Ukraine thiếu công sự phòng thủ
Trong các cuộc giao tranh căng thẳng trên chiến trường, khi lực lượng Nga được trang bị vũ khí tốt hơn, quân đội Ukraine dường như có rất ít lựa chọn. Bom lượn của Nga có thể thả tới 1,5 tấn thuốc nổ xung quanh hệ thống phòng thủ của Ukraine.
“Tuy nhiên, việc rút lui không mang lại sự an toàn do các tuyến phòng thủ phía sau nhằm bảo vệ binh sĩ hầu như không tồn tại”, Batyar – một binh sĩ Ukraine nói.
Công nhân lắp đặt hệ thống răng rồng trong quá trình xây dựng các vị trí phòng thủ mới gần biên giới Nga ở Kharkiv. Ảnh: AP
Tình trạng thiếu hụt đạn dược khiến một số đơn vị Ukraine phải rút lui khỏi các ngôi làng. Tuần trước, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine Oleksandr Syrskyi nói rằng quân đội nước này đã rút lui khỏi các làng Berdychi, Semenivka và Novomykhailivka ở tỉnh Donetsk thuộc miền Đông Ukraine. Các ngôi làng này nằm trong cộng đồng Pokrovsk ở phía Tây tỉnh Donetsk của Ukraine, nơi vẫn đang là một trong những khu vực ác liệt nhất ở tiền tuyến khi Nga tiếp tục tấn công.
Ông Syrskyi mô tả tình hình ở khu vực Pokrovsk và Kurakhove là “khó khăn nhất” hiện nay. Ông nhấn mạnh quân đội Nga đang tấn công trên toàn bộ chiến tuyến, theo hướng các khu định cư Kupiansk và Lyman ở tỉnh Kharkiv, cũng như tại các khu vực Siversk, Sloviansk và Kramatorsk ở tỉnh Donetsk.
“Cần phải tăng tốc xây dựng các công sự, để khi rút lui, các binh sĩ sẽ rút về vị trí đã được chuẩn bị sẵn. Những công sự hiện tại là không đủ”, Batyar cho hay.
Đối mặt với áp lực sau khi Nga giành quyền kiểm soát thành phố chiến lược Avdiivka, Ukraine đang gấp rút xây dựng các chiến hào, vị trí phòng thủ và các chướng ngại vật khác trên tiền tuyến. Tuy nhiên, việc Nga liên tục pháo kích nhằm vào các mục tiêu của Ukraine đã khiến hoạt động xây dựng hệ thống phòng thủ của Kiev trên chiến tuyến dài 1.000km gặp nhiều khó khăn.
Gói viện trợ trị giá 61 tỷ USD mà Quốc hội Mỹ thông qua được kỳ vọng sẽ giúp Ukraine thu hẹp khoảng cách về hỏa lực với Nga. Tuy nhiên, cho đến khi Ukraine nhận được vũ khí và thiết bị từ Mỹ, Moscow sẽ tiếp tục tấn công vào điểm yếu của Kiev.
Lý do Ukraine không có tuyến phòng thủ vững chắc
Ukraine đã phân bổ gần 38 tỷ hryvnia (960 triệu USD) để xây dựng mạng lưới pháo đài rộng khắp trong năm nay. Những binh sĩ ở khu vực tiền tuyến cho rằng việc xây dựng này đáng lẽ phải diễn ra vào năm ngoái, khi Ukraine giành ưu thế trên chiến trường chứ không phải khi Kiev đang ở thế phòng thủ như bây giờ.
Bên cạnh chiến hào và các chướng ngại vật khác, Ukraine còn xây dựng tuyến phòng thủ nhiều lớp gồm mìn và các hàng chướng ngại vật hình kim tự tháp bằng bê tông, còn được gọi là răng rồng. Khi quân đội Ukraine tạm dừng các đợt tiến công để tái tập hợp lực lượng vào cuối năm 2022, Nga đã tăng cường xây dựng các công sự kiên cố ở dọc theo chiến tuyến để cản bước quân đội Ukraine trong cuộc phản công mùa hè năm ngoái.
