Ukraine đã chuẩn bị cho cuộc phản công mùa xuân trong nhiều tháng và công khai tuyên bố về chiến dịch sắp tới. Bộ trưởng Quốc phòng Oleksii Reznikov tuần trước cho biết, các lực lượng nước này đã sẵn sàng tấn công Nga bằng “nắm đấm thép” của vũ khí phương Tây và chỉ chờ lệnh từ Kiev.
“Ngay khi có ý Chúa, thời tiết là quyết định của các chỉ huy, chúng tôi sẽ tiến hành”, ông Reznikov cho biết trong một cuộc họp báo trực tuyến.
Tuy nhiên, Ukraine vẫn giữ kín các chi tiết quan trọng nhất của cuộc phản công . Tổng thống Volodymyr Zelensky né tránh các câu hỏi về thời gian và địa điểm của cuộc phản công trong những ngày gần đây.
Quân đội Ukraine huấn luyện chuẩn bị cho cuộc phản công mùa xuân. Ảnh: Getty Images
Giữ bí mật với cả đồng minh?
Politico dẫn lời các quan chức châu Âu có tiếp xúc với các nhà lãnh đạo quân sự ở Ukraine cho biết, Kiev đang giữ kín thông tin chi tiết về cuộc phản công mùa xuân, nhằm ngăn chặn khả năng rò rỉ thông tin nhạy cảm có thể gây hại cho họ trên chiến trường.
Vụ rò rỉ tài liệu mật ở Mỹ gần đây là một trong những lý do khiến Ukraine không chia sẻ thông tin phản công với các đồng minh. Các thông tin này bao gồm thời gian, địa điểm và số lượng binh sĩ họ dự định triển khai vào các vị trí.
Mặc dù Ukraine có thể vẫn chia sẻ một số thông tin tình báo cơ bản với Mỹ và các nước châu Âu khác đã viện trợ vũ khí, nhưng Kiev không muốn phổ biến rộng rãi các chi tiết liên quan đến kế hoạch trên chiến trường.
Một nghị sĩ Ukraine giấu tên cho biết các quan chức hàng đầu Ukraine cũng giữ kín thông tin chi tiết về cuộc phản công với các chính trị gia khác ở Kiev. Chỉ có một số ít quan chức trong nước biết kế hoạch phản công.
Bình luận về việc Ukraine giữ kín thông tin phản công, người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ John Kirby nói rằng đây không phải là điều ngạc nhiên.
“Họ không có nghĩa vụ phải thông báo hoặc cho chúng tôi biết trước”, ông Kirby nói.
Một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết, Washington và Kiev vẫn duy trì mức độ chia sẻ thông tin và không có gì thay đổi.
Trong khi đó, một quan chức khác của Mỹ cho hay, Ukraine chưa bao giờ cởi mở hoàn toàn với Mỹ về các kế hoạch quân sự của họ. Mặc dù 2 nước giữ liên lạc chặt chẽ, nhưng Kiev không chia sẻ tất cả mọi thứ và do đó Mỹ cũng không kỳ vọng việc Ukraine sẽ gọi tới Nhà Trắng và thông báo rằng cuộc phản công sẽ diễn ra vào thời điểm cụ thể nào.
Khi nào cuộc phản công bắt đầu?
Theo các chuyên gia quân sự, cuộc phản công của Ukraine có thể bắt đầu ngay ngày mai hoặc có thể trong vài tuần tới, thậm chí một số hoạt động sơ bộ của cuộc phản công đã được thực hiện.
Ông Mark Cancian, Đại tá Thủy quân lục chiến Mỹ đã nghỉ hưu và là cố vấn cấp cao của chương trình an ninh thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cho biết: “Câu trả lời ngắn gọn là sẽ sớm thôi”.
Giới lãnh đạo quân sự Ukraine phải cân nhắc một vài yếu tố khi xác định thời điểm phản công, trong đó bao gồm khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội mình và cả đối phương, cũng như tình trạng dự trữ và thiết bị. Trước cuộc phản công cụ thể này, Ukraine cũng có khả năng chờ đợi mặt đất khô ráo sau một mùa đông giá lạnh và lầy lội.
“Họ không có áp lực phải phản công ngay lập tức. Họ có thể sẽ tiến hành bất cứ lúc nào từ nay đến mùa thu”, ông Cancian nói.
Ngoài chiến lược quân sự, Ukraine cũng phải cân nhắc tới cả yếu tố chính trị.
Ông Mick Ryan, Thiếu tướng Australua đã nghỉ hưu và là một nhà chiến lược quân sự, cho rằng bản chất mơ hồ của thời điểm phản công thực sự có lợi cho Ukraine.
