine độc lập thay vì các học viện của Liên Xô và ông đã ủng hộ một thế hệ sĩ quan mới.

Trong chiến đấu, các sĩ quan cấp dưới có nhiều quyền đưa ra quyết định hơn - theo Oleh Gorbachev, một quân nhân Ukraine đang phục vụ gần tiền tuyến. 

Zaluzhnyi có thái độ thân thiện với quân nhân và trò chuyện bình đẳng với họ bất kể cấp bậc. Trong số hai con gái của ông, con gái lớn cũng đang phục vụ trong quân đội.

Cựu phát ngôn viên của ông, Liudmyla Dolhonovska, nói trong một cuộc phỏng vấn rằng ông không hề kiêu ngạo và không có tính hình thức.

Theo nhà báo của TIME Simon Shuster, trong những tháng đầu tiên của cuộc chiến, viên tướng này đã sống và làm việc với những người thân cận của mình bên ngoài một boong-ke bên dưới Bộ Quốc phòng ở Kiev. Sau khi lực lượng Nga bị đẩy lùi khỏi khu vực Kiev, ông chuyển đến một khách sạn gần đó được quân đội trưng dụng và đoàn tụ với vợ mình. Đó là thời điểm quân đội Ukraine tận dụng việc quân Nga thiếu sự chuẩn bị để giành lại những vùng lãnh thổ rộng lớn ở phía bắc và phía nam đất nước.

Tổng thống Ukraine "hỏi ý kiến" Washington

Tuy nhiên, những nỗ lực của Ukraine nhằm chọc thủng phòng tuyến của Nga vào mùa thu năm 2023 đã vấp phải thất bại. Chính điều này tạo ra căng thẳng với các đồng minh phương Tây đã cung cấp cho quân đội của Zaluzhnyi hàng tỷ USD khí tài quân sự.

Cuộc phản công thất bại cũng tạo ra căng thẳng giữa giữa Tổng tư lệnh và Tổng thống Ukraine. Tháng 11 năm ngoái, khi tờ The Economist (Anh) đăng cuộc phỏng vấn hiếm hoi với ông Zaluzhnyi, trong đó vị tướng này nói cuộc giao tranh đã đi vào bế tắc. Điều đó khiến ông bị tổng thống khiển trách, người khẳng định Ukraine vẫn có thể đạt được bước đột phá. Tranh cãi mới nhất là việc Zaluzhnyi ngày càng lớn tiếng kêu gọi một làn sóng tòng quân mới.

Mới đây, tờ Washington Post dẫn 2 nguồn thạo tin cho biết, Chính phủ Ukraine đã thông báo cho Nhà Trắng việc Tổng thống Zelensky quyết định sa thải chỉ huy quân sự hàng đầu là tướng Zaluzhny.

Tuy nhiên, những quan chức Nhà Trắng không ủng hộ hay phản đối quyết định mang tính rủi ro cao này. Họ thừa nhận đây là sự lựa chọn của Tổng thống Ukraine

Thông báo trước gửi tới Washington phản ánh vai trò có ảnh hưởng của Mỹ với tư cách là quốc gia ủng hộ chính trị và quân sự mạnh mẽ nhất cho Ukraine.

Steven Pifer, chuyên gia về Đông Âu tại Đại học Stanford và là cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine, cho rằng sự chia rẽ tại cấp cao nhất ở Kiev không có ích cho Ukraine, nhưng chính phủ Mỹ không nên vướng vào.

Olha Zhuravska, một kỹ sư 44 tuổi đến từ Kharkiv, hiện sống ở Praha, cho biết: "Zaluzhnyi đại diện cho hy vọng chiến thắng, sự trung thực, chuyên nghiệp và chính trực. Loại bỏ Zaluzhnyi có nghĩa là tước đi niềm hy vọng của mọi người".