Tháng 10 vừa qua được chọn là tháng Nhận thức về ung thư vú (Breast Cancer Awareness Month), chúng ta hãy điểm qua một số tin đồn phổ biến về nguyên nhân của ung thư vú.
Thống kê thấy rằng hơn ¼ các trường hợp ung thư vú có thể được phòng ngừa. Những sự thật sau đây có thể sẽ làm bạn bất ngờ.
Để khẳng định chắc chắn về các nguyên nhân gây ung thư thật không hề dễ dàng. Nó phải tiêu tốn hàng năm trời nghiên cứu dựa trên một số lượng bệnh nhân khổng lồ, để có thể phác họa ra được một bức tranh rõ ràng về những yếu tố có ảnh hưởng đến bệnh. Hầu hết các tin đồn được đề cập trong bài đều không có đủ bằng chứng để khẳng định được mối liên quan giữa chúng và ung thư vú.
Và cũng bởi vì thiếu bằng chứng, chúng ta cũng không thể bác bỏ hoàn toàn các mối liên quan từ các tin đồn này. Chúng ta chỉ có thể nói rằng các nghiên cứu cho đến thời điểm hiện tại chưa ủng hộ chúng.
Để dễ hiểu hơn, Tổ chức ung thư quốc tế (IARC) đã công bố một bảng phân loại các chất có thể không phải là nguyên nhân gây ung thư trên cơ thể người.
Mỹ phẩm và các sản phẩm khử mùi
Từ lâu đã có tin đồn về việc mỹ phẩm và các sản phẩm khử mùi gây ung thư vú. Nhưng thật ra không có bất cứ bằng chứng khoa học nào cho thấy các sản phẩm khử mùi gây ra ung thư. Cũng không có đủ các nghiên cứu chất lượng để bác bỏ mối liên quan này, tuy nhiên các bài phân tích tổng hợp gần đây cho thấy không có mối liên quan giữa chúng với ung thư vú.
Không những vậy, một số yếu tố đi kèm với việc sử dụng các sản phẩm khử mùi có thể có tác động bảo vệ, giảm nguy cơ ung thư vú, ví dụ như việc tập luyện thể dục thể thao thường xuyên (việc sử dụng sản phẩm khử mùi để tránh mùi hôi do mồ hôi tiết ra trong quá trình tập luyện)…
Ngoài ra, một số tin đồn xung quanh các sản phẩm khử mùi và ung thư vú còn đề cập đến nhôm – thành phần chính trong hầu hết các sản phẩm khử mùi có thể gây bệnh, nhưng các bằng chứng khoa học đã loại bỏ điều này.
Áo nịt ngực có gây ung thư vú không?
Không, cũng như việc đặt điện thoại di động trong áo ngực không cho thấy có thể gây ra ung thư.
Không có cơ sở khoa học nào cho mối liên hệ giữa việc mặc áo ngực và ung thư vú, vì thế cũng không có nhiều nghiên cứu về vấn đề này. Nghiên cứu duy nhất được công bố mà chúng tôi tìm được trên Pubmed cũng chỉ ra rằng không tìm thấy mối liên quan giữa chúng.
Do đó, chị em phụ nữ đừng nên quá lo lắng về việc mặc áo ngực, cũng như hãy tận hưởng những tiện ích mà áo ngực mang lại trong cuộc sống. Phụ nữ không mặc áo ngực có thể gây ra tai nạn giao thông, điều đó thì có nhiều bằng chứng hơn đấy!
Về điện thoại di động cũng như các loại sóng điện từ khác, cho đến nay các nghiên cứu vẫn chỉ ra rằng việc tiếp xúc với các sóng này hầu như không có khả năng gây ung thư.
Tuy vẫn có một số nghiên cứu về u não cho thấy có sự liên quan của chúng với sóng cao tần từ điện thoại di động nhưng bằng chứng còn hạn chế để có thể kết luận. Do vậy các nhà khoa học tin rằng mối liên quan giữa chúng với ung thư là không rõ ràng.
(Ảnh minh họa)
Những gì bạn uống quan trọng hơn chất liệu của chai đựng
Hầu hết các mối quan tâm đều xoay quanh các loại chai, hộp nhựa và liệu các thành phần hóa học từ nhựa có thể hòa vào thực phẩm hay không. Có một số bằng chứng cho thấy điều này có thể xảy ra, nhưng chỉ với một hàm lượng rất thấp.