“Nếu Ukraine muốn có yếu tố bất ngờ, điều đó sẽ gây sốc cho đối phương và dẫn đến một mức độ tê liệt nhất định mà Kiev có thể khai thác”, ông Ryan nói với Insider.
Không có giới hạn thời gian về việc cuộc phản công sẽ kéo dài bao lâu sau khi nó bắt đầu, mặc dù ông Cancian dự đoán chiến dịch sắp tới có thể kéo dài trong khoảng một tháng.
Phản công sẽ diễn ra ở đâu?
Các chuyên gia quân sự nhận định, cuộc phản công chủ yếu sẽ tập trung ở khu vực Đông Nam Ukraine, đặc biệt là ở Vùng Zaporizhzhia.
Theo ông Cancian, dải đất giữa sông Dnepr và khu vực mà Nga kiểm soát ở Donbass đã không chứng kiến các cuộc giao tranh trong vài tháng qua và nơi đây có thể là một trung tâm cho cuộc phản công của Ukraine.
“Nếu Ukraine đột phá được, họ có thể tiếp cận bờ biển”, ông nói, đồng thời nhấn mạnh, điều này là cần thiết để đảm bảo chiến thắng cuối cùng cho Ukraine.
Các báo cáo tuần trước cho thấy lực lượng Ukraine đã vượt sông và thiết lập các vị trí ở phía Đông để chuẩn bị cho cuộc phản công. Tuy nhiên, ông Cancian cho rằng, việc dựa vào đó để phản công sẽ là một động thái táo bạo.
“Một khi đưa quân sang bên kia sông, họ sẽ phải phụ thuộc vào thuyền và phà để tiếp viện, những phương tiện này hoàn toàn có thể bị chặn”, ông Cancian nói.
Theo ông Cancian, Ukraine cũng có thể lựa chọn tái tập trung ở phía Đông Kharkiv, nơi họ đã tổ chức một cuộc tấn công thành công vào mùa thu năm 2022.
Mục tiêu của Ukraine
Theo ông Ryan, Nga hiện đang kiểm soát khoảng 17% lãnh thổ Ukraine. Mục tiêu quan trọng nhất trong cuộc phản công của Ukraine là giành lại các vùng lãnh thổ mà Nga đang kiểm soát.
Song song với mục tiêu đó, Ukraine sẽ cố gắng loại bỏ lực lượng Nga, đặc biệt là ở những nơi mà Moscow đã lập tuyến phòng thủ chắc chắn, với hy vọng hạn chế bế tắc trong tương lai.
Ukraine cũng sẽ phải đảm bảo họ còn lại đủ lực lượng trong tình trạng chiến đấu để tiếp tục phòng thủ và tấn công trong tương lai.
Ông Ryan cho rằng, thực tế của các cuộc tấn công thời chiến có nghĩa là Ukraine sẽ không chỉ có một mũi tiến công mà sẽ có nhiều hoạt động đồng thời để gây hoang mang cho phía Nga.
Các đơn vị khác nhau sẽ tập trung vào các nhiệm vụ khác nhau trong mỗi giai đoạn của cuộc phản công. Cách tiếp cận này cho phép Ukraine có thể tấn công Nga từ nhiều mũi và duy trì cuộc tấn công lâu hơn so với việc chỉ có một đơn vị thực hiện.
Cuộc phản công sẽ bao gồm một loạt các hoạt động sơ bộ, tấn công vào trung tâm hậu cần và địa điểm tập trung binh lính đối phương, các hoạt động chiến đấu kiểu cũng nhưng hiệu quả.
Ukraine cũng sẽ xem xét tận dụng dòng thiết bị phương Tây gần đây, bao gồm một số xe tăng do châu Âu và Mỹ sản xuất trong cuộc phản công này.
Những rủi ro Ukraine phải đối mặt
Mặc dù có rất ít thông tin chi tiết về cuộc phản công sắp tới của Ukraine, nhưng các chuyên gia quân sự đều cho rằng rủi ro của chiến dịch này là rất lớn.
Nếu cuộc phản công mang lại thành công rõ ràng và đáng kể, các nước phương Tây và các đồng minh NATO nhiều khả năng sẽ tiếp tục cung cấp viện trợ cho Ukraine.
“Ở Mỹ và các nước thành viên NATO, nhiều người lo ngại đây sẽ là một cuộc chiến dai dẳng, kéo dài nhiều năm và phương Tây đang đổ tiền vào đó mà không đạt được gì”, ông Cancian bình luận.
Theo ông, Ukraine khó có thể đẩy toàn bộ lực lượng Nga ra khỏi lãnh thổ bằng chiến dịch phản công sắp tới, nhưng một bước tiến rõ ràng là cần thiết vì đó sẽ là chìa khóa cho những nỗ lực của Kiev trong tương lai.