Sau cuộc phản công với kết quả không như kỳ vọng, Ukraine bắt đầu xây dựng hệ thống phòng thủ. Vào tháng 11/2023, Ukraine công bố chiến dịch xây dựng mạng lưới công sự trên khắp tiền tuyến, đặc biệt là ở các khu vực gần Avdiivka. Tổng thống Volodymyr Zelensky thúc giục tăng tốc xây dựng và kêu gọi các công ty tư nhân cũng như các nhà tài trợ tham gia. Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal cho biết gần 31 tỷ hryvnia (khoảng 800 triệu USD) đã được phân bổ để xây dựng các công sự dọc tiền tuyến. Tuy nhiên, các quan chức phương Tây và binh sĩ Ukraine nói rằng, chiến dịch này không mang lại kết quả đáng kể.
Đến mùa xuân năm nay, khi điều kiện thời tiết tốt hơn, tuyến phòng thủ của Ukraine mới dần được thiết lập. Vào tháng 3, Tổng thống Volodymyr Zelenskyy tuyên bố Ukraine đang xây dựng 2.000km công sự trên ba tuyến phòng thủ.
“Mọi người không hiểu rằng công sự có thể cứu mạng bạn nếu bạn xây dựng nó từ trước. Nhiều người nghĩ rằng chúng tôi sẽ không cần chuẩn bị những phòng tuyến như vậy. Họ không nghĩ Nga sẽ mở cuộc tấn công mới”, Oleksandr, phó chỉ huy bộ binh của lữ đoàn 47 ở khu vực Avdiivka, cho biết.
Không giống như Nga, Ukraine không có nhiều nhân lực để thực hiện công việc xây dựng tuyến phòng thủ. Điều này nghĩa là binh sĩ Ukraine ở tiền tuyến vừa phải chiến đấu trên chiến trường vừa phải xây dựng công sự cho riêng mình. “Rất khó để làm được cả hai việc cùng lúc”, ông Oleksandr nói.
Trong khi đó, việc xây dựng tuyến phòng thủ thứ hai, cách tiền tuyến từ 2-5km và trong tầm bắn của pháo binh Nga, là trách nhiệm của lực lượng công binh Ukraine. Tuy nhiên, nguồn lực của họ cũng hạn chế. Tuyến phòng thủ thứ ba, ở khoảng cách xa hơn với tiền tuyến, được các công ty xây dựng theo hợp đồng quân sự.
Những lý do khiến Ukraine thiếu sự chuẩn bị cho việc xây dựng công sự bắt nguồn từ những năm sau khi độc lập. Họ bắt đầu thu hẹp quân đội vì không đủ khả năng duy trì lực lượng lớn kế thừa từ Liên Xô. Các trung đoàn công binh của Ukraine đã bị giải thế và chỉ còn lại số lượng ít. Các thiết bị, bao gồm cả máy xúc và máy đào rất cần thiết ở thời điểm hiện tại, đã bị bán hết.
Nga tận dụng cơ hội để đạt bước tiến
Việc Ukraine thiếu các tuyến phòng thủ thích hợp đã tạo cơ hội cho Nga đạt được những lợi ích quân sự đáng kể, trong khi hỏa lực liên tục của Moscow đã cản trở việc xây dựng hệ thống phòng thủ của Kiev.
Các chỉ huy Ukraine ở Avdiivka và Chasiv Yar cho biết, nếu không có vị trí phòng thủ được chuẩn bị kỹ lưỡng, họ sẽ phải chịu tổn thất lớn để phòng thủ.
Tại Chasiv Yar, việc Ukraine thiếu công sự đã giúp lật ngược tình thế theo hướng có lợi cho Nga. Vào giữa tháng 3, lữ đoàn 67 của Ukraine được luân chuyển đến giữ các vị trí cách thành phố khoảng 3km. Một binh sĩ Ukraine mong đợi tại vị trí này sẽ có những hầm đào, các chiến hào, nhưng những gì anh nhìn thấy là một loạt hố, hầu như không đủ lớn để ẩn náu trong các trận pháo kích.
“Dưới cơn mưa hỏa lực của Nga, các binh sĩ sẽ trèo ra khỏi hố và bắt đầu đào để tiến về phía đồng đội. Đất có nhiều cát đến nỗi mỗi khi đạn pháo đánh vào, các tuyến hào họ đào đều vỡ vụn”, binh sĩ Ukraine cho hay.
Không có nơi nào để ẩn nấp và không có phương tiện để đối đầu với hỏa lực của Nga, các binh sĩ Ukraine phải rút lui 2km.