Vì vậy không cần thiết phải có một thí nghiệm để xác định mức độ sử dụng các sản phẩm này như thế nào để nồng độ các chất trên là an toàn.
Trong thực tế có nhiều loại chai hộp đựng thực phẩm và cũng có nhiều chất liệu làm nên chúng nhưng hầu hết chúng ta ít khi quan tâm tới vấn đề này cũng như đặt ra các câu hỏi như: loại chai hộp nào được làm từ chất liệu nào? Chất liệu nào là thích hợp để đựng thực phẩm? Thực phẩm nóng, thực phẩm lạnh, thời gian đựng dài – ngắn thì nên lựa chọn loại nào? (xem loạt bài…..)
Uống sữa nhiều có bị thay đổi hormone gây ung thư không?
Câu trả lời của Quỹ nghiên cứu Ung thư thế giới (tổ chức thường xuyên cập nhật thông tin từ các nghiên cứu về ung thư) là không có bất kì mối liên hệ nào giữa việc sử dụng các sản phẩm từ sữa và ung thư vú.
Ngoài ra, có một số nghiên cứu cho thấy các sản phẩm từ sữa còn có thể giúp làm giảm nguy cơ mắc ung thư ruột, nhưng hiện tại chưa đủ bằng chứng để có thể khẳng định hay đưa ra khuyến cáo cho cộng đồng.
Cho con bú làm giảm nguy cơ mắc ung thư vú
Thế còn gien? Gien thì sao?
Bạn sẽ bất ngờ với câu trả lời này đấy. Một vài gia đình có tiền sử mắc ung thư vú và có sự di truyền gen đột biến giữa các thế hệ, hay gặp nhất là gen BRCA. Nhưng số ung thư vú do di truyền thật sự không nhiều như bạn hay nghe trên truyền thông, con số này chỉ khoảng dưới 3% trong tổng số bệnh nhân ung thư vú mà thôi.
Vậy điều gì ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư vú?
Thật khó để mà xác định chắc chắn nguyên nhân gây bệnh ở mỗi trường hợp mắc ung thư vú. Tuy nhiên bằng chứng khoa học từ nhiều năm đã cho thấy có một số yếu tố có thể giúp chúng ta dự phòng được ung thư vú.
- Đó là duy trì cân nặng hợp lý, giảm uống rượu và giữ thái độ sống lạc quan.
- Mặt khác, cho con bú cũng làm giảm nguy cơ mắc bệnh. Nhưng cũng có một số yếu tố khác mà chúng ta không thể kiểm soát được, ví dụ như tuổi tác ngày một lớn hơn.
- Và một số yếu tố khó tránh khỏi như phơi nhiễm với tia xạ (hầu hết trong hoàn cảnh cần thực hiện thủ thuật y khoa như chụp X-quang…), sử dụng liệu pháp hormone thay thế để kiểm soát các triệu chứng mãn kinh… Các yếu tố này cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú.
- Tuy nhiên quan trọng nhất vẫn là nhận thức của mỗi người để có thể đưa ra quyết định tốt nhất cho sức khỏe của mình. Cần nhận biết như thế nào là bình thường, để khi có bất kỳ bất thường hay thay đổi gì, hãy báo ngay cho bác sĩ hay đến cơ sở y tế để được khảo sát kỹ càng hơn.
BS Nguyễn Huỳnh Hà Thu
Ruy Băng Tím là tổ chức phi lợi nhuận về phòng chống ung thư tại Việt Nam, được thành lập vào ngày 12/12/2015 với sự tham gia của các bác sĩ ung bướu, các nhà khoa học nghiên cứu về ung thư trong và ngoài nước.
Ruy Băng Tím nhằm xây dựng một website khoa học đáng tin cậy, chuyên cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ về ung thư. Các bài viết đều được các tác giả tra cứu kỹ lưỡng trước khi viết, có dẫn nguồn đầy đủ để người đọc có thể tham khảo. Website: ruybangtim.com
Góp ý nội dung: TS Nguyễn Hồng Vũ
Tài liệu tham khảo:
http://scienceblog.cancerresearchuk.org/2017/10/12/5-persistent-myths-about-the-causes-of-breast-cancer/