Bộ Quốc phòng Úc đã xác nhận với ABC hôm 21.7 rằng con tàu do thám của Trung Quốc đang lảng vảng trong vùng biển thuộc đặc quyền kinh tế Úc, theo dõi và ghi lại các thông tin liên lạc, tín hiệu radar trong cuộc tập trận Talisman Saber.
Đây là một cuộc tập trận kết hợp hải quân, không quân và lục quân nhằm kiểm tra và nâng cao khả năng tương tác giữa các lực lượng Úc và Mỹ. Cuộc tập trận hiện đang được tiến hành ngoài khơi bờ biển gần căn cứ quân sự ở Queensland. Đây cũng là lần đầu tiên một trong những tàu chở trực thăng mới của Úc, HMAS Canberra tham gia tập trận.
"Tàu của Trung Quốc dù nằm ngoài lãnh hải của Úc nhưng nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Úc ở biển Coral", Bộ quốc phòng Úc cho hay. "Sự hiện diện của tàu (Trung Quốc) không làm thay đổi kế hoạch của cuộc tập trận". Con tàu được cử đến do thám được xác định tàu tuần tra thuộc lớp 815 Dongdiao. Đây là một trong những tàu tuần dương mới nhất và hiện đại nhất trên thế giới.
Ông Euan Graham của Viện Lowy bình luận đó là dấu hiệu của sự khiêu khích: "Hiện tại, những gì chúng ta thấy là một tiêu chuẩn kép, có chỗ Trung Quốc thích áp dụng luật biển quốc tế còn có những chỗ Trung Quốc lại từ chối áp dụng điều này". Một quan chức quốc phòng Mỹ nói trên CNN rằng hành động vừa qua của tàu Trung Quốc là bất thường.
Sự kiện xảy ra giữa lúc báo giới Mỹ nói rằng có sự gia tăng bất thường và bất ngờ trong hoạt động giám sát của Trung Quốc. Trước khi có vụ tàu Trung Quốc đến Queensland thì những tuần gần đây, tàu của Hải quân Trung Quốc cũng xuất hiện ngoài khơi Alaska, Guam, Ấn Độ mỗi khi các nước trong khu vực có hoạt động quân sự.
Ít ngày trước, Ấn Độ đã tổ chức cuộc tập trận quân sự quy mô lớn ở Vịnh Bengal có tên Malabar với lực lượng hải quân Mỹ và Nhật Bản. Cuộc tập trận Malabar có sự tham gia của khoảng 15 tàu chiến (bao gồm ba tàu sân bay), hai tàu ngầm và hàng chục máy bay chiến đấu và máy bay trực thăng. Khi ấy, một tàu do thám của Trung Quốc đã xuất hiện và theo dõi cuộc tập trận từ vùng biển quốc tế.
Trước đó, Ấn Độ ghi nhận sự tăng đột biến số lượng tàu chiến và tàu ngầm của Trung Quốc hoạt động tại Ấn Độ Dương. Hiện có hơn 13 tàu chiến đang hoạt động trong khu vực, trong khi năm ngoái chỉ có 4.
Tuần trước, người Mỹ cũng nói về sự hiện diện của một tàu Trung Quốc ngoài khơi bang Alaska, được cho là có hoạt động theo dõi cuộc thử nghiệm nâng cấp hệ thống lá chắn tên lửa. Ngoài ra, một số khác bị phát hiện ở gần căn cứ hải quân và không quân lớn của Mỹ trên đảo Guam. Một phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết con tàu này có khả năng là tàu "thu thập thông tin".
Việc Mỹ triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) trên lãnh thổ Hàn Quốc vừa qua dù được mô tả là nhằm đối phó với mối đe dọa từ Triều Tiên nhưng đã khiến Trung Quốc lo ngại.
Chỉ số niềm tin của Trung Quốc với Mỹ càng thấp khi Mỹ có động thái xích gần với Ấn Độ trong thời gian gần đây. Do vậy, Bắc Kinh đã tăng mạnh các động thái cử tàu do thám đến theo dõi bất kỳ nơi nào có sự hiện diện của quân đội Mỹ.