Binh lính Ukraine lái xe bọc thép ở khu vực gần Kharkiv. Ảnh: AFP
Cuộc chiến quyết định ở phía Nam
Trong những ngày gần đây, lực lượng Ukraine đã tuyên bố đạt được thành quả trên 2 mặt trận, giành lại một số vùng lãnh thổ ở phía Đông và xuyên thủng các phòng tuyến của Nga ở phía Nam tại Kherson.
Lầu Năm Góc nhận định, Kiev phải tận dụng đà tiến công ở phía Đông để đẩy lùi các lực lượng của Nga – hiện đang kiểm soát khu vực chiến lược phía Nam - cửa ngõ thông ra Biển Đen.
"Thời gian giao tranh đang ngày càng ngắn lại. Ukraine đã giành được ưu thế và cần tiếp tục thúc đẩy lợi thế này", nghị sĩ đảng Dân chủ Chris Murphy, đồng thời là một thành viên trong Ủy ban Đối ngoại Thượng viện cho hay.
"Thảm họa lâu dài thực sự với Ukraine là Nga sẽ chặn đường tiếp cận biển của Ukraine từ Mariupol tới Odessa. Việc tiếp cận Odessa mang ý nghĩa sống còn với Kiev, do đó họ cần ở vào vị thế tấn công chứ không chỉ phòng thủ ở phía Nam", nghị sĩ Mỹ bình luận.
Trong khi Ukraine tuyên bố tiến hành thành công cuộc phản công ở khu vực Kharkiv và giành được thành phố Lyman ở khu vực Donetsk thì phương Tây coi việc kiểm soát Kherson là một phép thử mang tính quyết định.
"Nếu có thể kiểm soát Kherson, bạn chắc chắn có thể ngăn cản bất kỳ ai tiếp cận Odessa và tôi tin rằng đó là điều Nga thực sự mong muốn", một quan chức quân sự cấp cao của Mỹ cho hay.
Ukraine cũng nhất trí rằng những tuần tới đóng vai trò then chốt trong chiến dịch giành lại lãnh thổ ở phía Nam.
"Chắc chắn chúng tôi cần phải nhanh chóng tiến công để giải phóng các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng bởi những thay đổi về thời tiết sẽ hạn chế các hành động quân sự trong khu vực này", Ihor Romanenko, Cựu Phó Tổng tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Ukraine đánh giá.
"Nếu các nước đối tác hỗ trợ chúng tôi bằng cách cung cấp nhiều vũ khí hiện đại thì tình hình sẽ chuyển biến nhanh hơn nhiều và chúng tôi sẽ không bàn đến yếu tố thời tiết nữa", cựu quan chức Ukraine nhận định.
Các quan chức quân sự và các nhà quan sát phương Tây dự đoán Ukraine có thể giải phóng Kherson bất kỳ lúc nào từ giữa tháng 11.
Các lực lượng của Ukraine đã đạt được tiến triển ở phía Đông Bắc của thành phố này và sẽ thiết lập vị thế chắc chắn ở sông Dnipro - một quan chức quốc phòng cấp cao khác của Mỹ cho hay. Họ cũng đang di chuyển từ phía Bắc theo hướng Kherson nhưng chậm hơn. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận hôm 4/10 rằng các lực lượng của nước này đã giành lại một số thị trấn ở Đông Bắc Kherson.
"Họ cần làm gì đó ở Kherson và thực hiện điều này sớm", một nhà ngoại giao phương Tây bình luận.
Các quan chức phương Tây cho rằng việc cấp bách lúc này là Ukraine cần giành lại khu vực phía Nam trước khi mùa Đông tới bởi trong 3 năm qua, mặt đất không đóng băng, do đó nó sẽ sớm trở nên bùn lầy.
Các điều kiện trên sẽ khiến cả hai bên khó triển khai lực lượng, buộc họ phải tập trung lực lượng ở những con đường lớn - những nơi dễ bị phát hiện.
Lợi thế thuộc về bên nào?
