Trong thời đại ngày nay, việc sử dụng các loại cốc, hộp, bao bì giấy, nhựa để đựng đồ ăn đã quá phổ biến. Ngay cả khi hầu hết mọi người đều biết đây là những sản phẩm có hại cho môi trường, mất thời gian dài mới có thể tái chế nhưng không phải ai cũng biết rõ về mức độ nghiêm trọng của chúng.
Một nghiên cứu được công bố vào năm 2021 cho thấy rác thải từ bao bì thức ăn mang đi đang “thống trị” lượng rác thải trong đại dương. Các nhà nghiên cứu cho biết, chỉ riêng 4 loại thực phẩm và đồ uống, túi sử dụng một lần, chai, hộp đựng và giấy gói đã chiếm 44%, tức gần một nửa lượng ô nhiễm nhựa trên bờ biển và biển.
Những cốc trà sữa, cà phê và hộp đồ ăn mỗi ngày đang làm “tổ” dưới đại dương
Các nhà khoa học tại Đại học Cádiz (Tây Ban Nha) đã tiết lộ rằng 4 loại nhựa phổ biến nhất gây ô nhiễm đại dương đều thuộc danh mục bao bì thực phẩm và đồ uống mang đi. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Sustainability.
Phối hợp với 15 tổ chức phi lợi nhuận và các tổ chức từ 10 quốc gia khác nhau, nhóm nghiên cứu đã xác định những vật dụng gây ô nhiễm nhiều nhất trong hệ thống thủy sinh trên thế giới trên phạm vi toàn cầu. Nhóm đã tích hợp hơn 12 triệu bộ dữ liệu từ việc lấy mẫu và phân loại được thực hiện trên toàn thế giới để so sánh các mô hình ở các khu vực, hệ sinh thái khác nhau và xếp hạng những vật dụng hàng đầu xả rác ra biển.
Trên toàn thế giới, 80% rác thải do con người tạo ra được tìm thấy trong đại dương được làm từ nhựa, vượt xa các vật liệu khác như thủy tinh, vải, giấy và gỗ chế biến. Phần lớn nhựa được tìm thấy ở vùng nước mặt biển và đường bờ biển, trong khi một lượng nhỏ hơn được tìm thấy ở lòng sông.
Nhưng phát hiện đáng ngạc nhiên của nghiên cứu là tỷ lệ rác thải nhựa khổng lồ đến từ bao bì thực phẩm. 3 phần 4 tổng số rác thải đại dương chỉ đến từ 10 mặt hàng, trong số đó có nắp nhựa, dụng cụ khuấy và dụng cụ đánh cá, bên cạnh 4 mặt hàng nhựa thường dùng trong đồ ăn uống mang đi.
Tác giả chính của nghiên cứu, Carmen Morales-Caselles, đã nhận xét trong cuộc trò chuyện với Guardian: "Chúng tôi không ngạc nhiên khi nhựa chiếm 80% rác thải, nhưng tỷ lệ cao của các mặt hàng takeaway đã khiến chúng tôi ngạc nhiên."
Chính sách hiện hành "chưa giải quyết được vấn đề cốt lõi"
Các nhà nghiên cứu cho biết, phát hiện của họ sẽ cung cấp thông tin quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách để nhắm mục tiêu giảm thiểu rác thải nhựa một cách hiệu quả nhất. Mô tả nghiên cứu của họ là "chẩn đoán đầy đủ đầu tiên về nguồn gốc và bản chất của rác thải đổ ra đại dương", nhóm kêu gọi các biện pháp phòng ngừa như cấm các mặt hàng nhựa dùng một lần được sử dụng phổ biến và các chính sách buộc các nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm.
Morales-Caselles cho biết: "Thông tin này sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách dễ dàng thực hiện hành động để cố gắng giảm thiểu rác thải đổ ra đại dương, thay vì chỉ dọn dẹp nó."
Giáo sư Andrés Cózar tại Đại học Cádiz, người điều phối nghiên cứu, giải thích: "Ở đây, chúng tôi chỉ ra rằng việc hạn chế sử dụng các vật dụng bằng nhựa, chẳng hạn như ống hút, tăm bông và dụng cụ khuấy đồ uống, mặc dù hợp lý, nhưng vẫn chưa giải quyết được vấn đề cốt lõi. Mặc dù không có "liều thuốc tiên" nào cho ô nhiễm rác thải, nhưng những nghiên cứu như thế này cung cấp một cơ sở nhất quán để thiết kế và điều phối các kế hoạch hành động hiệu quả hơn."
Nói cách khác, hầu hết chúng ta đều đang xả rác ra đại dương mỗi ngày và chuyện từ bỏ hoàn toàn là không thể. Tuy nhiên, thế giới vẫn cần nghĩ ra cách khác để cứu lấy tương lai của chính mình.
Những biện pháp có thể "cứu vớt" tương lai
Theo các tác giả của nghiên cứu, điều cần phải đưa ra là các lệnh cấm theo quy định trên diện rộng đối với các sản phẩm nhựa mang đi có thể tránh được. Sau đó, đối với những mặt hàng được coi là "không thể thiếu", các chính phủ nên ban hành các chính sách về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) để buộc những người tạo ra các mặt hàng phải chịu trách nhiệm về việc xử lý chất thải.
Việc giới thiệu nhiều lựa chọn thay thế mang đi không phải bằng nhựa cũng sẽ là chìa khóa quan trọng, nhưng điều quan trọng là các công ty phải tìm nguồn cung ứng các vật liệu dễ phân hủy hơn một cách hợp lý. Morales-Caselles cho biết: "Ví dụ, chúng tôi nhận thấy rằng các sản phẩm từ giấy và bìa cứng xuất hiện rất ít trong tự nhiên (trung bình 1%), việc sản xuất chúng cũng đòi hỏi phải tìm nguồn nguyên liệu thô bền vững."
Hành động toàn cầu về rác thải nhựa đang tăng tốc
Kết quả của nghiên cứu được đưa ra trong bối cảnh áp lực buộc các chính phủ và ngành công nghiệp phải hành động về tình trạng rác thải nhựa đang lên đến đỉnh điểm. Hơn 70 quốc gia, cùng với các tập đoàn lớn như Nestlé và thậm chí cả các công ty hóa chất đứng sau hoạt động sản xuất nhựa đã cam kết ủng hộ một hiệp ước quốc tế về nhựa.
Vào tháng 5/2021, một báo cáo đã chỉ ra rằng chỉ có 20 doanh nghiệp chịu trách nhiệm sản xuất hơn một nửa lượng nhựa dùng một lần trên toàn thế giới. Các doanh nghiệp này thường do các công ty hóa dầu thống trị. Con số bất ngờ này đã góp phần vào lời kêu gọi ngày càng tăng đối với các nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm về chất thải của họ.
Báo cáo này cũng cho biết, các quốc gia giàu có như Úc và Hoa Kỳ sản xuất lượng rác thải nhựa sử dụng một lần lớn nhất trên đầu người, ở mức hơn 50 kg mỗi năm, trong khi con số này chỉ ở mức thấp là 4 kg mỗi năm đối với Ấn Độ.
Nguồn: Green Queen
