Các thành viên quân đội Ukraine tại Debaltseve, phía đông Ukrine ngày 16/2/2015. Ảnh: Reuters
Truyền thông địa phương đưa tin, các lực lượng vũ trang Ukraine đang chuẩn bị cho cuộc tấn công quân sự tại Donbass, miền Đông nước này. Nếu bước đi này được thực hiện có thể làm thổi bùng căng thẳng với nước láng giềng Nga với cảnh báo về những hậu quả tàn khốc. Nga đang hối thúc quốc tế gia tăng sức ép để Ukraine không vượt qua “lằn ranh đỏ".
Mặc dù cách đây vài tháng, Ukraine đã phủ nhận ý định tiến hành một chiến dịch quân sự trên lãnh thổ thuộc quyền kiểm soát của Cộng hòa Nhân dân tự xưng Donetsk và Lugansk. Tuy nhiên Cố vấn Bộ trưởng Nội vụ Ukraine mới đây tuyên bố, nước này hiện chỉ đang chờ một sắc lệnh để bắt đầu một chiến dịch quân sự tại Donbass.
Trong cuộc họp báo với Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel đang ở thăm Ukraine đầu tháng này, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng khẳng định: “Ukraine cam kết đạt được hòa bình và đòi lại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Sự hiện diện của nhà lãnh đạo châu Âu tại đây cho thấy Ukraine không đơn độc trong những nỗ lực này. Tôi tin tưởng rằng Hội đồng châu Âu sẽ thể hiện lập trường cứng rắn đối với hành động gây hấn của Nga đối với Ukraine”.
Xảy ra từ tháng 4/2014, cuộc xung đột tại miền Đông Ukraine đã khiến 13.000 người thiệt mạng. Các bên liên quan đã ký Thỏa thuận hòa bình Minsk hướng tới việc ngừng bắn tại khu vực này. Tuy nhiên, các vi phạm ngừng bắn liên tục xảy ra với việc cả hai bên đều đổ lỗi cho nhau. Nguồn tin từ khu vực Donbass cũng cho biết đã nhận được tin báo về cuộc tấn công sắp xảy ra. Quân đội Ukraine có thể sẽ mở cuộc tấn công vào khu vực thành phố Dokuchaevsk và cuộc tấn công có thể bắt đầu vào mùa Xuân hoặc mùa Hè.
Nga đang kêu gọi Pháp và Đức sử dụng ảnh hưởng của mình đối với chính phủ Ukraine để đảm bảo rằng những diễn biến tại phía đông sẽ không vượt qua “lằn ranh đỏ”.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh: “Chúng tôi mong đợi cam kết của phía Ukraine đối với Thỏa thuận Minsk. Chúng tôi cũng mong muốn các đối tác trong Thỏa thuận Minsk chú ý đến những căng thẳng gia tăng, sử dụng ảnh hưởng và ngăn chặn sự leo thang này vượt qua ranh giới nguy hiểm”.
Tình hình tại Donbass trong mấy ngày qua cũng được cho là đang nóng lên, với các cuộc đụng độ giữa quân đội Ukraine và phe đối lập tại Donbass. Theo giới quan sát, không ai muốn chiến tranh xảy ra nhưng nguy cơ hiện là rất lớn. Ukraine hội đủ điều kiện để có thể thực hiện chiến lược của mình ở Donbass.
Trước hết là chính quyền mới tại Mỹ và Liên minh châu Âu đều có quan điểm cứng rắn nhằm vào Nga, liên tiếp áp đặt trừng phạt bổ sung nhằm vào Moscow thời gian gần đây. Ngoài ra, việc Nga thúc đẩy kế hoạch xây dựng đường ống dẫn khí Dòng chảy Phương Bắc 2 cũng khiến Ukraine hành động mạnh mẽ hơn. Khi dự án hoàn thành, Nga có thể bỏ qua đường ống ở Ukraine và không phải trả cho nước này khoản phí trung chuyển đắt đỏ. Do đó, một kế hoạch quân sự ở Donbass có thể được Ukraine sớm thực hiện.
Câu hỏi quan trọng là giới lãnh đạo Nga sẽ sẵn sàng đi đến đâu để bảo vệ Cộng hòa nhân dân tự xưng Donetsk và Lugansk. Cố vấn Bộ trưởng Nội vụ Ukraine đánh giá rằng, có khả năng Nga sẽ có hành động ở Donbass và Ukraine sẵn sàng đáp trả tương xứng.
Tuy nhiên, với việc Nga đang đối mặt với sức ép của phương Tây và một Ukraine đang gặp nhiều khó khăn kinh tế, một cuộc chiến sẽ gây tổn thất rất lớn cho cả hai bên. Điều quan trọng là nếu xung đột xảy ra sẽ kéo theo sự can dự của nhiều quốc gia khác, với khả năng có sự tham chiến của NATO. Do đó, thiện chí đối thoại của Nga và Ukraine, cùng với những nỗ lực hòa giải của nhóm “Bộ tứ Normandy” (gồm Pháp, Đức, Nga và Ukraine) được kỳ vọng sẽ giúp sớm hạ nhiệt tình hình./.