Mặc dù nhận định nhuệ khí chiến đấu của Nga đang đi xuống nhưng các quan chức phương Tây cho rằng Moscow đã củng cố các vị trí ở phía Nam, khiến cho bất kỳ cuộc tấn công nào của Ukraine đều trở nên khó khăn hơn.
"Nga đã tập trung nỗ lực và thời gian để củng cố các vị trí ở đây khác biệt hơn một chút so với những gì họ từng làm ở phía Đông. Họ có thể di chuyển xe bọc thép vào trong và đã xây dựng một số hàng rào phòng thủ thô sơ xung quanh", một quan chức NATO cho hay.
Quan chức này cũng cho biết: "Đó là bài toán đặt ra cho Ukraine. Kiev cần một lực lượng áp đảo để tiến vào đây".
Dù vậy, một quan chức quốc phòng Mỹ nhận định, các lực lượng của Nga đang gặp khó khăn về cơ sở hạ tầng và các tuyến hậu cần trước mùa đông, do đó, đây có thể là lợi thế của Ukraine.
"Ukraine cần suy nghĩ, sử dụng các khóa huấn luyện đặc biệt mà họ nhận được từ chúng tôi để tìm cách hạn chế các lợi thế của Nga trên chiến trường", Evelyn Farkas, một cựu quan chức Lầu Năm Góc dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama cho hay.
Chính quyền Tổng thống Biden đã cung cấp cho Ukraine hơn 17,5 tỷ USD hỗ trợ an ninh kể từ hồi tháng 1/2022.
Tổng thống Joe Biden tuần trước đã ký thành luật gói hỗ trợ khẩn cấp cho Ukraine, trong đó có 7 tỷ USD các hợp đồng vũ khí sát thương. Chính quyền Mỹ cũng thông báo gói hỗ trợ an ninh mới cho Ukraine trị giá 625 triệu USD trong tuần này, trong đó có 4 Hệ thống pháo phản lực HIMARS và cho biết chúng sẽ đến Ukraine trong thời gian ngắn.
Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov cảnh báo, quyết định của chính quyền Mỹ khi bơm vũ khí cho Ukraine không chỉ kéo dài cuộc chiến và gây ra nhiều thương vong mà còn làm tăng nguy cơ xung đột quân sự trực tiếp giữa Nga và các nước phương Tây .
Các nước phương Tây đang theo dõi chặt chẽ chiến trường Kherson để xem quân đội Ukraine triển khai các vũ khí nhận được như thế nào trong một cuộc tấn công phức tạp vào các lực lượng của Nga ở môi trường đô thị.
Trong khi đó, theo Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov, các máy bay chiến đấu, tên lửa và pháo binh Nga đã tấn công 5 bốt chỉ huy của Ukraine, cùng 43 đơn vị pháo binh và các trang thiết bị quân sự tại 157 khu vực.
Quân đội Nga cũng đã phá hủy hệ thống tên lửa phòng không Buk-M1 của Ukraine ở nước Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng (DPR). Moscow cũng cho biết cuộc tiến công của quân đội Ukraine tại khu vực Dudchany ở Kherson đã bị chặn lại.
Các quan chức Mỹ khẳng định họ đang cung cấp những gì Ukraine cần song cố gắng tránh leo thang căng thẳng với Nga.
Họ cũng tuyên bố cứng rắn rằng động thái mới đây của Tổng thống Putin về việc sáp nhập 4 vùng lãnh thổ cũng như những cảnh báo hạt nhân sẽ không ngăn cản Ukraine tiến công mạnh mẽ để giành lại lãnh thổ.
"Sáp nhập sẽ không thay đổi bất kỳ điều gì trong lập trường của Ukraine ngoại trừ khiến họ tiến công mạnh mẽ và nhanh hơn", Ben Hodges, cựu chỉ huy lục quân Mỹ ở châu Âu cho hay.
Các quan chức Mỹ cũng tin rằng liên minh phương Tây có thể hỗ trợ Ukraine đối phó với các lực lượng của Nga trong mùa đông này.
Mỹ cho rằng việc giành chiến thắng ở phía Nam có ý nghĩa cần thiết để Ukraine có vị thế thuận lợi hơn trong các cuộc đàm phán hòa bình tương lai với Nga.