Các dòng tăng T-72, T-80 và T-90 của Nga có vẻ như đều rất giống nhau. Tất cả chúng đều có kíp chiến đấu 3 người, hệ thống nạp đạn tự động, pháo nòng trơn 125 mm và trọng lượng tương đối nhẹ so với các xe tăng phương Tây.
Tuy nhiên, thiết kế của những xe tăng này đã tính tới rất nhiều tính năng ưu việt so với vẻ bề ngoài đơn giản của chúng, qua đó giúp gia tăng khả năng sống sót và mức độ sát thương.
1. Hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến Ainet
Kích hoạt đầu đạn nổ phá mảnh công suất lớn trên không là một trong những cách thức phổ biến để nâng cao hiệu quả tác chiến bộ binh. Hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến Ainet đã tích hợp chức năng này cho các đầu đạn trang bị cho pháo nòng trơn 125 mm của các xe tăng T-90A, T-80UK và T-80UE-1.
Ainet thậm chí còn có thể được sử dụng để tấn công trực thăng nhờ đầu đạn nổ phá mảnh 125 mm, miễn là pháo thủ có thể xác định được vị trí mục tiêu.
Ainet hoạt động nhờ được tích hợp với máy đo xa laser. Pháo thủ lựa chọn mục tiêu, chiếu tia laser vào đó để xác định khoảng cách từ xe tăng tới mục tiêu.
Tiếp đến, một mạch điện tử sẽ kích hoạt ngòi nổ ở đúng khoảng cách đó hoặc hoặc chuyển qua đầu đạn phá mảnh khi nó được tải lên pháo bằng chế độ tự động. Bắt buộc phải bổ sung một ngòi nổ điện tử đặc biệt cho đầu đạn phá mảnh để nó tương thích với Ainet còn thì không cần bất cứ một thay đổi nào khác.
Sau đó, quả đạn được bắn đi và ngòi nổ điện tử sẽ kích hoạt ở đúng khoảng cách đạt được hiệu quả tốt nhất.
Hệ thống điều khiển hỏa lực 1A4GT trên xe tăng T-90S
2. Hệ thống theo dõi mục tiêu tự động
Kính ngắm trang bị cho pháo thủ trên các xe tăng hiện đại đã đạt được những tiến bộ vượt bậc trong vòng 2 thập kỷ vừa qua. Việc ứng dụng công nghệ kỹ thuật số đã giúp kính ngắm được tính hợp thêm nhiều tính năng nổi bật mà trước đây không thể tìm thấy ở những thiết kế cơ khí hoặc cơ điện tử.
Mức độ khuếch đại đã là một lợi ích nhưng nổi trội hơn cả phải kể tới hệ thống phát hiện mục tiêu tự động.
Hệ thống này sử dụng các mạch nhận dạng quang học, kết hợp với thiết bị điều khiển tháp pháo kỹ thuật số để tự động bám bắt mục tiêu. Ban đầu, các mục tiêu vẫn phải được pháo thủ chỉ thị và "khóa chặt" nhưng điều này sẽ giúp cho việc bắn hạ các mục tiêu di động đạt độ chính xác cao hơn vì loại bỏ được sai sót do yếu tố con người gây nên.
Tính năng này hiện đã được tích hợp cho tất cả các dòng xe tăng Nga trang bị kính ngắm kỹ thuật số Sosna-U, gồm cả T-72B3, T-80BVM và T-90M.
3. Hệ thống chống bom napalm
Các chất dễ cháy như dầu lửa hay napalm luôn là một thảm họa với xe tăng. Người Liên Xô đã tiên đoán được việc sử dụng những chất cháy này trong trường hợp chiến tranh Lạnh bị đẩy lên thành chiến tranh nóng vì Mỹ là nước đã từng sử dụng rất nhiều chất napalm ở Việt Nam.
Napalm có thể làm hư hại các động cơ xe tăng, phá hủy các đường dây điều khiển nhạy cảm và do đó có nguy cơ làm hỏng các bộ phận như đèn chiếu ngoài hay ống phóng lựu đạn tạo màn khói. Để đối phó với vấn đề này, người Liên Xô đã thiết kế một hệ thống đặc biệt có tên gọi là "Soda."
Để gia cố cho các đường dây lặp đặt trên xe tăng, chúng được đặt vào các ông kim loại. Các khung kim loại bảo vệ bọc amiăng được đặt trên các ống dẫn nhiên liệu từ bên ngoài. Soda, theo nhiều dạng thức khác nhau đã được tích hợp cho các xe tăng Liên Xô và Nga bắt đầu từ mẫu T-62M.
Vũ khí chính của tăng T-90S là pháo nòng trơn 2A46M 125 mm
4. Cửa lấy khí đặc biệt trang bị cho dòng tăng T-80
T-80 được thiết kế theo hướng tối ưu hóa tính năng cơ động. Nó không chỉ giúp động cơ turbine của xe tăng đạt được khả năng cơ động và vượt trướng ngại vật đầy ấn tượng ở địa hình gồ ghề mà còn giúp xe gia tăng tốc độ trên những địa hình bằng phẳng.
Thiết kế này đặc biệt quan trọng vì có thể giúp xe tăng phản ứng nhanh chóng với các tình huống thay đổi trên chiến trường. Để gia tăng khả năng này, T-80U được trang bị một cửa lấy khí đặc biệt ở phía sau tháp pháo và xuất hiện ở phần lớn các xe tăng T-80U và T-80BVM.
Cửa lấy khí là nơi không khí di chuyển từ đỉnh tháp pháo vào ống hút khí của turbine. Chức năng này giúp cải thiện chất lượng và tốc độ thổi khí vào trong turbine cho phép nó hoạt động hiệu quả hơn.
5. Hệ thống vũ khí điều khiển từ xa trên xe tăng T-90
Dù chỉ là hệ thống vũ khí thứ cấp nhưng súng máy của chỉ huy xe tăng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong nhiệm vụ bảo vệ xe khi phải đối đầu với các phương tiện chiến đấu bộ binh hạng nhẹ ở môi trường đô thị.
Các xe tăng Abrams cũng mới chỉ được trang bị súng máy chỉ huy từ khi chiếc M1A2 TUSK được bắt đầu đưa vào sử dụng những năm 2000 với hệ thống vũ khí điều khiển từ xa CROWS gắn trên tháp pháo.
Trong khi đó, súng máy chỉ huy của T-90 đã được biên chế hệ thống vũ khí điều khiển từ xa này ngay từ ban đầu. Các xe tăng T-90M mới đều được lắp đặt súng máy chỉ huy với đầy đủ hệ thống điều khiển vũ khí từ xa.
Những pha trình diễn ngoại mục của siêu tăng T-90