Dù việc mắc nhân xơ tử cung phụ thuộc vào độ tuổi nhưng theo BS chuyên khoa II Lê Ngọc Diệp, Trưởng Khoa Nội soi Bệnh viện Từ Dũ (TP HCM), thời gian gần đây, đơn vị này tiếp nhận nhiều trường hợp phụ nữ độc thân khoảng 20-22 tuổi đến khám và phát hiện u xơ tử cung.
Cắt u xơ tử cung có con được không?
Điển hình là nữ bệnh nhân Đ.N.H (21 tuổi) đi khám vì bị rong kinh. Sau khi thăm khám, bác sĩ ghi nhận chị H. có nhân xơ nhỏ trong buồng tử cung. Đây là nguyên nhân gây rong kinh kéo dài. Bệnh nhân đã được bóc tách u xơ bằng kỹ thuật cao nhằm bảo tồn tử cung để giữ khả năng sinh sản.
Tuy nhiên, cũng có trường hợp phụ nữ tuổi còn rất trẻ nhưng tử cung có rất nhiều nhân xơ không thể bóc tách, buộc phải cắt tử cung. "Có những trường hợp rất đau lòng, nhân xơ quá nhiều, đã áp dụng tất cả biện pháp điều trị nhưng không đáp ứng. Nếu không cắt tử cung sẽ khiến bệnh nhân mất máu quá nhiều vì nhân xơ khiến rong kinh, rong huyết kéo dài" - BS Diệp chia sẻ.
Theo BS Diệp, đối với phụ nữ đã cắt nhân xơ tử cung, tùy vào vị trí sẽ ảnh hưởng đến việc mang thai và sinh nở. Nếu nhân xơ nhỏ trong buồng tử cung được cắt, đốt đúng mức, can thiệp bởi bác sĩ có kỹ thuật cao thì không ảnh hưởng đến thụ thai hoặc thai làm tổ sau này. Nếu nhân xơ nằm trong cơ tử cung và phải can thiệp bóc nhân xơ thì thai kỳ tiếp theo sẽ được bác sĩ chỉ định sinh mổ, tránh trường hợp vỡ tử cung. Trường hợp nhân xơ có cuống thì không ảnh hưởng đến chất lượng cơ tử cung, khi đó vẫn có thể sinh thường được.
Nhiều người lo lắng khi mắc u xơ tử cung sẽ khó mang thai. PGS-TS-BS Nguyễn Đức Hinh, Trung tâm Sản - Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (TP HCM), trấn an rằng với sự phát triển của nhiều kỹ thuật hiện đại đã giúp điều trị bệnh hiệu quả và chị em vẫn có thể mang thai bình thường.
Đối với trường hợp khối u xơ có kích thước nhỏ hơn 5 cm và không gây biến chứng, vẫn có thể mang thai bình thường. Tuy nhiên, trong suốt thai kỳ, cần tuân thủ chặt chẽ lịch thăm khám của bác sĩ để được theo dõi sát sao, can thiệp kịp thời và hiệu quả.
Đối với trường hợp khối u xơ có kích thước lớn hơn 5 cm hoặc khối u có kích thước nhỏ hơn 5 cm nhưng gây biến chứng nguy hiểm, cần được mổ bóc tách. Sau mổ, khi sức khỏe đã hồi phục vẫn có thể mang thai.
"Thời gian hồi phục tổn thương sau phẫu thuật bóc tách u xơ tử cung ở mỗi người sẽ khác nhau. Thông thường cần khoảng 1 năm để tử cung hồi phục tổn thương. Không nên mang thai quá sớm khi tử cung chưa hồi phục hoàn toàn vì có thể làm tăng nguy cơ bị sẩy thai. Tốt nhất, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được thăm khám và tư vấn thời điểm sẵn sàng cho một thai kỳ thuận lợi" - BS Hinh lưu ý.
BS chuyên khoa II Lê Ngọc Diệp, Trưởng Khoa Nội soi Bệnh viện Từ Dũ (TP HCM), tư vấn cho bệnh nhân
Nhiều phương pháp điều trị
BS Lê Ngọc Diệp nhấn mạnh bản chất u xơ tử cung là lành tính. Tuy nhiên, vẫn có tỉ lệ thoái hóa ác tính dù rất hiếm. Dấu hiệu nhận biết u xơ tử cung thoái hóa ác tính là khi có triệu chứng khối u to rất nhanh, đặc biệt ở phụ nữ mãn kinh.
U xơ tử cung chỉ cần điều trị khi gây ra những biến chứng như rong kinh, rong huyết, khối u quá to. Nếu kích thước nhỏ, vị trí không ảnh hưởng, người bệnh vẫn có thể sống hòa bình với nhân xơ này.
"Một số trường hợp được chẩn đoán u xơ tử cung mà bác sĩ chưa chỉ định phẫu thuật thì từ 6 tháng đến 1 năm cần siêu âm để kiểm tra, đánh giá xem u xơ đó có tăng kích thước quá nhanh, xuất hiện nhiều hơn, có ghi nhận gợi ý ác tính hay không. Nếu không có thì yên tâm nhân xơ đó vẫn sống hòa bình trong cơ thể" - BS Diệp lưu ý.
Điều trị u xơ tử cung có nhiều phương án, tùy thuộc vào từng trường hợp của người bệnh như bóc tách, đốt sóng cao tần, điều trị nội khoa (dùng thuốc). Việc điều trị nội khoa nhằm giảm kích thước khối u, cải thiện tình trạng thiếu máu trước khi mổ chứ không thể làm biến mất khối u. Phương pháp đốt sóng cao tần chỉ áp dụng với trường hợp kích thước nhân xơ không quá to hoặc không mong có con nữa.
"Với sự phát triển của các kỹ thuật, hiện nay, có thể mổ nội soi với kích thước u từ 8-10 cm thay vì phải mổ hở như trước kia. Tuy nhiên, với trường hợp nhân xơ quá to giống như thai 5-6 tháng hoặc đa nhân xơ thì không điều trị nội soi mà phải mổ hở" - BS Diệp nói.
BS Diệp cho rằng hiện nay, nguyên nhân gây ra bệnh u xơ tử cung chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, có một số yếu tố khiến cho nhân xơ dễ xuất hiện hơn như tuổi tác. Phụ nữ càng lớn tuổi sẽ càng dễ có nhân xơ hơn. Bên cạnh đó là yếu tố di truyền. Ngoài ra, béo phì, hội chứng buồng trứng đa nang, tăng lipid máu... cũng góp phần gia tăng sự phát triển của u xơ tử cung.
Đặc biệt, phụ nữ bị tăng huyết áp có thể làm gia tăng u xơ tử cung 5 lần. Khoảng cách sinh con từ 5 năm trở lên cũng làm tăng nguy cơ phát triển u xơ tử cung 2-3 lần.
Một số nghiên cứu cho thấy chế độ ăn uống cũng ảnh hưởng đến việc xuất hiện nhân xơ như ăn nhiều thịt đỏ, sử dụng các loại thực phẩm chứa nhiều axít béo có nguồn gốc từ động vật, chế độ ăn ít vitamin D, sử dụng nhiều thức uống có cồn... Một số yếu tố chưa được khẳng định như ít hoạt động thể chất, cuộc sống nhiều căng thẳng cũng làm tăng nguy cơ u xơ tử cung.
Chung sống hòa bình với nhân xơ tử cung
Theo BS Lê Ngọc Diệp, không phải ai có nhân xơ cũng gây ra triệu chứng điển hình. Nhân xơ chỉ gây ra triệu chứng khi có những dấu hiệu như nằm gần nội mạc hay trong buồng tử cung gây ra tình trạng rong kinh, rong huyết liên tục.
Trường hợp nhân xơ to quá sẽ làm cho phụ nữ thấy bụng mình to hơn hoặc cảm giác trằn, nặng vùng bụng dưới. Nếu chèn ép vào bàng quang thì sẽ gây tiểu khó hoặc mắc tiểu liên tục. Chèn ép vào trực tràng thì sẽ gây ra đại tiện khó khăn hay táo bón.
"Có những phụ nữ sống hòa bình với nhân xơ suốt đời không phát hiện ra bởi chúng không gây ra bất kỳ triệu chứng nào hoặc quá nhỏ. Khi khám phụ khoa định kỳ phát hiện nhân xơ nhỏ ở những vị trí không gây rong kinh, rong huyết, không ảnh hưởng đến việc có thai hoặc không gây chèn ép thì có thể sống hòa bình với nhân xơ đó, không cần phải can thiệp gì" - BS Diệp khẳng định.
Để phòng tránh u xơ tử cung, phụ nữ nên luyện tập thể dục đều đặn với cường độ nhẹ và vừa; kiểm soát cân nặng, đặc biệt là vòng 2, kiểm soát huyết áp và thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ.